The object of research, development or design (in Russian) : Композитные материалы на основе полиэтилентерефталатных (ПЭТФ) трековых мембран (ТМ) и нанотрубок меди и оксида меди (II)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Полиэтилентерефталатты (ПЭТФ) тректі мембраналар (ТМ) және мыс пен мыс оксидінің (II) нанотүтіктеріне негізделген композитті материалдар болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Систематическое исследование процессов сорбции ионов мышьяка (III) композитными ТМ на основе НС меди и оксида меди (II), исследование кинетики и механизма процесса сорбции, а также разработка прототипа мобильного фильтрующего устройства с мембранными композитами.

Aim of work (in Kazakh) : Мыс және мыс (II) оксидінің НҚ негізінде композициялық ТМ арқылы мышьяк (III) иондарының сорбциялану процестерін жүйелі түрде зерттеу, сорбция процесінің кинетикасы мен механизмін зерттеу, сонымен қатар мембраналық композиттермен мобильді сүзгі қондырғысының прототипін жасау.

Методы исследования (на русском) : Растровая электронная микроскопия, рентгеновская дифрактометрия, масс-спектрометрия с индуктивно-связанной плазмой, рентгеновская фотоэлектронная микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : Сканерлеуші электронды микроскопиясы, рентген-дифрактометрия, индуктивті байланысқан плазмалық масс-спектрометрия, рентгендік фотоэлектронды микроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучена сорбционная активность синтезированных композитных сорбентов в стационарном и динамическом режимах, рассмотрено влияние различных факторов на эффективность сорбентов, таких как рН и концентрация раствора сорбата, продолжительность сорбции, количество повторных тестов. Определены значения равновесной сорбционной емкости qe сорбирования As(III) из раствора с концентрацией 50 ppm, установлено, что наибольшим значением qe обладают образцы композитов, полученных осаждением меди в модифицированом темплате. При изучении кинетических аспектов сорбции ионов As(III), было установлено, что для всех исследуемых образцов реакция сорбции соответствует модели псевдо-второго порядка. В рамках проведенных исследований применимости адсорбционных моделей Ленгмюра, Фрейндлиха и Дубинина-Радушкевича для описания экспериментальных изотерм адсорбции ионов мышьяка As(III) на образцах композитных ТМ были определены константы и параметры всех указанных моделей. Показано, что модель Фрейндлиха лучше других рассмотренных описывает экспериментальные данные по адсорбции мышьяка синтезированными композитами. В рамках проведенных ОКР были разработаны лабораторная установка для исследования загрязненных мышьяком вод и концепция прототипа мобильного фильтрующего устройства с мембранными композитами. По результатам проведенных исследований получен патент Республики Казахстан на полезную модель «Фильтрационный модуль с композитной мембраной для селективной очистки жидкостей», регистрационный номер 4883

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Стационарлық және динамикалық режимдерде синтезделген композитті сорбенттердің сорбциялық белсенділігі зерттелді, сорбенттердің тиімділігіне рН пен сорбат ерітіндісінің концентрациясы, сорбцияның ұзақтығы, қайталанған сынақтар саны сияқты әр түрлі факторлардың әсері қарастырылды. Концентрациясы 50 ppm болатын ерітіндіден As(III) сорбциясы үшін тепе-теңдік сорбция сыйымдылығының qe мәндері анықталды; qe мәндерінің ең жоғарғысы модификацияланған шаблонға мыс тұндыру нәтижесінде алынған композиттердің үлгілері болатындығы анықталды. As(III) иондарының сорбциялануының кинетикалық аспектілерін зерттеу барысында барлық зерттелген үлгілер үшін сорбция реакциясы жалған екінші ретті модельге сәйкес келетіндігі анықталды. Жүргізілген зерттеу шеңберінде мышьяк As(III) иондарының эксперименттік адсорбциялық изотермаларын сипаттауға Ленгмюр, Фрейндлих және Дубинин-Радушкевичтің адсорбциялық модельдерінің қолданылуымен композициялық ТМ барлық көрсетілген үлгілердің тұрақтылары мен параметрлері анықталды. Синтезделген композиттермен мышьяк адсорбциясының эксперименттік мәліметтерін Фрейндлих моделі басқаларға қарағанда жақсы сипаттайтыны көрсетілген. Жүргізілген ТӘЖ барысында мышьякпен ластанған суларды зерттеуге арналған зертханалық қондырғы және мембраналық композиттермен мобильді сүзгі құрылғысы прототипінің тұжырымдамасы жасалды. Зерттеу нәтижелері бойынша «Сұйықтарды таңдамалы тазартуға арналған композитті мембранамен сүзу модулі» пайдалы моделіне ҚР патенті алынды, тіркеу нөмірі №4883

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : С использованием различных методов синтезированы опытные образцы композитных материалов на основе ПЭТФ ТМ и НТ меди, отработана технологиях их окисления до оксидной формы CuO(II), проведены испытания сорбционной активности по удалению ионов мышьяка As(III), сконструированы лабораторная установка для исследования загрязненных мышьяком вод, предложена концепция прототипа мобильного фильтрующего устройства.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әр түрлі әдістерді қолдану арқылы ПЭТФ ТМ және мыс НТ негізіндегі композитті материалдардың прототиптері синтезделді, оларды оксидтік түріне CuO (II) дейін тотықтыру технологиялары пысықталды, мышьяк As (III) иондарын жою үшін сорбциялық белсенділік сынақтары жүргізілді, мышьякпен ластанған суларды зерттейтін зертханалық қондырғысы жасалды, мобильді сүзгі құрылғысы прототипінің тұжырымдамасы ұсынылды.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение результатов проекта находится на стадии лабораторных испытаний

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба нәтижелерін енгізу зертханалық зерттеулер кезеңінде

Efficiency (in Russian) : Полученные в рамках проекта результаты имеют высокую научную значимость для развития наукоемких мембранных технологий в Республике Казахстан решения проблем очистки вод от загрязнения мышьяком.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба шеңберінде алынған нәтижелер Қазақстан Республикасында мышьякпен ластанған суларды тазарту мәселелерін шешуге арналған мембраналық технологияларды дамытуда жоғарғы ғылыми маңызы бар.

Field of application (in Russian) : Мембранные технологии, нанотехнологии, удаление мышьяка из сточных вод

Field of application (in Kazakh) : Мембраналық технологиялар, нанотехнологиялар, ағынды сулардан мышьякты жою.