The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются бериллиевый отражатель и горизонтальный экспериментальный канал реактора ВВР-К.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Берилий шағылдырғышы мен ССР-Қ реакторының эксперименттік горизонталь каналы зерттеу нысаны болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Расчетные исследования влияния отравления бериллия на запас реактивности реактора и обоснование возможности организации на горизонтальном канале реактора эффективного нейтроновода с подавлением гамма составляющей реакторного излучения.

Aim of work (in Kazakh) : Реактордың реактивтілік қорына бериллий улануының әсерін есеп түрінде зерттеу және ректордың горизонталь каналында реакторлық сәулелердің гамма құрауышын басатын нейтрон жолын жасау мүмкіндіктерін негіздеу.

Методы исследования (на русском) : Моделирование траектории движения нейтронов и фотонов, а также их взаимодействия с веществом проведено методом Монте-Карло.

Методы исследования (на казахском) : Нейтрондар мен фотондардың қозғалыс траекториясын, сондай-ақ олардың материямен өзара әрекеттесуін модельдеу Монте-Карло әдісімен жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате исследования отравления бериллия рассчитано накопление изотопов 6Li, T и 3He в каждом блоке бериллиевого отражателя и оценено изменение запаса реактивности активной зоны. Оперативный расчет концентраций продуктов ядерных реакций в блоках бериллиевого реактора на основе разработанного подхода позволяет учитывать их влияния на нейтронно-физические характеристики активной зоны реактора, производить оценку допустимого времени эксплуатации, разрабатывать график замены блоков и тем самым обеспечить ядерную безопасность при эксплуатации реактора. Для обоснования возможности организации на горизонтальном канале реактора эффективного нейтроновода получены энергетические спектры нейтронов и фотонов на выходе из горизонтального канала при использовании фильтров из сапфира, свинца и висмута. Полученные результаты обосновывают возможность эффективного подавления гамма составляющей реакторного излучения при использовании нейтроновода-фильтра. Выбор нейтроновода-фильтра во многом определится на реальном эксперименте.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бериллий улануын зерттеу нәтижесінде бериллий шағылдырғышының әрбір блогында 6Li, T және 3He изотоптарының қаншалықты жиналатыны есептелді және белсенді аймақтағы реактивтілік қорының өзгеруі бағаланды. Әзірленген тәсіл негізінде реактордың бериллий блоктарында жүретін ядролық реакция өнімдерінің шоғырлануына жедел есеп жасау, өз кезегінде олардың реактор белсенді аймағының нейтрондық-физикалық сипаттамаларына әсерін ескеруге, пайдаланудың рұқсат етілген уақытына бағалауға, блоктардың ауысу кестесін әзірлей отырып, реакторды пайдалану кезінде ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Реактордың горизонталь каналында тиімді нейтрон жолын ұйымдастыруды негіздеу үшін сапфир, қорғасын, бериллий және висмуттан жасалған сүзгіштерді пайдалана отырып горизонталь каналдың шығысында нейтрондар мен фотондардың энергетикалық спектрі алынды. Алынған нәтижелер сүзгіш пайдалану арқылы реакторлық сәулелердің гамма құрауышын тиімді басу мүмкіндігі бар екенін негіздейді. Нейтрон жолы нақты эксперимент барысында таңдалатын болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отслежена наработка нейтроно-поглощающих изотопов в бериллиевом отражателе реактора ВВР-К начиная с момента первой загрузки блока с низкообогащенным топливом. Показана возможность создания эффективного нейтроновода с подавлением гамма составляющей реакторного излучения, но при этом с максимальным сохранением интенсивности нейтронного потока.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ССР-Қ реакторының бериллий шағылыстырғышындағы нейтронды сіңіретін изотоптардың өндірісі қондырғы бірінші байытылмаған отынмен жүктелген сәттен бастап бақыланады. Реакторлық сәулеленудің гамма компонентін басумен тиімді нейтрондық бағыттаушыны құру мүмкіндігі, бірақ сонымен бірге нейтрондар ағынының интенсивтілігін максималды сақтаумен көрсетілген.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Исследовательские реакторы

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу реакторлар