The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является турбулентное течение атмосферного воздуха в урбанизированной городской среде и поток транспортных средств в дорогах.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу немесе жобалау нысаны халық көп қоныстанған қалалардың атмосфералық ауасының турбулентті ағысы, көлік ағыны болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью работы является разработка программного комплекса для 3D моделирования, непрерывного мониторинга и прогнозирования уровня загрязнения атмосферного воздуха густонаселенных и промышленных территорий с учетом таких факторов, как загруженность улиц, расположения зданий и рельеф местности.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты Қазақстанның халық көп қоныстанған және өндірістік территорияларының атмосфералық ауасының ластану деңгейін көшелердің кептелісін, ғимараттардың орналасуын және жер бедерін ескере отырып 3D модельдейтін, үздіксіз мониторинг жасайтын және болжайтын бағдарламалық кешен жасау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : В проведении НИР были использованы методы математического и численного моделирования турбулентных течений, нейронные сети, симулятор дорожного движения.

Методы исследования (на казахском) : ҒЗЖ жүргізуде турбулентті ағыстарды математикалық және сандық модельдеу әдістері, нейронды жүйелер және жол қозғалысының симуляторлары қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определен набор детекторов для снятия данных: детекторы классифицированы по применяемым технологиям, предназначению и условиям использования; Разработана модель управления светофорными сигналами на основе нейронных сетей: выделены модели на основе рекуррентной, сверточной и комбинированной нейронной сети; Определена и разработана архитектура информационной системы: информационная система включает в себя карту, где отображаются датчики измерения концентрации загрязняющих веществ и источники выбросов загрязняющих веществ (котельные и теплоэлектростанций); функциональную часть для навигации в системе и взаимодействии с картами; Созданы последовательный и параллельный компьютерные коды для проведения расчетов распространения загрязняющих веществ в атмосферном воздухе; Создан компьютерный код (алгоритм) на основе гауссова (упрощенной) модели расчета распределения концентрацию загрязняющего вещества в атмосферном воздухе: созданный компьютерный код был использован для расчета распределения концентрацию вредного вещества из нескольких точечных источников выброса. Новизна полученных результатов связана с исследованием эффективности применения технологии CUDA на базе GPU для решения проблем турбулентных реагирующих течений. Новизной результатов также является то, что моделирование крупных вихрей на основе методологии фильтрованной функции плотности скалярных составляющих впервые применяется для прогнозирования распространения загрязняющих веществ в атмосферном воздухе.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мәліметтерді алуға арналған детекторлардың жиынтығы анықталды: детекторлар қолданылу технологиясына, қолданылу аясы және шарттары бойынша кластарға бөлінді; Бағдаршам сигналдарын нейронды жүйелер негізіндегі басқару моделі жасалды: рекуррентті, жинақталғыш және олардың комбинациясы негізіндегі нейрондық жүйелерге негізделген модельдер айқындалды; Ақпараттық жүйенің архитектурасы анықталды және жасалды: ақпараттық жүйе зиянды заттардың концентрациясын өлшейтін датчиктерді және зиянды заттарды бөлетін көздерді (от жағу пештері және жылу-электр станциялары) бейнелеуге арналған картадан; жүйеде іс-қимыл жасау және картамен жұмыс істеуге арналған функционалды бөліктент тұрады; Зиянды заттардың атмосфералық ауада таралуын есептейтін тізбектелген және параллельді компьютерлік кодтар құрылды; Атмсофералық ауада зиянды заттардың таралуын есептейтін гаусс (қарапайым) модель негізінде компьютерлік код (алгоритм) құрылды: құрылған компьютерлік код бірнеше нүктелік көзден бөлінетін зиянды заттың концентрациясын есептеудге қолданылды. Жұмыстың нәтижесінің жаңалығы GPU негізінде CUDA технологиясын реакцияға түсетін турбулентті ағыстардың проблемасын шешуде қолданудың тиімділігін зерттеу болып табылады. Сонымен қатар, алынған нәтижелердің жаңалығы скаляр құрамдастардың сүзгіленген тығыздық функциясы әдістемесінің негізінде ірі құйындарды модельдеу әдістемесі атмосфералық ауада зиянды заттардың таралуын болжауда алғаш рет қолданылуында болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные, технологические и технико-эксплуатационные характеристики: высокая точность учета химических превращений при моделировании турбулентных течений атмосферного воздуха.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі жобалық, технологиялық және техникалық және пайдалану сипаттамалары: атмосфералық ауаның турбулентті ағындарын модельдеу кезінде химиялық түрлендірулерді есепке алудың жоғары дәлдігі.

Level of implementation (in Russian) : В рамках данного этапа не запланированы внедрение результатов.

Level of implementation (in Kazakh) : Аталған этап аясында нәтижелерді енгізу қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Практическая значимость исследовательской работы заключается в создании и поддержке комплекса программ для прогнозирования распространения загрязняющих веществ в атмосферном воздухе.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу жұмысының практикалық пайдалылығы атмосфералық ауада зиянды заттардың таралуын болжайтын кешенді жасауды және қамтамасыз етуде болып табылады.

Field of application (in Russian) : Анализ качества атмосферного воздуха, мониторинг и прогнозирование состояния загрязненности атмосферного воздуха, моделирование и управление транспортным потоком.

Field of application (in Kazakh) : Атмосфералық ауа сапасын талдау, атмосфералық ауа жағдайын монитроинг жасау және болжау, көлік ағынын модельдеу және басқару.