The object of research, development or design (in Russian) : конструкционные и инструментальные стали, ресурсосберегающие методы модификации поверхности и нанесения защитных покрытий.

The object of research, development or design (in Kazakh) : конструкциялық және аспаптық болаттар, беттерді модификациялаудың және қорғаныш жабындарын алудың ресурс үнемдеуші әдістері.

Aim of work (in Russian) : разработка инновационных технологий на основе ресурсосберегающих методов модификации поверхности и нанесение защитных покрытии для повышения износостойкости пар трения ответственных изделии машиностроения, подвергающихся интенсивному износу в процессе эксплуатации.

Aim of work (in Kazakh) : пайдалану процесінде қарқынды тозуға ұшырайтын машина жасау саласындағы жауапты бөлшекткрдің тозуға төзімділігін арттыру үшін беттік модификациялаудың ресурс үнемдеуші әдістеріне негізделген инновациялық технологияларды әзірлеу және қорғаныш жабындарын алу.

Методы исследования (на русском) : ренгенофазный анализ, растровая электронная микроскопия, просвечивающая электронная микроскопия, энергодисперсионный микроанализ, измерение микротвердости методом Виккерса, трибологическое испытание методом «шар-диск», испытания на абразивный износ по схеме «вращающийся ролик – плоская поверхность», механическое испытание на растяжение.

Методы исследования (на казахском) : ренгенофазды талдау, растрлы электронды микроскопия, жарық түсіретін электрондық микроскопия, энергодисперсиялық микроанализ, виккерс әдісімен микроқаттылықты өлшеу, «шар – диск» әдісімен трибологиялық сынау, «айналмалы ролик-жазық бет» схемасы бойынша абразивті тозуға сынау, механикалық созылу сынағы.

Obtained results and novelty (in Russian) : был разработан способ нанесения тонкопленочных покрытий на основе SiC и TiN на режущие инструменты воздушно-плазменным методом; проведены трибологические испытания режущих инструментов с карбидными и нитридными покрытиями; исследованы особенности структурообразования при электролитно-плазменной поверхностной закалке литых сталей; исследовано влияние структурно-фазового состояния поверхностного слоя, сформированного после электролитно-плазменной закалки, на твердость, трещиностойкость, износостойкость и прочностные характеристики стали марки 2; исследованы трибологические и коррозионные характеристики тонкопленочных покрытий на основе хрома, нанесенных механохимическим методом; разработаны технологические процессы упрочнения рабочих поверхностей ножей сельскохозяйственных машин плазменно-детонационным методом и электролитно-плазменного поверхностного упрочнения колесных пар железнодорожного транспорта, а также технологический процесс механохимического нанесения тонкоплёночных покрытий на тело качения подшипников.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ауа-плазмалық әдіспен кесу құралдарына sic және TiN негізінде жұқа пленкалы жабындарды жағу әдісі әзірленді; карбидті және нитридті жабындары бар кесу құралдарына трибологиялық сынақтар жүргізілді; шойын болаттарының электролиттік-плазмалық бетінің шынықтыру кезінде құрылымның өзгеріс ерекшеліктері зерттелді; 2 маркалы болаттың электролиттік-плазмалық шыңдаудан кейін қалыптасқан үстіңгі қабаттың құрылымдық-фазалық жағдайының қаттылығына, жарықшаққа төзімділігіне, тозуға төзімділігіне және беріктілігіне әсері зерттелді; механикалық химиялық әдіспен жағылған хром негізіндегі жұқа пленкалы жабындардың трибологиялық және коррозиялық қаситтері зерттелді; ауыл шаруашылығы машиналары пышақтарының жұмыс беттерін плазмалық-детонациялық әдіспен беріктендірудің және теміржол көлігінің доңғалақ жұптарын электролитті-плазмалық беттік беріктендірудің технологиялық процестері әзірленді, сондай-ақ подшипниктерді домалау денесіне жұқа пленкалы жабындарды механикалық-химиялық жағудың технологиялық процесі әзірлінді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : повышение срока службы деталей машин и инструментов путем совершенствования существующих и разработки новых технологий поверхностного упрочнения сталей и сплавов методами электролитно-плазменной, механохимической, воздушно-плазменной обработок.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : электролиттік-плазмалық, механикалық-химиялық, ауа-плазмалық өңдеу әдістерімен болат пен қорытпаларды беттік беріктендірудің технологияларын жетілдіру және жаңа технологияларын әзірлеу арқылы машиналар мен құрал-саймандар бөлшектерінің қызмет ету мерзімін арттыру.

Level of implementation (in Russian) : разработанные установки (для электролитно-плазменной обработки металлических материалов, для воздушно-плазменного напыления, вибрационный стенд для нанесения твердых покрытий) внедрены в учебный процесс на факультете естественных наук и технологий ВКГУ им. С.Аманжолова, используется в процессе проведения учебных занятий по специальностям 5В071000 - «Материаловедение и технология новых материалов», 6М060400 – «Физика», 6D060400 – «Физика».

Level of implementation (in Kazakh) : әзірленген қондырғылар (металл материалдарын электролит-плазмалық шынықтыру үшін, ауа-плазмалық тозаңдату үшін, қатты жабындарды қолдануға арналған діріл стенді) оқу процесіне енгізілді С. Аманжолов атындығы ШҚМУ университетінің жаратылыстану ғылымдары және технологиялар факультетінде оқу процесіне енгізілді. 5B071000 - «Материалтану және жаңа материалдар технологиясы», 6M060400 - «Физика», 6D060400 - «Физика» мамандықтары бойынша оқу курстарын өткізу барысында қолданылады.

Efficiency (in Russian) : предлагаемые технологии обеспечивают достижение технико-экономического эффекта за счет применения простого оборудования, не дорогих водных растворов, сокращения продолжительности обработки, а также в результате повышения износостойкости, микротвердости сталей.

Efficiency (in Kazakh) : ұсынылатын технологиялар қарапайым жабдықты пайдалану арқылы техникалық-экономикалық нәтижеге қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Оның негізінде қымбат емес сулы ерітінділер, бұл өңдеу уақытын қысқартады, сонымен қатар болаттардың тозуға төзімділігін, микроқаттылығын арттырыды.

Field of application (in Russian) : машиностроение, металловедение, трибомеханика.

Field of application (in Kazakh) : машина жасау, металлургия, трибомеханика.