The object of research, development or design (in Russian) : урина, лимфоциты периферической крови человека

The object of research, development or design (in Kazakh) : адамның зәрі, адамның перифериялық қанының лимфоциттері

Aim of work (in Russian) : Оценка дозовых нагрузок населения и персонала с использованием цитогенетических и биофизических методов дозиметрии

Aim of work (in Kazakh) : Дозиметрияның цитогенетикалық және биофизикалық әдістерін пайдалана отырып, халық пен персоналдың дозалық жүктемелерді бағалау

Методы исследования (на русском) : β-спектрометрические, цитогенетические методы исследования

Методы исследования (на казахском) : Бета -спектрометриялық, цитогенетикалық зерттеу әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : Научная новизна: Республика Казахстан является крупнейшим экспортером урана. Однако имеющаяся информация указывает на то, что контроль внутреннего облучения персонала осуществляется косвенным образом по контролю воздушной среды. Для более точной оценки доз внутреннего облучения необходимо внедрение биофизических методов дозиметрии. Полученные результаты: Апробирована методология оценки дозы внутреннего облучения от поступления трития для персонала и населения. Успешно апробирована методика анализа органически связанного трития в урине, пробах урины персонала Института. Определена и выбрана оптимальная методика количественного определения дозы облучения, используемая для построения линейной и линейно-квадратичной кривой «доза-эффект».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми жаңалығы: Қазақстан Республикасы уранның ірі экспорттаушысы болып табылады. Алайда, қолда бар ақпарат персоналдың ішкі сәулеленуін бақылау ауа ортасын бақылау бойынша жанама түрде жүзеге асырылатынын көрсетеді. Ішкі сәулелену дозаларын дәл бағалау үшін дозиметрияның биофизикалық әдістерін енгізу қажет. Алынған нәтижелер: Персонал мен халық үшін тритийдің түсуінен ішкі сәулелену дозасын бағалау әдістемесі сыналған. Уриндегі органикалық байланысты тритийді талдау әдістемесі институттың персоналының зәр сынамаларында сәтті сыналған. «Доза-әсер» сызықтық және сызықтық-квадраттық қисығын құру үшін оңтайлы сәулелену дозасын сандық анықтау әдістемесі анықталды және таңдалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Апробирована общая методология построения системы дозиметрического контроля внутреннего облучения, основанная на биокинетических моделях радионуклидов, на примере персонала флюоритового месторождения «Караджал». Получены новые данные, позволяющие уверенно оценивать дозовую нагрузку по методике определения органически связанного трития в пробах урины. Усовершенствованы цитогенетические методы биодозиметрии при помощи которых корректно определены стандартные фоновые значения для «нулевой точки» дозы в различных регионах Казахстана. Эффективно апробирован простейший прототип калибровочной кривой «доза-эффект», позволяющий оценить техническую готовность, основные характеристики процесса и условия для полномасштабной разработки продукта в ближайшем будущем.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : "Каражал"флюоритті кен орны персоналының мысалында радионуклидтердің биокинетикалық модельдеріне негізделген ішкі сәулеленуді дозиметриялық бақылау жүйесін құрудың жалпы әдістемесі сыналған. Зәр сынамаларындағы органикалық байланысты тритийді анықтау әдістемесі бойынша дозалық жүктемені сенімді бағалауға мүмкіндік беретін жаңа деректер алынды. Биодозиметрияның цитогенетикалық әдістері жетілдірілді, олардың көмегімен Қазақстанның түрлі өңірлерінде дозаның "нөлдік нүктесі" үшін стандартты фондық мәндер дұрыс айқындалды. "Доза-эффект" қисығының прототипі тиімді сыналды, бұл жақын болашақта өнімнің толық көлемде дамуы үшін техникалық дайындықты, процестің негізгі сипаттамаларын және жағдайларды бағалауға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : На основе полученных зависимостей выведения органически связанного трития с уриной возможна более качественная оценка поступления трития в организм местного населения с учетом его диеты питания. Успешно проведенная апробация разработанной методологии индивидуального дозиметрического контроля позволяет построение системы радиационного мониторинга персонала с учетом многих факторов в более широком диапазоне. Отработка основных методологических моментов при построении цитогенетической калибровочной кривой «доза – эффект» позволяет осуществить собственный анализ точности прогнозов для будущего корректного и быстрого получения дозовой зависимости частоты нестабильных аберраций в крови человека.

Efficiency (in Kazakh) : Несеппен органикалық байланысты тритийдің шығарылуына байланысты алынған тәуелділіктерге сүйене отырып, оның диетасын ескере отырып, жергілікті халықтың ағзасына белсенділікті сапалы бағалауға болады. Жеке дозиметриялық бақылаудың дамыған әдіснамасын сәтті сынақтан өткізу кең ауқымда көптеген факторларды ескере отырып, персоналды радиациялық бақылау жүйесін құруға мүмкіндік берілді. "Доза – эффект" цитогенетикалық қисығын құру кезінде негізгі әдіснамалық сәттерді пысықтау тұрақсыз аберрациялар жиілігінің дозалық тәуелділігін болашақта дұрыс және жылдам алу үшін болжамдардың дәлдігіне өзіндік талдауды жүзеге асыруға мүмкіндік берілді.

Field of application (in Russian) : Контроль доз внутреннего облучения персонала предприятий ядерно - топливного цикла

Field of application (in Kazakh) : Ядролық отын циклі персоналының ішкі дозаларын бақылау