The object of research, development or design (in Russian) : Переменные звезды, белые карлики (проэволюционировавшие звёзды с массой, не превышающей предел Чандрасекара).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Айнымалы жұлдыздар, ақ ергежейлілер болып табылады (Чандрасекар шегінен аспайтын массамен эволюция жолымен дамыған жұлдыздар).

Aim of work (in Russian) : Поиск новых переменных звезд с различной природой переменности блеска. Идентификация типа обнаруженной переменности. исследование амплитудно-частотной характеристики из анализа фотометрических кривых блеска обнаруженных переменных звезд с целью определения периодов вращения звезд вокруг общего центра масс, накопление данных фотометрических наблюдений для начала астросейсмического анализа обнаруженных переменных звезд.

Aim of work (in Kazakh) : Жарқылының айнымалылығы әр түрлі табиғаттағы жаңа айнымалы жұлдыздарды іздеу. Табылған айнымалылықтардың түрлерін сәйкестендіру. Массаның жалпы орталығы айналасында жұлдыздардың айналу кезеңін анықтау мақсатында табылған айнымалы жұлдыздардың бүгілген жарқылы фотометриялық талдауларынан амплитудалық-жиіліктік сипаттамаларды зерттеу, табылған айнымалы жұлдыздардың астросейсмикалық талдауларын бастау үшін фотометриялық бақылаулардың мәліметтерін жинақтау.

Методы исследования (на русском) : Астрономические наблюдения в оптическом диапазоне, методы ПЗС-фотометрии, анализ временных рядов и фазовых кривых блеска высокоточных ПЗС-фотометрических наблюдений, построение периодограмм (спектров мощности звездных пульсаций) с последующим определением основных параметров мод осцилляций (амплитуд, периодов и фаз).

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық диапазонда астрономиялық бақылаулар, ЗБА-фотометрия әдістері, жоғары дәлдіктегі ЗБА-фотометриялық бақылаулардың уақыттық қатарларының және фазалық бүгілген жарқылдардың талдаулары, осцилляция модасының негізгі параметрлерін кейінгі анықталуымен (амплитуда, кезеңдер және фазалар) периодограмм құру (жұлдыз пульсациясы қуаттылығы спектрлерін).

Obtained results and novelty (in Russian) : Определены классы переменности новых переменных звезд. Проведены поисковые фотометрические наблюдения переменных звезд, спектральные наблюдения избранных объектов. Выполнен фотометрический анализ данных ПЗС-наблюдений. Получены периодограммы наблюдаемых объектов, определены значения амплитуд, периодов и фаз наблюдаемых звездных осцилляций. Новизна проводимых исследований – Новые данные спектральных наблюдений избранных объектов – переменных звезд и белых карликов. Применение методики потокового анализа фотометрических наблюдений для поиска переменных звезд по изменению блеска в интервале периодов от нескольких минут до нескольких часов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаңа айнымалы жұлдыздардың айнымалылық класы анықталды. Таңдап алынған объектілерге спектрлік бақылаулар, фотометрлік іздеу бақылаулары жүргізілді. ЗБА-бақылау мәліметтеріне фотометрлік талдаулар орындалды. Бақыланатын объектілердің периодограммалар алынды, амплитудалардың мәндері, бақыланатын жұлдыздық тербелістердің периодтары және фазалары анықталды. Жүргізілген зерттеулердің жаңалығы – Таңдап алынған объектілердің жаңа спектрлік бақылаулар мәліметтері – айнымалы жұлдыздар және ақ ергежейлер. Бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейінгі период аралығындағы жарқыраудың өзгеруі бойынша айнымалы жұлдыздарды іздеуге фотометрлік бақылаулардың ағындық талдау әдісін қолдану.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Адаптированная методика спектрального анализа повышает производительность и эффективность астрономических наблюдений небесных объектов, уменьшает объем ручной работы, повышает результативность исследований и тем самым позволяет более эффективно осваивать бюджетные средства, выделенные на научные исследования.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аспан объектілерінің тиімді аспан бақылауларын және спектрлік талдауларды тиімді жүргізуге, қолмен жұмысты азайтуға, зерттеудің нәтижесін жақсартуға, сонымен бірге ғылыми зерттеуге бөлінген қаражатты тиімді пайдалануға таңдап алынған әдіс жұмыстың сапасын жоғарлатады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Исследования переменных звезд актуальны для решения ряда фундаментальных проблем астрофизики (определения возраста вселенной, уточнение шкалы галактических расстояний, поиск экзопланет и др.). Новые наблюдательные данные востребованы для изучения многих физических явлений, включая собственные пульсации звезд, их вращение вокруг собственной оси в совокупности с запятнонностью их поверхности, затменные двойные и кратные системы, наличие протопланетного диска.

Field of application (in Kazakh) : Астрофизикадағы бірқатар іргелі мәселелерді (әлемнің жасын анықтау, ғаламдық қашықтықтың масштабын нақтылау, экзопланеталарды іздеу және т.б.) шешуге айнымалы жұлдыздарды зерттеу өзекті. Жаңа бақылау мәліметтері көптеген физикалық құбылыстарды зерттеуге, жұлдыздардың меншікті лүпілін, олардың беткі қабатының тежелу жиынтығымен қоса, өз осінен айналуы, тұтылмалы қос және еселік жүйелер, протопланеталық дисктің болуы туралы бағыттарда сұранысқа ие.