The object of research, development or design (in Russian) : воздух приземного слоя г. Алматы.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алматы қ. жер бетіне жақын орналасқан қабатының ауасы.

Aim of work (in Russian) : разработка информационной системы и базы данных для оптимизации мониторинга загрязнения атмосферного воздуха тяжелыми металлами.

Aim of work (in Kazakh) : атмосфералық ауаның ауыр металдармен ластануына бақылауды оңтайландыру үшін ақпараттық жүйе мен деректер қорын құру.

Методы исследования (на русском) : математическое моделирование, анализ, оценка задач экологии, тестирование.

Методы исследования (на казахском) : математикалық моделдеу, талдау, экологиялық есептерді бағалау, тестілеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : - разработан формат приложений для контейнера базовых элементов информационно-моделирующей системы; - организация и тестирование базы данных и доступа к ней из проблемно-ориентированных приложений; - реализация и исследования алгоритмов усвоения данных мониторинга химического состава атмосферы г. Алматы; - разработаны способы сопряжения разрабатываемых моделей и методов атмосферной химии с реальными метеорологическими данными созданной базы данных по загрязнению воздуха; проведен анализ и тестирование разработанных алгоритмов; - разработаны программные средства для новой информационной системы экологического мониторинга и анализа результатов мониторинга изменений химического состава атмосферы; выполнено управление вычислениями на серверной платформе; - разработан человеко-машинный интерфейс для программных средств визуализации результатов мониторинга; - разработана информационная система экологического мониторинга атмосферных загрязнений; проведено тестирование и доработка компонентов системы; - проведена оценка экологического состояния воздуха приземного слоя атмосферы для г. Алматы; - выпущено коллективное научное издание «Ауыр металдармен атмосфералық ауаның ластануын бақылауды оңтайландыру үшін тиімді ақпараттық жүйе мен деректер қорын құру».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - ақпараттық-моделдеу жүйесінің базалық элементтерінің контейнеріне арналған қосымшалардың форматы құрылды; - деректер базасын ұйымдастыру мен тестілеу және мәселеге-бағытталған қосымшалардан оған қол жеткізу; - Алматы қ. атмосферасының химиялық құрамын бақылаудың деректерін игеру алгоритмдері зерттелді және жүзеге асырылды; - ауаның ластануы бойынша құрылған деректер базасын шынайы метеорологиялық деректерімен әзірленген атмосфералық химияның моделдері мен әдістерін түйіндестіру тәсілдері құрылды; құрылған алгоритмдерге талдау және тестілеу жүргізілді; - атмосфераның химиялық құрамы өзгерістерін бақылау нәтижелерін талдау мен экологиялық бақылаудың жаңа ақпараттық жүйесі үшін бағдарламалық құралдар құрылды; серверлік платформада есептеулерді басқарылды; - бақылау нәтижелерін визуализациялауға арналған бағдарламалық құралдарға адам-машиналық интерфейсі құрылды; - атмосфераның ластануын экологиялық бақылаудың ақпараттық жүйесі құрылды; жүйе компоненттеріне тестілеу мен қайта өңдеу жүргізілді; - Алматы қ. үшін атмосфераның жер бетіне жақын орналасқан қабат ауасының экологиялық күйі бағаланды; - «Ауыр металдармен атмосфералық ауаның ластануын бақылауды оңтайландыру үшін тиімді ақпараттық жүйе мен деректер қорын құру». атты ұжымдық ғылыми басылым жарыққа шықты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : разработка информационной системы экологического мониторинга на основе алгоритма усвоения данных химического состава атмосферы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : атмосфераның химиялық құрамы туралы деректерді игеру алгоритмі негізінде экологиялық бақылау ақпараттық жүйесін құру.

Level of implementation (in Russian) : за 2020 г. всего 6 статей и 1 коллективное научное издание (монография), из них опубликованы 3 статьи и принята в печать 1 статья в рецензируемые отечественные научные издания с ненулевым импакт-фактором; поданы 1 статья в сборник трудов международных конференций и 1 статья в международный рецензируемый рейтинговый журнал, входящий в базу данных Scopus; получены 2 свидетельства о государственной регистрации прав на объект авторского права.

Level of implementation (in Kazakh) : 2020 ж. бойынша 6 мақала және 1 ұжымдық ғылыми басылым (монография), оның ішінде импакт-факторы нөлге тең емес отандық ғылыми басылымда 3 мақала жарияланды және 1 мақала жариялауға қабылданды; 1 мақала халықаралық конференция материалдарының жинағында және 1 мақала Scopus мәліметтер базасына енгізілген халықаралық рецензияланатын рейтингтік журналдарға жіберілді; объектіге авторлық құқықты мемлекеттік тіркеу туралы 2 куәлік.

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : экологический мониторинг загрязнения атмосферного воздуха промышленных городов.

Field of application (in Kazakh) : өнеркәсіптік қалалардағы атмосфералық ауаның ластануын экологиялық мониторингтеу.