The object of research, development or design (in Russian) : Нанокомпозиционные электролитические покрытия с улучшенными функциональными свойствами

The object of research, development or design (in Kazakh) : Функционалдық қасиеттері жетілдірілген нанокомпозитті электролиттік қаптамалар

Aim of work (in Russian) : Разработка методов управления и технологических параметров физико-химических процессов синтеза наноструктурных гальванических покрытий сплавами, смешанными оксидами и композитами, увеличивающих срок службы устройств электрооборудования в 10,5 -15,2 раза и создание опытно-промышленного производства конкурентоспособной и экспортоориентированной продукции: полосовых проводников и электродов заземления.

Aim of work (in Kazakh) : электр қондырғылардың жабдықтарының сенімді жұмыс істеу мерзімін 10,5-15,2 есе ұлғайтуға мүмкіндігі бар, оксидтермен және композиттермен байланыстырылған қаптамаларды синтездеудің физика-химиялық процестерін басқару әдістері мен технологиялық параметрлерін жасау және конкурентке қабілетті, экспортқа бағытталған жолақ өткізгіштер мен жерге қосуға арналған электродтардың өндірістік тәжрибедегі өнімдердің үлгілерін дайындау.

Методы исследования (на русском) : В работе использованы: электрохимические методы исследования, оптическая, растровая электронная и атомно-силовая микроскопия, рентгенография, гравиметрический метод коррозионных иcследований. Для анализа экспериментальных данных и определения кинетических закономерностей и механизма катодных реакций использовали кинетические параметры и характеристические критерии: потенциал пика Еп и полупика Еп/2, В; плотность тока пика іп, А/дм2; произведение коэффициента переноса на число электронов αz; порядки реакций рi; критерий Семерано Xs, концентрационный критерий Xc. Основные исследования были проведены на базе лаборатории ДГП на ПХВ «Научно-исследовательский институт экспериментальной и теоретической физики», расположенной в здании физико-технического факультета КазНУ им аль –Фараби, в г. Алматы, по адресу: пр. аль-Фараби 71.

Методы исследования (на казахском) : Жұмысты орындау барысында коррозиялық зерттеулерді жүргізуге қажетті электрхимиялық зерттеу әдістері, оптикалық, растрлік электрондық және атомдық-күш микроскопиясы, рентгенография және гравиметриялық тәсілдері қолданыс тапты. Эксперимент нәтижелерін талдау үшін және катодтық реакциялардың кинетикалық заңдылықтары мен механизмін анықтау барысында келесі кинетикалық параметрлер мен сипаттаушы критериилер қолданылды: шың потенциалы Еп мен жартылай шың потенциалы Еп/2, В; шың тоғының тығыздығы iп, А/дм2; тасымалдау коэффициентінің электрондар санына көбейтіндісі z; рi реакцияларының дәрежелері; Семерано критерийі Х5; концентрациялық критерий Хс. Зерттеу жұмыстарының басым бөлігі әл-Фараби ат. ҚазҰУ – нің физика-техникалық факультетінің гиаратында орналасқан (Алматы қ. Әл-Фараби д. 71) ПХВ түріндегі ДГП «Эксперименталдық және теоретикалық институтының» зертханасының базасында орындалды. Жұмыстың кейбір бөлімдері сол ғимаратта орналасқан әл-Фараби ат. ҚазҰУ – нің ДГП – ПХВ түріндегі ашық деңгейдегі «Ұлттық нанотехнология зертханасында» жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Определены структурнозависимые функциональные свойства многокомпонентных гальванических нанопокрытий и изготовлены партии электродов и полосовых проводников заземления, которые обладают в 10,5-15,2 раза большей коррозионной стойкостью, чем традиционно используемые в данной отрасли. - Проведены укрупненные ресурсные испытания с уточнением технологических характеристик на базе гальванической линии ТОО «Интерком» и разработаны рекомендации для дальнейшего использования с целью продления срока службы контуров и электродов заземления.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - Көп компонентті гальваникалық наноқабаттардың құрылымға тәуелді функционалды қасиеттері анықталды және электродтар мен жолақты жерге тұйықтағыш өткізгіштер шығарылды, олар коррозияға төзімділігі осы салада дәстүрлі қолданыстарға қарағанда 10,5-15,2 есе жоғары. - «Интерком» ЖШС-нің гальваникалық желісі негізінде технологиялық сипаттамалармен бірге үлкейтілген өмірлік сынақтар өткізілді және жердегі ілмектер мен электродтардың қызмет ету мерзімін ұзарту мақсатында әрі қарай пайдалану бойынша ұсыныстар әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : разработанные в рамках выполнения научно-исследовательских работ по данному проекту методы повышения эффективности нанокомпозиционных электролитических покрытий(нано-КЭП), позволили создать оптимальные составы электролитов для синтеза покрытий двойными и тройными сплавами

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : осы жоба бойынша орындалған ғылыми-зерттеу жұмыстарының аясында жасалған нанокомпозитті электролиттік қаптамалардың тиімділігін арттыруға арналған әдістер қаптамаларды екі құрамды және үш құрамды қорытпалармен синтездеуге қажетті элетролиттердің оптималды құраушыларын анықтауға мүмкіндік туғызды.

Level of implementation (in Russian) : Технология внедрена в производство в ТОО "Интерком" для контуров и электродов заземления.

Level of implementation (in Kazakh) : Технология жердегі ілмектер мен электродтарға арналған «Интерком» ЖШС өндірісіне енгізілді.

Efficiency (in Russian) : разработанный электролит-суспензия увеличивает коррозионную стойкость и увеличивает срок службы электрооборудования в 10,5 -15,2 раза в зависимости от условий эксплуатации.

Efficiency (in Kazakh) : зерттеу жұмыстарының нәтижесінде жасалған электролит-суспензия пайдалану шарттарына байланысты электр қондырғыларының коррозия төзімділігін және жұмысшы мерзімін 10,5-15,2 есе арттырады

Field of application (in Russian) : химическое, нефтегазовое и тяжелое машиностроение, ремонтно-восстановительное производство.

Field of application (in Kazakh) : химия, мұнай-газ, және ауыр машина жасау саласы, жөндеу - қайта қалпына келтіруші өндіріс орындары.