The object of research, development or design (in Russian) : Образцы аустенитных хромоникелевых коррозионностойких сталей Х18Н10Т и Х18Н9, облученные нейтронами в исследовательском реакторе ВВР-К либо электронами на укорителях ЭЛУ-4 или «Нептун», и образцы стали 12Х18Н10Т, облученные в реакторе БН-350.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ССР-Қ зерттеу реакторында нейтрондармен не ЭЛУ-4 немесе "Нептун" үдеткіштерінде электрондармен сәулелендірілген коррозияға төзімді аустениттік хромникельді Х18Н10Т және Х18Н9 болаттарының үлгілері, БН-350 реакторында сәулелендірілген 12Х18Н10Т болаттың үлгілері.

Aim of work (in Russian) : Исследование влияния нейтронного облучения на релаксацию напряжений и интенсивность фазовых превращений в деформируемых сталях

Aim of work (in Kazakh) : Деформацияланатын болаттардағы кернеулер релаксациясына және фазалық түрленулердің қарқындылығына нейтрондық сәулелендірудің ықпалын зерттеу

Методы исследования (на русском) : Испытания на одноосное растяжение, просвечивающая электронная микроскопия, оптическая металлография, магнитные измерения .

Методы исследования (на казахском) : Бір осьтік созылу сынақтары, жарықтүсіруші электронды микроскопия, оптикалық металлография, магниттік өлшеулер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Объектами исследований служили образцы аустенитных хромоникелевых коррозионностойких сталей Х18Н9М12 и Х18Н10Т и Х18Н9, которые облучали нейтронами в вертикальном канале активной зоны исследовательского ядерного реактора ВВР-К при температуре <80oС до флюенсов: 9 * 10^(18); 1,3*10^(19) ; 1,9 * 10^(19) және 9 * 10^(19) н/см2 (Е = 0,1 МэВ) или стационарным потоком электронов с энергией 4МэВ в ускорителе ЭЛУ-4 или «Нептун». Кроме того, в экспериментах использовали высокооблученные (до 56 сна) стальные (12Х18Н10Т) образцы, вырезанные из стенок чехлов отработавших тепловыделяющих сборок реактора на быстрых нейтронах БН-350. В работе приведены результаты исследований изменений микроструктуры конструкционных аустенитных сталей, подвергнутых внешним воздействиям, в частности нейтронному, электронному облучениям, деформации растяжением в широком диапазоне температур (от комнатной до -100ºС), а также отжигам. Получены данные об изменении механических, магнитных свойств облученных нейтронами и электронами аустенитных сталей и установлена их связь с появлением и количественным содержанием мартенситной α-фазы. Полученные данные интерпретируются с позиций изменения энергетического состояния материала.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу объектілері ретінде коррозияға төзімді аустениттік хромникельді Х18Н9М12, Х18Н10Т және Х18Н9 болаттарының үлгілері болды, олар аустениттендіруден кейін ССР-Қ ядролық зерттеу реакторының активті аймағының вертикаль арнасында <80oС температурада 9 * 10^(18); 1,3*10^(19) ; 1,9 * 10^(19) және 9 * 10^(19) н/см2 (Е = 0,1 МэВ) флюенстеріне дейін нейтрондармен немесе ЭЛУ-4 немесе «Нептун» үдеткішінде 4МэВ энергиялы электрондардың тұрақты ағынымен сәулелендірілді. Одан бөлек, эксперименттерде шапшаң нейтрондар негізіндегі ШН-350 реакторының пайдаланылып болған жылу бөлгіш жинамалары қапшықтарының қабырғаларынан кесіліп алынған жоғары сәулелендірілген (56 сна дейін) болат (12Х18Н10Т) үлгілер пайдаланылды. Жұмыста сыртқы әсерлерге, атап айтқанда нейтрондық, электрондық сәулелендіруге, температуралардың кең ауқымында (бөлме температурасынан бастап -100ºС-ге дейінгі) созу арқылы деформациялауға, сондай-ақ күйдіруге ұшыраған конструкциялық аустениттік болаттардың микроқұрылымының өзгерістерін зерттеу нәтижелері көрсетілген. Нейтрондармен және электрондармен сәулелендірілген аустениттік болаттардың механикалық, магниттік қасиеттерінің өзгеруі туралы деректер алынды және олардың мартенситтік α-фазаның пайда болуымен және мөлшерімен байланысы анықталды. Алынған деректер материалдың энергетикалық күйінің өзгеруі тұрғысынан түсіндіріледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : По теме проекта опубликовано 1 статья.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба тақырыбында 1 мақала жарияланған.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Нет отклонений от календарного плана. Задачи проекта на 2019 г. выполнены полностью.

Efficiency (in Kazakh) : 2019 жылға арналған жобаның мақсаттары күнтізбелік жоспарға сәйкес толықтай жүзеге асырылды.

Field of application (in Russian) : Область применения: физико-математические науки, реакторное материаловедение.

Field of application (in Kazakh) : Пайдалану аумағы: физика-математикалық ғылымдар, реакторлық материалтану.