The object of research, development or design (in Russian) : Cорта яблони казахстанской селекции

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстандық селекцияның алма сұрыптары

Aim of work (in Russian) : Создать безвирусный маточно-черенковый сад сортов яблони казахстанской селекции. Провести генотипирование трех сортов Казахстанской селекции.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстандық селекцияның алма сұрыптарының вируссыз аналық-қалемшені бағын құру. Қазақстандық селекцияның 3 сортына генотиптеу жүргізу.

Методы исследования (на русском) : Общепринятые в вирусологии и биотехнологии методики.

Методы исследования (на казахском) : Вирусология және биотехнологияда жалпыға ортақ әдістемелер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлено, что активный хлор совместно с KMnO4 исключил контаминацию на 85-90%. Отработан этап регенерации. Изучено влияние двух свободных аминокислот – пролина и глицина на индукцию регенерации апексов в культуре тканей. Введение пролина в состав питательной среды сильнее активизировало регенерацию по сравнению с глицином на 42%. На этапе начала пролиферации сортов Айнур, Восход и Максат после четырех кратного субкультивирования у 12,5 %, 7,5% и 2,5% соответственно эксплантов наблюдалось образование дополнительных пазушных почек. В контейнерной культуре зимней прививкой привиты на безвирусный семенной подвой яблони Сиверса и безвирусный клоновый подвой Арм18 по 10 безвирусных черенков трех сортов яблони. Заокулировано 36 безвирусных подвоев яблони (18 – Арм18, 18 - семенной Сиверса) тремя сортами: 12 шт. – Айнур, 12 шт. – Восход, 12 шт. – Максат. Обобщены литературные данные по генам устойчивости яблони к парше, определены маркеры, сцепленные с геном устойчивости для изучения трех сортов яблони Казахстанской селекции на устойчивость к парше. Проведена амплификация ДНК трех сортов яблони по 3-м олигонуклеотидам. М3-(ga)8(ct)c; М4-(ag)8(ct)c; и M8- (gtg)5.. Идентифицированы уникальные ампликоны по праймеру 3 у сорта Айнур - фрагмент 750 пн, у сорта Максат – 350 пн. По праймеру 8 у сорта Максат уникальный ампликон размером 2000 пн.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : KmnO4 бар белсенді хлордың ластануды 85-90 %-ке дейін жоятындығы және регенерация кезеңі анықталды. Тіндердің культурасындағы апекс регенерациясының индукциясына екі бос амин қышқылдарының пролинмен глициннің әсері зерттелді. Қоректік ортаға пролинді енгізу глицинмен салыстырғанда 42%-ға регенерацияны арттырады. Пролифация кезеңінде Айнур, Восход және Мақсат сорттарының көбеюі төрт есе субкультивирленгеннен кейін 12,5%, 7,5% және 2,5%-ға қатысты бақыланып қосымша бүршіктердің пайда болуы байқалды. Контейнерлі культурада қысқы теліну кезкеңінде Сиверс алмасының вируссыз тұқымды телітушісі телінді және вируссыз клондық телітуші Арм-18-ге 10 вируссыз үш алма сортының қалемшелері телінді. Алма ағашының 36 вируссыз тамырлары көзсабақталған (18-Арм18, 18-Сиверс тұқымы) үш сортпен: 12 дана Айнур, 12 дана Мақсат. Алма қотырына қарсы алманың гендік тұрақтылығы бойынша әдебиет мәліметтерімен толықтыру, маркерлар анықталды, Қазақстан селекциясындағы үш алма сортының алма қотырына гендік тұрақтылығымен байланысты маркерларды анықтау. Алманың үш түріне 3 олигонуклеотидтермен ДНҚ амплификациясы жүргізілді. M3-(ga)8(ct)c; M4- -(ag)8(ct)c; и М8- (gtg)5. Бірегей ампликондар Айнур сортында үш праймермен анықталды - Айнур сортында 750 нж (нуклеотидтер жұбы), Мақсат сортында 350-нж. 8-ші праймерге сәйкес Мақсат сортының әр түрлілігі 2000 нж мөлшерінде ампликонға ие.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В контейнерной культуре зимней прививкой привиты на безвирусный семенной подвой яблони Сиверса и безвирусный клоновый подвой Арм18 по 10 безвирусных черенков трех сортов яблони. Заокулировано 36 безвирусных подвоев яблони (18 – Арм18, 18 - семенной Сиверса) тремя сортами: 12 шт. – Айнур, 12 шт. – Восход, 12 шт. – Максат. Обобщены литературные данные по генам устойчивости яблони к парше, определены маркеры, сцепленные с геном устойчивости для изучения трех сортов яблони Казахстанской селекции на устойчивость к парше.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Контейнерлі культурада қысқы теліну кезкеңінде Сиверс алмасының вируссыз тұқымды телітушісі телінді және вируссыз клондық телітуші Арм-18-ге 10 вируссыз үш алма сортының қалемшелері телінді. Алма ағашының 36 вируссыз тамырлары көзсабақталған (18-Арм18, 18-Сиверс тұқымы) үш сортпен: 12 дана Айнур, 12 дана Мақсат. Алма қотырына қарсы алманың гендік тұрақтылығы бойынша әдебиет мәліметтерімен толықтыру, маркерлар анықталды, Қазақстан селекциясындағы үш алма сортының алма қотырына гендік тұрақтылығымен байланысты маркерларды анықтау.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство, плодоводство, биотехнология

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы, жеміс шаруашылығы, биотехнология