The object of research, development or design (in Russian) : Объекты окружающей среды – озера, растительность, рыба, сельскохозяйственная продукция, атмосферный воздух, водоемы и автотранспорт.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қоршаған орта нысандары-көлдер, өсімдіктер, балық, ауыл шаруашылығы өнімдері, атмосфералық ауа, су айдындары және автокөлік.

Aim of work (in Russian) : Изучение экологической ситуации и разработка мер ветеринарно-санитарной безопасности Щучинско-Боровской курортной зоны.

Aim of work (in Kazakh) : Щучье-Бурабай курорттық аймағының экологиялық жағдайын зерделеу және ветеринариялық-санитариялық қауіпсіздік шараларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы: отбор проб воды с водоемов проводили согласно СТ РК ГОСТ Р 51592-2003; ГОСТ 31954-2012, ГОСТ 4011-72, ГОСТ 26449.1-85, МВИ №01-05-2012 (KZ 07.00.01667-2013); ГОСТ 31870-2012 №155, от 27.02.2015г, МИА KZ 07 00.00304-2009, МИА KZ 07 00.00303-2009. МВИ KZ 07.00.01612/1-2013, ГОСТ РИСО 707–2010 ГОСТ 26809-86. Молоко и молочные продукты. Методы определения жира ГОСТ 5867-90. Молоко и молочные продукты. ГОСТР 51477–99 «ГОСТ 7269-79.

Методы исследования (на казахском) : Су және су қоймаларынан су сынамаларын ҚР келесі СТ сәйкес алынды. СТ РК ГОСТ Р 51592-2003; ГОСТ 31954-2012, ГОСТ 4011-72, ГОСТ 26449.1-85, МВИ №01-05-2012 (KZ 07.00.01667-2013); ГОСТ 31870-2012 №155, от 27.02.2015г, МИА KZ 07 00.00304-2009, МИА KZ 07 00.00303-2009. МВИ KZ 07.00.01612/1-2013, ГОСТ РИСО 707–2010 ГОСТ 26809-86. Сүт және сүт өнімдері. Майды анықтау тәсілдері ГОСТ 5867-90. Сүт және сүт өнімдері. Ет сынамалары ГОСТР 51477–99 «ГОСТ 7269-79 сәйкес алынды. «Ет. Балаусалықты химиялық және микроскопиялық талдау әдістері» және т.б.

Obtained results and novelty (in Russian) : Озеро Шортан и Кіші Шабакты относится к 4 классу качества; оз.Бурабай, Үлкен Шабакты, Катарколь, Майбалык, Балпаш сор относится к 5 – му классу. В 2018 году стандартный индекс (СИ) по диоксиду серы на всех КПП был равен от 3,38 до 6,4, наибольшая повторяемость (НП) составила от 50 до 100%; в 2019 году стандартный индекс (СИ) по диоксиду серы был на КПП №4 и равен 2,14 и наибольшая повторяемость НП равным 16,6 %.; рыба озер Бурабай, Шортан, Кыпшакты наиболее контаминирована солями тяжелых металлов ртуть аминокислотный состав белка мяса рыб из озер Шортан, Кыпшакты и Катарколь имели меньшую сумму аминокислот; пробы мяса производителей Мозгобаева Е.С. и Жумагулова А.К. соответствовали мясу больных животных. концентрация ртути (Hg) в пробах мяса различных животных от производителей Мозгобаева Е.С, Исина О., Багрянцева. Составлены и разработаны 5 карт безопасности экологических объектов: Разработаны «Рекомендации, по ветеринарно-санитарной оценке, продуктов животноводства и объектов окружающей среды (на примере Щучинско Боровской курортной зоны» с внедрением. Впервые были исследованы экологические проблемы ЩБКЗ, составлены карты безопасности экологических объектов ЩБКЗ, дана научно-обоснованная рекомендации, по ветеринарно-санитарной оценке, продуктов животноводства и объектов окружающей среды

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шортан және Кіші Шабақты көлі сапаның 4 класына жатады; көл.Бурабай, Үлкен Шабақты, Қатаркөл, Майбалық, Балпаш сор 5 – сыныпқа жатады. 2018 жылы күкірт диоксиді бойынша стандартты индекс (СИ) барлық БӨП-те 3,38-ден 6,4-ке дейін болды, ең көп қайталанғыштығы (НП) 50-ден 100% - ға дейін болды; 2019 жылы күкірт диоксиді бойынша стандартты индекс (СИ) №4 БӨП-те болды және 2,14-ке тең және НП-ның ең көп қайталанушылығы 16,6% - ға тең болды.; Бурабай, Шортан, Қыпшақты көлдерінің балығы ауыр металдардың тұздарымен неғұрлым контаминацияланған сынап Шортан, Қыпшақты және Қатаркөл көлдерінен алынған балық еті ақуызының аминқышқылдық құрамы аминқышқылдарының аз сомасына ие болды; Е.С. Мозгобаев пен А. К. Жұмағұловтың ет өндірушілері ауру жануарлардың етіне сәйкес келді. Е.С. Миобаев, о. Исин, Багрянцев өндірушілерінің әртүрлі жануарлардың ет сынамаларындағы сынап концентрациясы (Hg). Экологиялық Нысандар қауіпсіздігінің 5 картасы жасалып, әзірленді:" ветеринариялық-санитариялық бағалау бойынша ұсынымдар, мал шаруашылығы өнімдері мен қоршаған орта объектілері (Щучинск-Бурабай курорттық аймағының мысалында " енгізумен әзірленді. Алғаш рет ЩБКА экологиялық проблемалары зерттелді, ЩБКА экологиялық объектілерінің қауіпсіздік карталары жасалды, ветеринариялық-санитариялық бағалау, мал шаруашылығы өнімдері мен қоршаған орта объектілерін ветеринариялық-санитариялық бағалау бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар берілді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : -

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : -

Level of implementation (in Russian) : Результаты органолептических, физико-химических, химико-аналитических исследований и пищевой ценности продуктов животноводства, также результаты качества атмосферного воздуха и карты безопасности экологических объектов будут учитываться при ветеринарно-санитарной оценке качества животноводческой продукции и решении экологических проблем в курортной зоне. Ветеринарные лаборатории, лаборатории по пищевой безопасности, территориальные инспекции, подведомственные организации местных исполнительных органов, научно-образовательные организации.

Level of implementation (in Kazakh) : органолептикалық, физика-химиялық, химиялық-талдамалық зерттеулердің нәтижелері және мал шаруашылығы өнімдерінің тағамдық құндылығы, сондай-ақ атмосфералық ауа сапасының нәтижелері мен экологиялық нысандардың қауіпсіздік карталары мал шаруашылығы өнімінің сапасын ветеринариялық-санитариялық бағалау және курорттық аймақтағы экологиялық мәселелерін шешу кезінде ескерілетін болады. Ветеринариялық зертханалар, тамақ қауіпсіздігі жөніндегі зертханалар, аумақтық инспекциялар, жергілікті атқарушы органдардың ведомстволық қарасты ұйымдары, ғылыми-білім беру ұйымдары.

Efficiency (in Russian) : Разработка рекомендации, позволят эффективно проводить ветеринарно-санитарную оценку сельскохозяйственной продукции, рыбы и водоемов, а также при проведении ветеринарно – санитарных и экологических мероприятий в курортной зоне.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсыныстар әзірлеу ауыл шаруашылығы өнімдеріне, балықтарға және су айдындарына, сондай-ақ курорттық аймақта ветеринариялық-санитариялық және экологиялық іс-шараларды өткізу кезінде ветеринариялық-санитариялық бағалауды тиімді жүргізуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Ветеринария, экология и животноводства, образования и наука.

Field of application (in Kazakh) : Ветеринария, экология және мал шаруашылығы, ғылым мен білім.