The object of research, development or design (in Russian) : Урина, лимфоциты периферической крови человека

The object of research, development or design (in Kazakh) : Урина, адамның перифериялық қанындағы лимфоциттер

Aim of work (in Russian) : Оценка дозовых нагрузок населения и персонала с использованием цитогенетических и биофизических методов дозиметрии

Aim of work (in Kazakh) : Дозиметрияның цитогенетикалық және биофизикалық әдістерін пайдалана отырып тұрғындар мен қызметкерлерге түсетін дозалық жүктемелерді бағалау

Методы исследования (на русском) : В работе использованы спектрометрические и цитогенетический методы исследования.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында спектрометриялық және цитогенетикалық зерттеу әдістері пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана методика определения органически связанного трития в моче. Методическая база биофизических методов внутренней дозиметрии филиала «ИРБЭ» пополнена анализом органически связанного трития в урине. На основании изученных существующих международных рекомендаций и методических указаний по контролю внутреннего облучения персонала уранодобывающих предприятий и предприятий ядерно–топливного цикла определен перечень радионуклидов формирующих основную дозу внутреннего облучения. Отработан надежный и чувствительный метод цитогенетической биологической дозиметрии – микроядерный тест лимфоцитов периферической крови с блокированием цитокинеза.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Несептегі органикалық байланысқан тритийді анықтау әдістемесі анықталды. «РҚЭИ» филиалының ішеі дозиметриясының биофизикалық әдістері әдіснамалық базасы уринадағы органикалық байланысқан тритийдің талдамасымен толықтырылды. Ядролық отын циклындағы кәсіпорындар мен уран өндіруші кәсіпорындардың қызметкерлерінің ішкі сәулеленуін бақылау бойынша зерттелген қолданыстағы халықаралық әдістемелік көрсеткіштер мен ұсыныстар негізінде ішкі сәулеленудің негізгі дозасын қалыптастыратын радионуклидтердің тізбесі анықталды. Цитогенетикалық биологиялық дозиметрияның сенімді және сезімтал әдісі – цитокинезді бұғаттай отырып перифериялық қандағы лимфоциттерге микроядролық тест жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Данная НИР направлена на оценку доз внутреннего облучения персонала и населения. Корректная оценка доз внутреннего облучения позволит выявить случаи превышения облучения сверх нормируемого и в целом сократить дозы облучения персонала и населения. Как известно доза облучения имеет денежный эквивалент. Расчет денежного эквивалента человек-зиверт рассчитывается следующим образом. Согласно санитарно-эпидемиологические требования к обеспечению радиационной безопасности №155 РК среднее сокращение длительности периода полноценной жизни на один стохастический эффект равно 15 г. Согласно этим же нормам вероятность возникновения радиационно-индуцированного последствия для здоровья работников равна 0,056 /Зв/человек. Валовый внутренний продукт РК на душу населения в 2017 г составлял 7500 долларов США. Денежная стоимость радиационно-индуцированного последствия для здоровья равна: 7500×15 = 112500 долларов США. Тогда денежная стоимость человек-зиверт равна: 112500×0,056=6300 долларов США. Таким образом, косвенная прибыль государства за каждый уменьшенный человек-зиверт составляет 6300 долларов США в год.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Аталған ҒЗЖ персонал мен тұрғындардың ішкі сәулелену дозаларын бағалауға бағытталған. Ішкі сәулелену дозаларын дұрыс бағалау нормадан жоғары сәулеленудің жоғарылау жағдайын анықтауға және тұтасымен алғанда персонал мен тұрғындардың ішкі сәулелену дозаларын қысқартуға мүмкіндік береді. Белгілі болғандай, сәулелену дозасының ақшалай баламасы бар. Адам-зиверт ақшалай баламасы келесі түрде есептеледі. №155 Радиациялық қауіпсіздікке қойылатын ҚР санитариялық-эпидемиологиялық талаптарына сәйкес толыққанды өмір сүру кезеңінің бір стохастикалық әсеріне орташа қысқартылған ұзақтығы 15 ж. тең. Осы нормаларға сәйкес жұмыскерлердің денсаулығы үшін радиациялық-ықпалдандырылған зардаптарының пайда болу болжамы 0,056 /Зв/адамға тең. Жанға шаққандағы ҚР жалпы ішкі өнім 2017 жылы 7500 АҚШ долларын құрады. Денсаулық үшін радиациялық-ықпалдандырылған зардаптардың ақшалай құны: 7500×15 = 112500 АҚШ долларына тең. Ол кезде адам-зиверт ақшалай құны: 112500×0,056=6300 АҚШ долларына тең. Сонымен, әр азайған адам-зиверт үшін мемлекеттің жанама пайдасы жылына 6300 АҚШ долларын құрайды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Разработанные и утвержденные методические указания будут использоваться различными специалистами в области оценки доз, как для персонала предприятий урановой отрасли, так и для населения. Отработан надежный и чувствительный метод цитогенетической биологической дозиметрии – микроядерный тест лимфоцитов периферической крови с блокированием цитокинеза. Данный метод позволит качественно и быстро оценить мутагенное воздействие радиационного излучения на геном человека, а перспективы по построению калибровочной кривой позволят вычислить индивидуальную количественную поглощенную дозу человека.

Field of application (in Kazakh) : Әзірленген және бекітілген әдістемелік көрсеткіштер, уран саласындағы кәсіпорын қызметкерлері мен тұрғындарға арналған дозаларды бағалау саласындағы түрлі мамандармен қолданылатын болады. Цитогенетикалық биологиялық дозиметрияның сенімді және сезімтал әдісі – цитокинезді бұғаттай отырып перифериялық қандағы лимфоциттерге микроядролық тест жасалды. Бұл әдіс адамның геніне радиациялық сәуле шығарудың мутагенді әсерін жылдам және сапалы бағалауға мүмкіндік береді, ал болашақта калибрлік ауытқыманы құруда адамның сіңірілген жеке мөлшерлік дозасын есептеуге мүмкіндік береді.