The object of research, development or design (in Russian) : механизмы упругого взаимодействия изотопа 14N при низких и около барьерных энергиях с ионами гелия и 10В.

The object of research, development or design (in Kazakh) : төмен және тосқауыл жақын энергияларда 14N изотопының гелий және 10В иондарымен серпімді өзара әсерлесу механизмдері.

Aim of work (in Russian) : экспериментальное и теоретическое исследование упругих процессов взаимодействия изотопа 14N с ионами гелия и 10В, определение межъядерных уточнённых потенциалов в широком диапазоне энергии.

Aim of work (in Kazakh) : Кең энергия диапазонында 14N изотоптарының гелий және 10В иондарымен српімді әсерлесу процестерін тәжірибелік және теориялық зерттеу, ядроаралық потенциалдардың оңтайлы мәндерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : методика регистрации и идентификации продуктов ядерных реакий (DЕ-Е - методика), основанная на одновременном измерении удельных потерь энергии заряженной частицы в веществе dE/dx и ее полной кинетической энергии Е.

Методы исследования (на казахском) : ядролық реакция өнімдерін тіркеу мен талдауға арналған (DЕ-Е – әдіс), заттағы зарядталған бөлшектің нақты энергия шығынын dE/dx және оның жалпы кинетикалық энергиясы бір уақытта өлшеуге негізделген әдіс.

Obtained results and novelty (in Russian) : На ускорителе ДЦ-60 внедрена новая методика регистрации и идентификации продуктов ядерных реакий (DЕ-Е - методика), основанная на одновременном измерении удельных потерь энергии заряженной частицы в веществе dE/dx и ее полной кинетической энергии Е. Получены новые уточненные экспериментальные данные по упругому рассеянию ионов 14N на ядрах 10В при энергиях налетающих ионов 1,5 и 1,75 МэВ/нуклон в угловом диапазоне рассеяния от 30 до 165 градусов в системе центра масс. Измерения выполнены с погрешностью не более 10 процентов. Анализ этих результатов в рамках оптической модели ядра и фолдинг модели позволил установить оптимальные параметры оптического потенциала, которые могут быть использованы при расчетах сечений ядерных реакций для астрофизических приложений. Исследовано упругое рассеяние ионов 3Не на ядре 14N в широком диапазоне энергии в рамках оптической модели с использованием потенциалов вудс-саксоновской параметризации. Для каждой энергии найдено по три потенциала, одинаково хорошо описывающие эксперимент в полном угловом диапазоне. Анализ показал, что значения как реальной, так и мнимой частей найденных потенциалов отличается более чем в два раза. Наблюдаемый разброс объясняется сильной корреляцией между глубинами действительной и мнимой частей потенциала, обусловленных существованием V-W - неоднозначности. Анализ экспериментальных данных по упругому рассеянию выполнен в рамках кода FRESCO, в основу которого заложены современные теоретические модели ядер.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ДЦ-60 үдеткішіне ядролық реакция өнімдерін тіркеу мен талдауға арналған (DЕ-Е – әдіс), заттағы зарядталған бөлшектің нақты энергия шығынын dE/dx және оның жалпы кинетикалық энергиясы бір уақытта өлшеуге негізделген жаңа әдіс енгізілді. Атқыланатын иондардың 1,5 және 1,75 МэВ/нуклон энергиясында массалар центрі жүйесінде 30 дан 165 градусқа дейінгі шашырау диапазонда 14N иондарының 10В ядроларынан серпімді шашырауы бойынша жаңа нақтыланған тәжірибелік мәліметтері алынды. Өлшеулер 10 пайыздан аспайтын қәтелікпен өлшенді. Ядроның оптикалық моделі мен фолдинг моделі аясында алынған нәтижелерді талдаудан алынған өзара оптикалық потенциалдарының оңтайлы параметрлері, астрофизикалық қосымшаларда ядролық реакциялардың қималарын анықтауға және есептеулерде қолдануға мүмкіндік береді. Оптикалық модел аясында кең энергия диапазонда 3Не иондарының 14N ядросынан серпімді шашырауы Вуд-Саксон параметризациясының потенциалдарын. Әр энергия үшін үш потенциал табылды, олар экспериментті толық бұрыштық диапазонда жақсы сипаттайды. Талдаулар табылған потенциалдардың нақты және жорамал бөліктерінің мәні екі еседен көп өзгеретінін көрсетті. Байқалған шығын потенциалдың нақты және жорамал бөліктерінің тереңдігі V-W — түсініксіздігі арасындағы тығыз байланыспен түсіндіріледі. Серпімді шашырау бойынша тәжірибелік мәліметтерді талдау FRESCO коды аясында жасалды, ол ядролардың қазіргі теориялық модельдеріне негізделген.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Эксперименты на ускорителях ИЯФ по ядерной физике ориентированы, прежде всего, на получение недостающей информации о периферийных межъядерных потенциалах взаимодействия, с учетом вклада процесса упругой передачи в области задних углов. От значений потенциала в этой области сильно зависят скорости ядерных реакций, протекающие, как в высокотемпературной плазме термоядерных реакторов, так и в звездах.

Field of application (in Kazakh) : Ядролық физикадағы ЯФИ үдеткіштеріндегі эксперименттер, ең алдымен, артқы бұрыштардағы серпімді берілістер процесінің үлесін ескере отырып, шеткері ядролық өзара әрекеттесу потенциалы туралы жетіспейтін ақпаратты алуға бағытталған. Термоядролық реакторлардың жоғары температуралы плазмасында да, жұлдыздарда да пайда болатын ядролық реакциялар жылдамдығы осы потенциалдардың мүмкін болатын мәндеріне қатты тәуелді.