The object of research, development or design (in Russian) : Сельхозформирования различных форм собственности, в структуре которых создаются модельные фермы по разведению овец пород еттi меринос вОПХ ТОО «КазНИИЖиК», казахская тонкорунная – в КХ «Мұрынбай», казахская мясная скороспелая полутонкорунная – в ИП «Сабырбек», акжайкская мясо-шерстная – в ОПХ «Атамекен», казахская мясо-шерстная – в КХ «Балажайсан», цигай-тонкорунные помеси – в КХ «НАН», казахская курдючная грубошерстная – в КХ «Сулейменова», КХ «Бай-нур», КХ «Айгуль», КХ «Қуат», КХ «Отырар Агро»,ордабасинская – в КХ «Сералы», едилбайская – в КХ «Еділбай» и ТОО «Жантизер».

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қой шаруашылығынан модельді ферма құру жұмыстары жүргізіліп жатқан келесідей шаруашылықтар: еттi меринос тұқымын өсіру бойынша - «ҚазМШ ж ЖӨҒЗИ» ЖШС ТШ, қазақтың биязы жүнді қойы бойынша – «Мұрынбай» ШҚ, қазақтың биязылау жүнді тезжетілгіш қойы бойынша – «Сабырбек» ЖК, ақжайық етті-жүнді қойы бойынша – «Атамекен» ШҚ, қазақтың етті биязылау жүнді қойы бойынша – «Балажайсан» ШҚ, цигай-биязы жүнді қойлар будандары бойынша – «НАН» ШҚ, қазақтың құйрықты қылшық жүнді қойлары бойынша – «Сүлейменов», «Бай-нур», «Айгуль», «Қуат», «Отырар-Агро» шаруа қожалықтары бойынша, ордабасы тұқымы бойынша – «Сералы» ШҚ, еділбай тұқымы бойынша – «Еділбай» ШҚ және «Жантизер» ЖШС.

Aim of work (in Russian) : Трансферт и адаптация технологий по автоматизации технологических процессов производства на базе модельных ферм в овцеводстве

Aim of work (in Kazakh) : Қой шаруашылығында моделді фермалардың негізінде өндірістің технологиялық үдерістерін автоматтандыруды жүргізуге қатысты технологияларды трансферттеу және бейімдеу.

Методы исследования (на русском) : Современные и частные методики, инструкции в области зоотехнии, ветеринарии, кормления, кормопроизводства, механизации сельскохозяйственного производства.Модели овцеводческих ферм по направлениям продуктивности овец, разрабатываются на основе анализа существующего состояния производственной деятельности крупных, средних, мелких хозяйств, внедрением и производственным испытанием в них эффективных технологий в системе ведения отрасли.

Методы исследования (на казахском) : Заманауи және дербес әдістемеліктер. Зоотехния, ветеринария, мал азықтандыру, мал азығы өндірісі, ауылшаруашылық өндірісін механизациялау салалары бойынша нұсқаулықтар. Түрлі өнімділік бағыттардағы қой шаруашылығы фермаларының модельдері ірі, орта және кіші шаруашылықтар өндірістік көрсеткіштерін талдау, сала жүйесіне тиімді технологияларды енгізу және өндірістік сынау негізінде игеріледі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена комплектация инфраструктуры создаваемых модельных ферм оборудованиями, приборами, расходными материалами. Трансферт кормовых добавок проведен по 3 видам содержащие макро- и микроэлементы. Деловой выход ягнят, в разрезе маток, составил в пределах 86,7- 140%, а их живая масса при отъеме от матерей – в пределах 28,9-40,1 кг. Более высокий выход ягнят проявился при этом по полутонкорунным и тонкорунным маткам, более высокая живая масса ягнят – по маткам мясо-сальных курдючных пород. На баранчиках едилбаевской породы проведен опыт ввода пробиотика, что проявился повышением переваримости всех питательных веществ, азота корма и большим удерживанием в организме кальция и фосфора. Электрические изгороди длиной 4,5 км обеспечивает создание загона площадью 120 га, а продолжительность выпаса в нем овец предопределяется кормоемкостью пастбищ. Кормоемкость площади загона предопределяет различия в продолжительности выпаса овец и кратности его переноса на последующий участок в зависимости от сезона года. Весной продолжительность выпаса 10-15 дней, кратность переноса – 4-6 раза, соответственно: летом – 10-15 дней и 9 или 6 раза; осенью – 9-10 дней и 9 и 6 раза; зимой 7-9 дней и 7-10 раза. Для трансферта пастбищеоборота при загонном содержании овец отобраны три схемы, рекомендуемые для засушливых степей. В результате проведенных ветеринарных мероприятий в стадах овец модельных ферм инфекционные болезни не проявились.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Модельдік фермалар инфрақұрылымы құрал-жабдықтар, аспаптар, материалдармен қамтылды. Азық қоспаларын трансферттеу құрымы макро- микроэлементтерден тұратын 3 түр бойынша жүргізілді. Енесінен бөлінген қозылар шығымдылығы 86,7-140%-ға, олардың осы кезеңдегі тірілей салмағы 28,9-40,1 кг-ға сәйкес келді. Енесінен бөлінген қозылардың жоғары шығымдылығы биязылау және биязы жүнді саулықтарда, ал ірі салмақ – құйрықты қой тұқымдарында анықталды. Еділбай тұқымы еркек тоқтылары рационына пробиотик қосу мал ішегіндегі микробтық теңгерілімнің қамтамасыз етілуін, қоректік заттар сіңімділігінің, азоттың пайдаланылуының артуын, сондай-ақ организме кальций мен фосфордың түзілуін жоғарылатты. Ұзындығы 4,5 км электрлі қоршаулар ауданы 120 га қоршалған жайылым жасауға мүмкіндік береді, ал оларда қой жаю ұзақтығы, аймақтардың табиғат жағдайларына орай, жайылымның азық сиымдылығымен анықталады. Қоршалған жайылымның азық сиымдылығы жыл мезгілдеріне сай, қойларды жаю ұзақтығына, қоршауды ауыстыру реті мен алмастыру санына тікелей ықпал етеді. Көктемде мал жаю ұзақтығы – 10-15 күн, қоршауды алмастыру саны – 4-6 рет, жазда тиісінше – 10-15 күн және 9 немесе 6 рет; күзде – 9-10 күн, 9 және 6 рет; қыста – 7-9 күн және 7-10 рет. Жайылым алмастыруды трансферттеу үшін құрғақ далаларда қойды қоршалған жайылымда бағуға ұсынылатын 3 сызба таңдап алынды. Жүргізілген ветеринарлық шаралар негізінде модельді фермалар қойларында жұқпалы аурулар байқалмады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведенные исследования по трансферту и адаптации технологий по производству продукции овцеводства путем использования современных оборудований, кормовых добавок, ветпрепаратов облегчили производственные процессы и снизили себестоимость производимой продукции. Внедрение выполняемых НИР обеспечили: - улучшение качеств и урожайности травостоя пастбищных угодий; - сбалансирование рационов по энергии и основным элементам питания, восполнение дефицита макро- и микроэлементов, повышение поедаемости и переваримости кормов; - выращивание полноценного молодняка, в том числе и мясного поголовья, обеспечение характерного для их генотипа роста и развития; - снижение заболеваемости и повышение иммунитета овец; - механизацию производственных процессов; - повышение экономической эффективности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Заманауи құрал-жабдықтар, мал азығы қоспалары, ветпрепараттарды қолдану жолымен қой шаруашылығы өнімдерін өндіру технологияларын трансферту және бейімдеу бойынша жүргізілген ізденістер өндірістік үдерістерді жеңілдетіп, өндірілген өнімнің өзіндік құнын төмендетті. Жұмыстардың енгізілуі төмендегілерге ықпал етті: - жайылымдық жерлердің өнімділігі мен жайылымдық өсімдіктер сапасының жақсаруына; - рациондардың энергия мен қоректік заттар бойынша теңгерілуіне, макро- және микроэлементтер жетіспеушілігінің толықтырылуына, мал азықтарының желінуі мен сіңірілуінің артуына; - асыл тұқымды, оның ішінде етті мал төлдерінің, генотиптік ерекшеліктеріне сай өсіп-жетілуіне; - қой ауруларының азаюы мен иммунитетінің артуына; - өндірістік үдерістерді механизациялауға; - экономикалық тиімділіктің артуына.

Level of implementation (in Russian) : Результаты НИР внедряются в создаваемых 14 (7 племенных и 7 товарных) модельных фермах Акмолинской, Актюбинской, Алматинской,Восточно-Казахстанской, Жамбылской, Западно-Казахстанской и Туркестанской областей.

Level of implementation (in Kazakh) : ҒЗЖ нәтижелері Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Шығыс-Қазақстан, Жамбыл, Батыс-Қазақстан және Түркістан облыстарының жасалынып жатқан 14 модельді фермаларына (7 асылтұқымды және 7 тауарлы шаруашылықтар) енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Результаты проведенных работ, обеспечили повышение производительности труда и уменьшение нагрузки на обслуживающий персонал, а также механизацию подготовки кормов к скармливанию овец. Снижение нагрузки на обслуживание овец отразилось в уменьшении общей затраты по оплате на 720 тыс. тенге в расчете на 1000 гол, по сравнению с применяемой в хозяйствах традиционной системой ведения овцеводства. Повысилась выручка от продажи произведенной продукции на 11%, что свидетельствует об эффективности внедренной технологии. Затраты на внедрение, включающие технологические оборудования, окупаются в течение трех лет, что и способствует дальнейшему повышению прибыли в производственной деятельности создаваемой модельной фермы. Повышению прибыли способствует также исключение затрат на электроэнергию в сумме 176 тыс. тенге в год или 10352 КВт за счет имеющегося на фермах альтернативного источника энергии – ветро-солнечного генератора.

Efficiency (in Kazakh) : Жүргізілген жұмыстардың нәтижелері еңбек өнімділігін арттыруды, ауыр қол еңбегін төмендетуді, мал азығын пайдалануға дайындауды механизациялауды қамтамасыз етті. Қой өсіру дәстүрлі жүйе бойынша жүргізілетін шаруашылықпен салыстырғанда, қойды бағуға байланысты еңбектің жеңілдетілуі, еңбекақы төлеудегі жалпы шығынды, 1000 бас қойға шаққанда 720 мың теңгеге қысқартуға мүмкіндік берді. Өнімді сатудан алынған түсімнің 11%-ға артуы, енгізілген технологияның тиімділігін көрсетеді. Технологиялық құрал-жабдықтарды енгізуге байланысты шығындардың 3 жылда қайтарылуы табыстың одан да артуына жол ашады. Табыстың жоғарылауына сонымен бірге 176 теңгенің 10352 КВт электр қуатының баламалы әдіспен – жел-күн генераторын қолдану жолымен алынуы да септігін тигізеді.

Field of application (in Russian) : овцеводство

Field of application (in Kazakh) : қой шаруашылығы