The object of research, development or design (in Russian) : цеолитсодержащие катализаторы на основе модифицированных природных каолинитов и монтмориллонитов, мазут, вакуумный газойль, бензины, легкие газойли, газы крекинга.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Түрлендірілген табиғи каолиниттер мен монтмориллониттер негізіндегі цеолитқұрамды катализаторлар, мазут, вакуумдық газойль, бензиндер, жеңіл газойль, крекинг газдары.

Aim of work (in Russian) : создание технологии производства бензина, легкого газойля и легких алкенов крекингом мазута на цеолитсодержащих и бесцеолитных катализаторах c использованием модифицированных бентонитов и каолинита.

Aim of work (in Kazakh) : Түрлендірілген табиғи бентониттер мен каолиниттер негізіндегі цеолитқұрамды және цеолитсіз катализаторларды пайдаланып мазут крекингінен бензин, жеңіл газойль және жеңілалкендер өндіру технологиясын жасау.

Методы исследования (на русском) : БЭТ, ТПД аммиака, Мессбауэровкая спектроскопия, электронно-зондовый анализ, рентгенофазовый анализ, газожидкостная и газовая хроматография

Методы исследования (на казахском) : БЭТ, аммиактың ТПД, Мессбауэрлік спектроскопия, электронды-зондтық анализ, рентгенофазалық анализ, газ-сұйық және газдық хроматография

Obtained results and novelty (in Russian) : Приготовлены и испытаны цеолитсодержащие и бесцеолитные катализаторы на матрицах из природных модифицированных Al и Fe монтмориллонитовых (НММ) и каолинитовых (НПК) глин: Al(2.5)NaCaHMM +HLaY; Al-FeNaHMM+HLaY; Al(2.5)HПК-1+HLaY+HZSM-5; Al(2.5)HПК-3+HLaY+HZSM-5; Al(2.5)HПК-1+Al2O3. Показано, что критерием при выборе каолинитовой матрицы может служить увеличенное мольное отношение SiO2/ Al2O3. Исследованы и приведены объемные скорости подачи сырья, оптимальные температуры, соотношения катализатор : сырье. На примере Al(2.5)NaCaHMM+HLaY показано, что увеличение соотношения катализатор : сырье от 1:1 до 2:1 приводит к росту выхода бензина, конверсии сырья и выхода газовой фазы. Увеличенные выходы газовой фазы с повышенным содержанием легких алкенов показал HLaY катализатор на биоксидной Al Fe –матрице. Высокая конверсия сырья (89%) отмечена в крекинге мазута на бицеолитном катализаторе HLaY+HZSM-5 на модифицированном алюминием каолините. Газы крекинга отличает пониженное содержание метана и этана. Бесцеолитный Al(2.5)HПК-1образец, модифицированный переосажденной гидроокисью алюминия, достаточно активен в крекинге трех исследованных видов сырья. В крекинге мазута выход бензина составил 26.8%, в крекинге смеси мазута с ВГ и ВГ 36.7 и 39.1%. Показана меньшая потеря активности по выходу бензина при термопаровой обработке (7500С, 6 часов) цеолитсодержащих контактов по сравнению с бесцеолитным.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Al және Fe-мен түрлендірілген табиғи монтмориллонитті (НММ) және каолинитті (НПК) саз-балшықтар матрицасындағы цеолитқұрамды және цеолитсіз катализаторлар жасалды және сынақтан өткізілді: Al(2.5)NaCaHMM +HLaY; Al-FeNaHMM+HLaY; Al(2.5)HПК-1+HLaY+HZSM-5; Al(2.5)HПК-3+HLaY+HZSM-5; Al(2.5)HПК-1+Al2O3. Цеолитті катализаторларда каолинит матрицасын таңдау критерийі SiO2/Al2O3 моль қатынасының жоғарылауынан екендігі көрсетілді. Шикізаттың оңтайлы көлемдік берілу жылдамдығы, оптимальды температура, катализатор:шикізат арақатынасы зерттелінді және табылды. Al(2.5)NaCaHMM+HLaY мысалында крекингте катализатор:шикізат арақатынасы 1:1-ден 2:1-ге артуы бензин мен газдық фаза шығымының, шикізат конверсиясы өсуіне әкелді. Al-Fe – биоксидті матрицалы HLaY катализаторында жеңіл алкендер көп болатын газдық фаза шығымы артады. Мазут крекингінде алюминиймен түрлендірілген каолиниттегі HLaY+HZSM-5 бициолитті катализаторында шикізаттың жоғары конверсиясы (89%) байқалды. Крекинг газдары құрамында метан мен этан газдарының төмен болуымен ерекшеленеді. Қайта тұндырылған алюминий гидрооксидімен түрлендірілген цеолитсіз Al(2.5)HПК-1үлгі катализаторы шикізаттың зерттелген үш түрінде де белсенділік танытты. Мазут крекингінде бензин шығымы 26.8% құрады, ал мазуттың ВГ қоспаларының және ВГ крекингінде 36.7 жіне 39.1% құрайды. Термобулы өңдеу (7500С, 6 сағат) кезінде бензин шығымы бойынша цеолитті катализаторларда цеолитсіздерге қарағанда белсенділіктің жоғалуы төмен болатыны көсетілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В крекинге мазута показана целесообразность использования катализаторов на основе бентонитов и каолинитов в мягких условиях на традиционных установках крекинга без дополнительных вложений. Большие разрабатываемые месторождения природных глин в Казахстане определяют доступность сырья для приготовления катализаторов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Крекингтің дәстүрлі қондырғысында қосымша жабдықтарсыз жұмсақ жағдайда бентониттер мен каолиниттер негізіндегі катализаторларды мазут крекингінде қолданудың орындылығы көрсетілді. Қазақстанда табиғи саз-балшықтарды өңдейтін үлкен кен орындары болғандықтан катализаторларды дайындау үшін қажетті шикізаттар қолжетімді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : биоксидный Al-FeNaHMM+HLaY катализатор рекомендован для получения легких алкенов с высоким содержанием пропилена. Показана экономическая целесообразность (снижение стоимости катализатора), использования в крекинге остаточного и тяжелого нефтяного сырья модифицированных добавлением оксида алюминия каолинитов.

Efficiency (in Kazakh) : Al-FeNaHMM+HLaY биоксидті катализаторы пропилен құрамы жоғары болатын жеңіл алкендер алу үшін ұсынылады. Ауыр және қалдық мұнай шикізаттарының крекингінде алюминий оксидін қосып түрлендірген каолиниттерді пайдаланудың экономикалық тұрғыда орынды екендігі (катализатор құнының төмендігі) көрсетілді.

Field of application (in Russian) : нефтепереработка и нефтехимия

Field of application (in Kazakh) : мұнайды қайта өңдеу және мұнайхимиясы