The object of research, development or design (in Russian) : Молочно-товарные фермы АО «АПК «Адал» и КХ «Айдарбаев Е.» Енбекшиказахского района Алматинской области.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданындағы «АПК «Адал» АҚ және «Айдарбаев Е.» ШҚ сүтті-тауарлық фермалары

Aim of work (in Russian) : Проведение мониторинга технологий содержания телят в молочный период, ветеринарных мероприятий и наличия оборудования для взвешивания и идентификации скота, микроклимата, систем навозоудаления, по системе управления стадом, а также маркетингового мониторинга, с изучением рационов кормления молочного скота всех половозрастных групп.

Aim of work (in Kazakh) : Бұзауларды сүт кезеңінде күтіп-бағу технологияларына шаруашылық шолу жүргізілді, ветеринариялық іс-шараларды және малдардың салмағын өлшеуге арналған жабдықтардың болуы және оны сәйкестендіру, қора-жайдағы микроклимат, қи тазалау жүйелерін, табынды басқару жүйесі бойынша жабдықтардың бар болуын қамтамасыз ету, сондай-ақ маркетингтік мониторингті, жас-жынысына қарай әр топқа жататын сүтті малдың азықтандыру рационын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Общезоотехнические, лабораторные и полевые методы исследований.

Методы исследования (на казахском) : Жалпы зоотехникалық, зертханалық және далалық зерттеу әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : В АО «АПК Адал» и КХ «Айдарбаев Е.С.» по естественной охоте было осеменено 270 голов коров и телок от общего поголовья, а с испльзованием гормональной стимуляции 116 голов. При этом стельными в первом случае оказалось 47,6% коров и телок, а во втором – 48,6% или больше на 4,2%. Яловость коров сократилась с 15,3 до 6,75% или снизилась на 8,55%. В КХ « Айдарбаев» по естественной охоте было осеменено 271 головы коров и телок от общего поголовья, а с испльзованием гормональной стимуляции 271 голов. В результате стельными в первом случае оказалось 52,05% коров и телок, а во втором – 71,6% или больше на 19,552%. Показатель температурного режима в КХ «Айдарбаев Е.С.» в среднем составил 29,2±3,4 ºС, в АО «АПК Адал» – 30,2±3,8 ºС, и в среднем на 1,0 ºС выше. За три периода года (весна, лето, осень) было обследовано в КХ «Айдарбаев Е.С.» 2150 голов, из них было выявлено 11,0 % или 246 случаев заболеваний в области конечности, а пододерматитом больных коров 278 голов, что составляет 13 % а в АО АПК «Адал» - 2000 голов, из них выявлено 177 головы с болезнями конечности, что составляет 8,8 % поголовья, а пододерматитом заболевших коров 180 головы, что составляет 9,0 %.Научная новизна программы заключается в том, что впервые проведена оценка эффективности создания модельных ферм, с определением рентабельности использования автоматизированных приборов и оборудований для эффективного разведения и содержания и производства молока с поголовьем 1000 коров и более.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : «Адал» АӨК» АҚ және «Айдарбаев Е. С. » ШҚ – дағы жалпы ұрғашы мал басының табиғи күйлеу кезінде 270 бас сиыр мен қашарлар, ал гормондық ынталандыру препараттарын пайдалану арқылы 116 бас ұрықтандырылды. Бұл ретте бірінші жағдайда 47,6% сиыр мен қашарлардың, ал екінші рет – 48,6% немесе 4,2% - ға одан да көп буаздық орын алды. Бедеу сиырлар 15,3- тен 6,75% дейін қысқарды, немесе-ға 8,55% төмендеді. "Айдарбаев" ШҚ –да табиғи күйлеу бойынша жалпы мал басы бойынша 271 бас сиыр мен қашарлар, ал гормондық ынталандыру препараттарын пайдаланғанда 271 аналық бас ұрықтандырылды. Нәтижесінде сиыр мен қашарлардың буаздығы бірінші жағдайда 52,05%, ал екінші жағдайда – 71,6% немесе 19,552% артық болды. Температуралық режим көрсеткіші "Айдарбаев Е. С." ШҚ-да орташа 29,2±3,4 ºС және «Адал АӨК» АҚ – 30,2±3,8 ºС құрады, орташа есеппен 1,0 ºС жоғары болды. Жылдың үш мезгілі кезеңінде (көктем, жаз, күз) "Айдарбаев Е. С."ШҚ-да 2150 бас зерттелді, оның ішінде 11,0 % немесе 246 буын аурулары, 278 бас тері асты аурулары анықталды, яғни бұл 13% құрайды, ал «Адал АӨК» АҚ - да 2000 басты зерттегенде, олардан 177 бастың буын ауруы, я5ни 8,8% құрады, ал тері асты ауруымен ауырған сиырлар 180 бас, ол 9,0 % құрады.Ғылыми жаңалығы бойынша бағдарламаның ерекшелігі, алғашқы рет моделдік ферманы құруда бағалау тиімділігі жүргізілді, автоматтандырылған құралдар мен жабдықтарды ұтымды пайдалану арқылы ірі қараны дамыту мен күтіп-бағуда 1000 бас және одан да көп сиырдан сүт өндіруді қамтамасыз ету.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Внедрение автоматизированных систем управления технологическими процессами в животноводстве позволяет повысить производительность труда в 1,2 - 2 раза, снизить энергозатраты на 30-40%, увеличить продуктивность животных до 20%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Мал шаруашылығында автоматтандырылған басқару жүйесін ендіргенде технологиялық үрдісте еңбек өнімділігі 1,2 – 2 есеге артады, энергия шығыны 25-30% төмендейді, мал шаруашылығы өнімі 20% жоғарлайды.

Level of implementation (in Russian) : Проведенная оценка экономических показателей модельных молочных ферм, содержащих 1000 и более дойных коров на примере АО «АПК Адал» и КХ «Айдарбаев» позволило определить потенциал развития данных хозяйств, провести контролинг микроклимата в помещений, переработки навоза на ферме, экономическую оценку уровня ведения производства.

Level of implementation (in Kazakh) : Модельдік сүтті фермалардың экономикалық көрсеткіштеріне бағалау жүргізілді, құрамында 1000-нан астам сауын сиырлары бар аталмыш шаруашылықтардың әлеуетінің дамуын айқындау, қора–жайдың микроклиматы, фермаларда малдардың қиын қайта өңдеу, өндірісті жүргізуде экономикалық көрсеткіштерін бағалауға мүмкіндік берді.

Efficiency (in Russian) : Снижение себестоимости производимой товарной продукции до 15%.

Efficiency (in Kazakh) : Өндірілетін тауарлық өнімнің өзіндік құнын 15%-ға темендету.

Field of application (in Russian) : Молочное скотоводство.

Field of application (in Kazakh) : Сүтті ірі қара мал шаруашылығы