The object of research, development or design (in Russian) : Отечественные и интродуцированные сорта яблони.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алманың отандық және интродукцияланған сорттары.

Aim of work (in Russian) : Разработка универсального биотехнологического регламента клонального микроразмножения яблони с использованием современного программного обеспечения. Ускоренное размножение in vitro новых отечественных и интродуцированных сортов для внедрения в практику агропромышленного производства элитных саженцев и пополнения генофонда.

Aim of work (in Kazakh) : Заманауи бағдарламалық қамтамасыздандыруды қолдана отырып, алманы клонды микрокөбейтудің әмбебап биотехнологиялық регламентін дайындау. Отандық және интродукцияланған сорттарды элиталық көшеттерді өндіру агроөнеркәсібіне енгізу және генқорын толтыру үшін in vitro жағдайында жедел көбейту.

Методы исследования (на русском) : В процессе исследований использованы методические указания и публикации по тематике исследований, а также опыт работы исполнителей проекта.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу барысында зерттеу тақырыбы бойынша әдістемелік нұсқаулар мен жарияланымдар, сондай-ақ жоба орындаушыларының тәжірибесі қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Отобраны и введены in vitro 20 генотипов яблони. Разработан минеральный состав питательной среды для ускоренного размножения in vitro различных генотипов яблони. Модель эксперимента основывалась на минеральном составе питательных веществ среды MС в концентрации от 0,5 до 3x исходных. Для разработки модели и обработки результатов использовано программное обеспечение Design Expert®, что является новым для культуры яблони. Оптимизированные среды были определены для каждого из сортов на основе разработанных моделей. Наиболее важными элементами питания был нитрат аммония в сниженной концентрации (0,5x MС), и вдвое повышенные концентрации микроэлементов (2x MС). Большинство других элементов минерального питания хорошо проявили себя в сниженных вдвое концентрациях 0,5x. Обобщенная среда из трёх оптимизированных (микроэлементы (2xМС); NH4NO3, CaCl2, MgSO4 (0,5xМС); KNO3, KH2PO4 (1×МС) значительно превышала все показатели качества. Разработан «Регламент клонального микроразмножения сортов яблони местной и зарубежной селекции». Растения яблони in vitro депонированы в условия замедленного метаболизма (+4 ± 2ºС) на питательную среду МС: содержащую 25 или 50% солей нитрата азота, 0,5 мг/л абсцизовой кислоты, 2% сахарозы или 2% маннита и 2% сахарозы в отсутствии фитогормонов. Создана клоновая коллекция гермоплазмы яблони in vitro, состоящая из 37 генотипов. Растения 20 сортов, адаптированы и пересажены в не стерильные условия защищённого грунта.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алманың 20 сорты іріктелді және in vitro жағдайына енгізілді. Алманың әр түрлі генотиптерін жедел көбейтуге арналған қоректік ортаның минералдық құрамы әзірленді. Тәжірбиенің моделі бастапқыдан 0,5-тен 3- ке дейінгі концентрацияда MС қоректік ортасының минералдық құрамына негізделді. Модель әзірлеуде және нәтижелерді өңдеуде, алма дақылы үшін алғаш пайдалынып отырған, Design Expert® бағдарламалық қамсыздандыру пайдаланды. Оңтайландырылған орталар әр сортқа дайындалған моделдер негізінде дайындалды. Ең маңызды қоректік элемент азайтылған (0,5х MС) амони нитраты және микроэлементтердің екі есе артылған концентрациясындағы (2x MС) болды. Минералды құрамның басқа элементтері екі есе азайтылған 0,5x концентрациясында жақсы көрсеткіш берді. Үш оңтайландырылған орталардан жалпыланған қоректік орта (микроэлементтер (2xМС); NH4NO3, CaCl2, MgSO4 (0,5xМС); KNO3, KH2PO4 (1×МС) барлық сапа көрсеткіштерін бір шама жоғарылатты. «Алманың жергілікті және шетелдік сорттарын клонды микрокөбейту регламенті» әзірленді. Алма өсімдіктері баяулатылған метаболизм жағдайына (+4 ± 2ºС) фитогормонсыз МС, құрамына 25 немесе 50% азот нитраты тұздары, 0,5 мг/л абсциз қышқылы, 2% сахароза немесе 2% маннит және 2% сахароза қосылған модификацияланған қоректік ортаға ауыстырылды. Аталған жағдайда 37 генотиптен тұратын алма гермоплазмасының in vitro клонды коллекциясы құрылды. 20 сорт өсімдіктері, бейімделді және жабық танап жағдайына стерильді емес ортаға отырғызылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработан универсальный состав питательной среды для клонального микроразмножения несколько генотипов яблони: микроэлементы (2xМС); NH4NO3, CaCl2, MgSO4 (0,5xМС); KNO3, KH2PO4 (1×МС). Разработан «Регламент клонального микроразмножения сортов яблони местной и зарубежной селекции». Создана клоновая коллекция гермоплазмы яблони in vitro, состоящая из 37 генотипов. Растения 20 сортов, адаптированы и пересажены в не стерильные условия защищённого грунта.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алманың бірнеше генотиптерін клонды микрокөбейту үшін қоректік ортаның әмбебап құрамы әзірленді: микроэлементтер (2xМС); NH4NO3, CaCl2, MgSO4 (0,5xМС); KNO3, KH2PO4 (1×МС). «Алманың жергілікті және шетелдік сорттарын клонды микрокөбейту регламенті» әзірленді. 37 генотиптен тұратын алма гермоплазмасының in vitro клонды коллекциясы құрылды. 20 сорт өсімдіктері, бейімделді және жабық танап жағдайына стерильді емес ортаға отырғызылды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Биотехнология, сельское хозяйство.

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, ауыл шаруашылығы.