The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследования: геном вируса жёлтой лихорадки, ген GFP, плазмиды E.coli.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары: сары безгегі вирусының геномы, GFP гені, E. coli плазмидтері.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта: с помощью масс-спектрометрии идентифицировать белки, взаимодействующие с белками репликативного комплекса NS1 и NS2A вируса желтой лихорадки.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты: масс-спектрометрияны қолдана отырып, сары безгегі вирусының NS1 және NS2A репликативті кешенінің ақуыздарымен әрекеттесетін ақуыздарды анықтау.

Методы исследования (на русском) : Использовали методы генетической инженерии и вирусологии.

Методы исследования (на казахском) : Генетикалық инженерия және вирусология әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате работ сконструированы генетически модифицированные геномы вируса желтой лихорадки (YFV) YFV/GFP–NS1 и YFV/GFP–NS2A. Создана система для оживления вирусов путём трансфекции инфекционных клонов. Компонент репликативного комплекса NS1 слит с зелёным флуоресцентным белком у вируса YFV/GFP–NS1, у вируса YFV/GFP–NS2A другой белок – NS2A - слит с GFP. Репликативные комплексы YFV выделены из инфицированных клеток с помощью хроматографии на сорбенте, несущем антитела против GFP. Проведено расщепление белков репликативного комплекса трипсином, триптические пептиды исследованы с помощью масс-спектрометрии и идентифицированы белки, совыделяющиеся вместе с GFP-NS1 и GFP-NS2A. Новизна результатов: впервые в Казахстане и в мире получены репортёрные вирусы из рода Flavivirus, у которых неструктурные белки NS1 и NS2 слиты с GFP. Аналогичные вирусы в мировой научной литературе по состоянию на октябрь 2020 г. не опубликованы. Впервые проведено масс-спектрометрическое исследование белков интерактома NS1 и NS2A для вируса YFV. Полученные результаты обладают патентоспособностью.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижесінде сары безгегі вирусының (YFV) YFV/GFP–NS1 және YFV/GFP–NS2A генетикалық түрлендірілген геномдары құрастырылды. Инфекциялық клондарды трансфекциялау жолымен вирустарды жандандыруға арналған жүйе құрылды. NS1 репликативті кешенінің құрамдас бөлігі YFV/GFP-NS1 вирусында жасыл флуоресцентті ақуызбен, YFV/GFP-NS2A вирусында басқа ақуыз – NS2A – GFP-мен біріктіріледі. YFV репликативті кешендері жұқтырған жасушалардан GFP-ге қарсы антиденелер бар сорбенттегі хроматография арқылы оқшауланған. Репликативті кешеннің ақуыздары трипсинмен ыдыратылды, триптидті пептидтер масс-спектрометрия арқылы зерттелді және GFP-NS1 және GFP-NS2A-мен бірге бөлінетін ақуыздар анықталды. Нәтижелердің жаңалығы: Қазақстанда және әлемде алғаш рет NS1 және NS2 құрылымдық емес ақуыздары GFP-мен біріктірілген Flavivirus тектес репортерлік вирустар алынды. Әлемдік ғылыми әдебиеттерде ұқсас вирустар 2020 жылдың қазан айындағы жағдай бойынша жарияланған жоқ. Алғаш рет YFV вирусына арналған NS1 және NS2A интерактом ақуыздарын масс-спектрометриялық зерттеу жүргізілді. Алынған нәтижелер патенттілікке ие.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико–эксплуатационные показатели: высокая репликативная активность рекомбинантных вирусов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі дизайн және техникалық және пайдалану көрсеткіштері: рекомбинантты вирустардың жоғары репликативті белсенділігі.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения: в процессе разработки. Проект является фундаментальным исследованием, внедрение в практику возможно в качестве модели репликации флавивирусов.

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру дәрежесі: даму процесінде. Жоба іргелі зерттеу болып табылады, флавивирустың репликациясының үлгісі ретінде практикаға енгізуге болады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность разработки определяется репликативными характеристиками вирусов.

Efficiency (in Kazakh) : Даму тиімділігі вирустардың репликативті сипаттамасымен анықталады.

Field of application (in Russian) : Область применения – молекулярная вирусология, поиск лекарств против инфекций, вызываемых флавивирусами, создание живых вирусных вакцин.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы – молекулалық вирусология, флавивирустар тудыратын инфекцияларға қарсы дәрі-дәрмектерді іздеу, тірі вирустық вакциналар жасау.