The object of research, development or design (in Russian) : Чистопородный и помесный крупный рогатый скот.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Таза тұқымды және будан ірі қара мал.

Aim of work (in Russian) : Разработка научно – обоснованных селекционных программ в скотоводстве с применением современных биотехнологических методов и IT-технологий, обеспечивающих повышение экономической эффективности разведения крупного рогатого скота, удовлетворяющих требованиям внутреннего и внешнего рынков.

Aim of work (in Kazakh) : Ішкі және сыртқы нарықтардың талаптарын қанағаттандыратын ірі қара малды өсірудің экономикалық тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін қазіргі заманғы биотехнологиялық әдістер мен IT – технологияларды қолдана отырып, мал шаруашылығында ғылыми негізделген селекциялық бағдарламаларды әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : База данных ИАС, племенные животные.

Методы исследования (на казахском) : АТЖ деректер базасы, асыл тұқымды малдар.

Obtained results and novelty (in Russian) : Методом BLUP рассчитана племенная ценность для герефордской, абердин-ангусской, казахской белоголовой, аулиеколской пород (эксперт Джон Жено) по 5 показателям. Сравнены с американскими индексами. Внедрены схемы синхронизации половой охоты. Проведена оценка качества семени быков. Апробированны экспресс методы диагностики стельности. Изучены рост и развитие племенного молодняка аулиекольской, санта-гертруда, казахской белоговой, герефордской, абердин-ангусской пород и помесного молодняка. Определена сохранность молодняка. Испытаны по собственной продуктивности бычки с оценкой качества семени. Отправлены 2500 биологических образцов (волос) в генетические лаборатории. Выявлены пики в хромосомах, описаны гены кандидаты аулиекольской, казахской белоголовой пород. Не выявлены генетические аномалии. Изучена молочная продуктивность у более 20 000 коров, в том числе голштинской, черно-пестрой, симментальской, красной степной, алатауской, аулиеатинской пород. Разработана методика оценки племенной ценности быков молочных пород по качеству потомства методом BLUP. Проведены гинекологические обследования молочных коров, лечение и профилактика акушерско-гинекологических патологии и бесплодия у коров. Подтверждено происхождение молодняка голштинской породы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : BLUP әдісімен герефорд, абердин-ангус, қазақ ақбас, әулиекөл тұқымдары үшін асыл тұқымдық құндылығы 5 көрсеткіш бойынша есептелген (сарапшы Джон Жено). Американдық индекстермен салыстырылған. Күйіт кезін синхрондау енгізілген. Бұқалар ұрығының сапасына бағалау жүргізілді. Буаздылықты диагностикалаудың жедел әдістері сыналды. Әулиекөл, санта-гертруда, қазақтың ақбас, герефорд, абердин-ангус тұқымдарының асыл тұқымды төлдерінің және будан төлдердің өсуі мен дамуы зерттелді. Төлдердің сақталу деңгейі анықталды. Ұрығының сапасын бағалай отырып, бұқашықтар өз өнімділігі бойынша сынақтан өтті. Генетикалық зертханаларға 2500 биологиялық үлгі (шаш) жіберілді. Хромосомалардың шыңдары анықталып, әулиекөл, қазақтың ақбас тұқымдарының гендері сипатталды. Генетикалық ауытқулар анықталған жоқ. 20 000-нан астам сиырдың сүт өнімділігі зерттелді, оның ішінде голштин, қара-ала, симментал, қырдың қызыл сиыры, алатау, әулиеата тұқымдары бар. BLUP әдісімен ұрпақтарының сапасы бойынша сүтті тұқымды бұқалардың асыл тұқымдық құндылығын бағалау әдістемесі әзірленді. Сауын сиырларын гинекологиялық тексеру, акушерлік-гинекологиялық патологиялар мен сиырлардың бедеулігін емдеу және аурулардың алдын-алу іс-шаралары қарастырылды. Жас төлінің шығу тегі расталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Указанные объекты исследования остаются актуальными и в будущих работах. Разработаны программы совершенствования пород крупного рогатого скота.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Көрсетілген зерттеу объектілері болашақ жұмыстарда да өзекті болып қала береді. Ірі қара мал тұқымдарын жетілдіру бағдарламалары әзірленді.

Level of implementation (in Russian) : В ИАС внедрена генетическая оценка методом BLUP.

Level of implementation (in Kazakh) : АТЖ-ға BLUP әдісімен генетикалық бағалау енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Применение генетической оценки мясного скота ускорит процесс селекции и повысит генетический прогресс животных.

Efficiency (in Kazakh) : Етті бағыттағы малды генетикалық бағалауды қолдану селекция процесін тездетеді және малдардың генетикалық прогресін арттырады.

Field of application (in Russian) : Животноводство

Field of application (in Kazakh) : Мал шаруашылығы