The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследований использовали пораженные клубни картофеля и плоды томатов в условиях производственных хранилищ, вегетативные органы растений.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде өндірістік жағдайындағы сақтауда зақымдалған картоп түйнектері мен қызанақ жемістері; сонымен қатар картоптың вегетативті мүшелері пайдаланылды.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - разработка экспресс тест-системы для выявления возбудителя альтернариоза в растениеводческой продукции.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты өсімдік шаруашылығы өндірісінде альтернариоз қоздырғышын детекциялау үшін экспресс тест-жүйесін жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Использованы следующие методы: выделение грибных возбудителей из пораженных органов растений, микроскопирование и определение видовой принадлежности изолятов гриба рода Alternaria, ввыделение ДНК, проведение ПЦР, детекция ПЦР-продуктов методом электрофореза, определение на патогенность изолятов гриба A.alternata.

Методы исследования (на казахском) : Келесі әдістер қолданылды: өсімдіктердің зақымдалған мүшелерінен саңырауқұлақ қоздырғыштарын оқшаулау, Alternaria тұқымдас саңырауқұлақ изоляттарының түрлерін микроскоптау және анықтау, ДНҚ бөлу, ПТР жүргізу, электрофорез әдісімен ПТР өнімдерін анықтау, A. alternata саңырауқұлақ изоляттарының патогенділігін анықтау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научная новизна проекта заключается в том, что впервые разработана тест-система на основе ПЦР для выявления возбудителя альтернариоза, циркулирующего в Казахстане. Для определения порога чувствительности разработанной ПЦР тест-системы исследовали образец ДНК Alternaria alternata, идентификация которого подтверждена ДНК-секвенированием. Для определения порога чувствительности были сделаны 10-ти кратные последовательные разведения ДНК: 10 нг/мкл; 1 нг/мкл; 0,1 нг/мкл; 0,01 нг/мкл. Специфический ПЦР продукт нарабатывается при концентрации ДНК 0,1 нг/мкл. Учитывая, что в реакцию, согласно протокола, добавляется 2 мкл ДНК, чувствительность составляет 0,2 нг. Для апробации разработанной ПЦР тест-системы было исследовано 36 образцов листьев картофеля и томата, которые внешне были поражены и морфологические были похожи на заболевание альтернариоз. Специфические ПЦР-продукты были выявлены в семи образцах, пораженных листьев картофеля, в листьях томата возбудителя не обнаружили. Для обнаружения A.аlternata было исследовано 19 образцов томата и картофеля, собранных в производственных хранилищах. В результате, возбудитель A.alternata был выявлен в одном образце ДНК пораженных плодов томата и пяти образцах ДНК пораженных клубней картофеля. Таким образом, разработанная тест-система апробирована как в полевых условиях, так и в производственных хранилищах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жобаның ғылыми жаңалығы - Қазақстанда алғаш рет альтернатиоздың қоздырғышын анықтау үшін ПТР негізінде тестілік жүйе жасау болып табылады. Әзірленген ПТР сезімталдық шегін анықтау үшін тест-жүйелер сәйкестендіру ДНҚ реттілігімен расталған Alternaria alternata ДНҚ үлгісін зерттеді. Сезімталдық шегін анықтау үшін 10 еселік сұйылтылған ДНҚ әзірленді: 10 нг/мкл; 1 нг/мкл; 0,1 нг/мкл; 0,01 нг/мкл. Нақты ПТР өнімі 0,1 нг/мкл ДНҚ концентрациясында өндіріледі. Хаттамаға сәйкес реакцияға 2 мкл ДНҚ қосылғанын ескерсек, сезімталдық 0,2 нг құрайды. Жасалған ПТР тест жүйесін сынау үшін картоп пен қызанақ жапырақтарының 36 үлгісі зерттелді, олар сыртқы жағынан әсер етті және морфологиялық жағынан альтернариоз ауруына ұқсас болды. Нақты ПТР өнімдері жеті үлгіде анықталды, картоп жапырақтары зардап шекті, қызанақ жапырақтарында қоздырғыш табылған жоқ. А.аlternata-ны анықтау үшін өндірістік қоймаларда жиналған қызанақ пен картоптың 19 үлгісі зерттелді. Нәтижесінде A. alternata қоздырғышы зардап шеккен қызанақ жемістерінің бір ДНҚ үлгісінде және зардап шеккен картоп түйнектерінің бес ДНҚ үлгісінде анықталды. Осылайша, әзірленген тест жүйесі далада да, өндірістік қоймаларда да сыналды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработанная ПЦР тест-система «ПЦР тест-системы для выявления возбудителя альтернариоза в растениеводческой продукции» прошла апробационные лабораторные испытания и готова для масштабирования. Для организации производств разработали нормативные документы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : ПТР әзірлеген "өсімдік шаруашылығы өнімдеріндегі альтерариоздың қоздырғышын анықтауға арналған ПТР тест-жүйелері" тест-жүйесі апробациялық зертханалық сынақтардан өтті және масштабтауға дайын. Өндірісті ұйымдастыру үшін нормативтік құжаттар әзірленді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Область применения: сельское хозяйство.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: ауыл шаруашылығы.