The object of research, development or design (in Russian) : В качестве исходного материала использовали однолетние побеги барбариса илийского (Berberis iliensis) и барбариса каркаралинского (Berberis karkaralensis), яблони Недзвецкого (Malus niedzwetzkyana) и яблони Сиверса (Malus sieversii).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі ретінде іле бөріқарақаттың, қарқаралы бөріқарақаттың, Недзвецкий алма ағашының және Сиверс алма ағашының біржылдық сабақтары қолданылды.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – создание in vitro коллекции клеток и тканей редких и исчезающих видов растений для сохранения биоразнообразия (яблоня Сиверса, яблоня Недзвецкого, барбарис илийский и барбарис каркаралинский).

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – биоәртүрлілікті сақтау үшін өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерінің жасушалары мен ұлпаларының in vitro коллекциясын құру.

Методы исследования (на русском) : Использовали следующие биотехнологические методы – стерилизация побегов, введение в культуру in vitro пазушных почек.

Методы исследования (на казахском) : Келесідегідей биотехнологиялық әдістер қолданылды – қолтық бүршіктерді зарарсыздандыру және in vitro жағдайында енгізу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучена отечественная и зарубежная литература по методам создания и сохранения in vitro клеток и тканей. Отобран растительный материал редких и исчезающих видов растений. Оптимизирован режим стерилизации пазушных почек двух видов яблонь. Эффективной стерилизацией является вариант 6 (12% перекись водорода, 4 мин.). Жизнеспособность эксплантов на этом варианте составила 90% у двух видов яблони. Оптимальным вариантом для стерилизации срезанных побегов двух видов барбариса является 0,5% «Доместос», 7 минут. Жизнеспособность по барбарису илийскому на этом варианте - 70%, по барбарису каркаралинскому - 60%. Установлено, что среда МС с добавлением БАП 0,5; ГК 1,0; ИМК 0,01 мг/л является эффективной, где процент регенерации составил у барбариса илийского 80% у барбариса каркаралинского – 70%. Для индукции роста основного побега эффективной средой является QL с БАП 0,5, ГК 1,0, ИМК 0,01 мг/л для яблони Сиверса и QL с БАП 1,0 мг/л, кинетина 3,0 мг/л для яблони Недзвецкого.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : In vitro жасушалары мен ұлпаларын құру және сақтау әдістері бойынша отандық және шетелдік әдебиеттер зерттелді. Материалдар өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып бара жатқан алынды. Тиімді зарарсыздандыратын 6 нұсқасы (12% сутегі тотығы, 4 мин.) болып табылады. Бұл нұсқадағы экспланттардың өміршеңдігі екі алма түрінің 90%-ын құрады. Іле бөріқарақаттың және қарқаралы бөріқарақаттың қолтық бүршіктерін зарарсыздандыру үшін оңтайлы нұсқа 0,5% "Доместос" болып табылады, 7 минут. Осы нұсқадағы іле бөріқарақат экспланттарының өміршеңдігі 70%, ал қарқаралы бөріқарақатта 60% құрды. 0,5 БАП қосылған МС қоректік ортасы; 1,0 ГК; 0,01 мг/л ИМК тиімді болып табылады, онда регенерация пайызы іле бөріқарақатта 80%, ал қарқаралы бөріқарақатта 70% құрды. Недзвецкий алма ағашының қолтық бүршіктерінің регенирациясын индукциялау үшін тиімді қоректік орта QL, 0,5, ГК 1,0, ИМК 0,01 мг/л, ал Сиверс алма ағашы үшін QL 1,0 мг/л, кинетин 3,0 мг/л тиімді болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сохранение растительного мира в диких природных условиях не помогает увеличить популяцию определенного вида, так как естественное размножение требует длительных сроков, в особенности для древесных культур. Для решения этой проблемы мы используем методы биотехнологии, которые позволяют сохранить генетический материал на длительный срок, а также воспроизвести и размножить в большом масштабе.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жабайы табиғи жағдайда өсімдіктер әлемін сақтау, белгілі бір түр популяциясының өсуіне көмектеспейді, себебі ағаш өсімдігі үшін табиғи көбею ұзақ мерзімді қажет етеді. Осы мәселені шешу үшін біз биотехнологиялық әдістерді қолданамыз, ол генетикалық материалды ұзақ мерзімде сақтауға, сонымен қатар үлкен көлемде көбейту және өндіруге мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Созданную in vitro коллекцию клеток и тканей редких и исчезающих видов растений можно использовать для воспроизводства генетически однородного оздоровленного посадочного материала.

Efficiency (in Kazakh) : In vitro жағдайында құрылған сирек және жоғалып бара жатқан өсімдік түрлерінің клеткаларының және ұлпаларының топтамасын генетикалық біркелкі сауықтырылған отырғызу материалын өндіру үшін қолдануға болады.

Field of application (in Russian) : лесное хозяйство, озеленение населенных пунктов.

Field of application (in Kazakh) : орман шаруашлығы, елді мекендерді көгаландыру үшін.