The object of research, development or design (in Russian) : Объекты исследований: растения водных экосистем и культурные растения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны: далалық және бақшалық өсімдіктер, ағаш өсімдіктер, топырақ.

Aim of work (in Russian) : Цель – исследование параметров перераспределения радионуклидов в системе «вода – растения», «атмосферный воздух – растения» и оценка влияния радионуклидного загрязнения на морфо-анатомическую структуру и цитогенетические показатели растений водных экосистем.

Aim of work (in Kazakh) : Мақсаты – «су – өсімдік», «атмосфералық ауа – өсімдік» жүйесінде радионуклидтердің қайта таралу параметрлерін зерттеу және сулы экожүйедегі өсімдіктердің цитогенетикалық көрсеткіштері мен морфо-анатомиялық құрылымына радионуклидтік ластанудың әсерін бағалау.

Методы исследования (на русском) : Натурные и лабораторные эксперименты

Методы исследования (на казахском) : Далалық және зертханалық тәжірибелер

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе выполнения НИР впервые в условиях гидропонной культуры определен равномерный характер распределения трития в составе свободной воды тканей и органически связанного трития по органам растений, включая плоды при прямом корневом поступления трития с водой, что можно использовать при разработке принципов биологического мониторинга радиоактивного загрязнения. При этом установленные изменения анатомических параметров стебля, при изменении удельной активности различных форм трития в растениях и выявленное комбинированное влияние ионизирующего излучения и концентрации химических элементов в растениях водных экосистем доказывают возможность применения морфо-анатомических и цитогенетических методов для оценки степени воздействия радионуклидного загрязнения местности на природные объекты, находящиеся под влиянием объектов предприятий ЯТЦ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҒЗЖ орындау барысында алғаш рет гидропонды дақылдар жағдайында өсімдіктердің мүшелері бойымен органикалық байланысқан тритийдің және бос судың ұлпаларының құрамында тритийдің таралуының, сонымен қоса тритийдің сумен бірге тікелей тамырдан түсуі кезіндегі жемістермен бірге, радиоактивті ластануды биологиялық мониторингілеу принциптерін әзірлеу барысында қолдануға болатын біркелкі сипаты анықталды. Сонымен бірге сулы экожүйелердің өсімдіктерінде химиялық элементтердің шоғырлануы мен ионды сәуле шығарудың анықталған аралас әсері және өсімдіктердегі тритийдің түрлі формаларының тиесілі белсенділігі өзгерген жағдайда сабақтардың анатомиялық параметрлерінің белгіленген өзгерісінен ЯОЦ кәсіпорындары нысандарының әсерінде болған нысандарға жергілікті табиғи нысандардың радионуклидтік ластануының әсер ету дәрежесін бағалау үшін морфо-анатомиялық және цтогенетикалық әдістерін қолдану мүмкіндігін дәлелдейді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация данной программы позволит разработать принципы прогнозной оценки состояния экосистем для обеспечения радиационной и экологической безопасности атомной отрасли.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аталған бағдарламаны іске асыру атом саласының радиациялық және экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін экожүйелердің жағдайын болжамды бағалау принциптерін дамытуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Полученные данные будут положены в основу разработки принципов биологического мониторинга зоны влияния предприятий ядерного топливного цикла

Field of application (in Kazakh) : Алынған деректер ядролық отын циклындағы кәсіпорындардың әсер ететін аймағын биологиялық мониторингілеу принципін әзірлеу негізіне алынатын болады