The object of research, development or design (in Russian) : сорта и линии яровой мягкой и твердой пшеницы

The object of research, development or design (in Kazakh) : жаздық жұмсақ және қатты бидайдың сорттары мен линиялары

Aim of work (in Russian) : Создание засухоустойчивых, высокоурожайных сортов яровой пшеницы с высоким качеством продукции и устойчивых к стрессовым факторам внешней среды с использованием классических приемов селекции и передовых биотехнологических методов.

Aim of work (in Kazakh) : Алдыңғы қатарлы биотехнология әдістері мен селекцияның классикалық тәсілдерін пайдаланумен сыртқы ортаның стресстік факторларына тұрақты және өнім сапасы жоғары жаздық бидайдың құрғақшылыққа төзімді, жоғары өнімді сорттарын шығару.

Методы исследования (на русском) : Основные методы работы – селекционные, биохимические и биотехнологические.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыстың негізгі әдістері - селекциялық, биохимиялық және биотехнологиялық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено пополнение 70 генетическими ресурсами. Изучено 310 образцов яровой пшеницы. Определено содержание белка у 180 образцов. Заложено на краткосрочное хранение - 3500, на среднесрочное – 760 образцов. Передано селекционерам Центра 30 ценных генотипов. Проведено 470 комбинаций скрещиваний. Изучено на всех этапах селекционного процесса 25969 образцов. На 3 инфекционных фонах по бурой, стеблевой ржавчине и септориозу изучено 426 образцов. Определены основные показатели качества зерна у 221 образца. Выделена ДНК из 30 перспективных линий мягкой пшеницы. Определены информативные ДНК-маркеры в условиях Акмолинской области. Получены дигаплоиды в культуре микроспор. Линия 385/12 проявила иммунную реакцию и по молекулярному скринингу. Проведено тиражирование 2 линий яровой мягкой и 2 линий яровой твердой пшеницы на площади 2 га. Создан новый сорт яровой мягкой пшеницы Шортандинская 2019. Проведено формирование и оценка питомника 20 КАСИБ. Осуществлена оценка селекционного материала по программе "челночной селекции" в Казахстане. В ТОО «НПЦ ЗХ им. А.И. Бараева» получено оригинальных семян в количестве 294,1т., в ТОО «Северо-Казахстанская СОС» - 394,8 т., в ТОО «Кокшетауское ОПХ» - 40,1 тонн. В 2019 году сорта яровой пшеницы селекции ТОО «НПЦ ЗХ им. А.И. Бараева» высевались на площади 3508,9 тыс. га. Заключены 2 лицензионных соглашения. В 2019 г. опубликовано 12 статей. Проведено 2 семинара–совещания. Приняли участие в 6 научно–практических конференциях и 4 Днях Поля.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әр түрлі елдерден 70 генетикалық қорларды толтыру жүзеге асырылды. Жаздық бидайдың 310 үлгісі зерттелді. 180 үлгіден ақуыз мөлшері анықталды. Қысқа мерзімді сақтау үшін - 3500, орта мерзімді үшін -760 үлгі салынды. Орталықтың селекционерлеріне 30 құнды генотип берілді. Жаңа бастапқы материал шығару үшін 470 комбинация жасалды. Селекциялық үрдістің барлық кезеңдерінде 25969 үлгісі зерттелді. Қоңыр, сабақ таттары және септориоздың инфекциялық аясында 426 үлгі зерттелді. 221 үлгі бойынша тұқым сапасының көрсеткіштері анықталды. Жаздық бидай селекциясының 30 перспективті линиясынан ДНҚ бөлінді. Ақмола облысы жағдайында жұмсақ бидайдың ақпараттық ДНҚ-маркерлері анықталды. Микроспора культурасында дигаплоидтар алынды. Фитопатологиялық бағалау бойынша 385/12 линиясы иммундық реакция көрсетті. Жаздық жұмсақ бидайдың 2 линиясы және жаздық қатты бидайдың 2 линиясы 2 гектар жерге егілді. Жаздық бидайдың Шортандинская 2019 сорты шығарылды. 20 КАСИБ тәлімбағын бағалау жүргізілді. Қазақстанда «шатт өсіру» бағдарламасы бойынша материалының бағалануы жүргізілді. «А.И. Бараев атындағы АШҒӨО» ЖШС-де 294,1 тонна, «Солтүстік Қазақстан АШТС» ЖШС-де барлығы 394,8 т., «Көкшетау ТӨШ» ЖШС-де 40,1 тонна суперлита алынды. 2019 жылы «А.И. Бараев атындағы АШҒӨО» ЖШС селекциясының жаздық бидай сорттары 3508,9 мың га жерге себілді. 2 лицензиялық келісім жасалды. 2019 жылы 12 мақала жарияланды. 2 жиналыс-семинар өткізілді. Қызметкерлер 6 ғылыми-тәжірибелік конференцияларға және 4 дала күндеріне қатысты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Описание нового сорта яровой пшеницы Шортандинская 2019 (линия 338/06). Сорт получен при скрещивании линии Лютесценс 200/87-757 на сорт Светланка. Разновидность Лютесценс. Сорт среднеспелого типа созревания, вегетационный период варьирует от 90 до 95 дней и в среднем составляет 93 дня. Сорт засухоустойчивый, устойчив к полеганию. Сорт высокоурожайный, за три года испытания в КСИ в среднем сформировал урожайность на паровом фоне 28,0 ц/га, что на 2,6 ц/га выше, чем у стандартного сорта Акмола 2. Новый сорт по содержанию белка, клейковины и массы 1000 зерен превосходит стандарт, а по остальным показателям находится на его уровне: натура – 821 г/л; стекловидность – 50 %, содержание белка – 16,2 %, содержание клейковины – 35,2 %, сила муки – 282; общая хлебопекарная оценка – 4,6 балла; у сорта Акмола 2: 822 г/л; 52; 15,6; 34,2 %; 309; 4,7 балла соответственно.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Шортандинская 2019 жаздық бидайының жаңа сортының сипаттамасы (жол 338/06) Сорт Lutescens 200 / 87-757 сызығын Светланка сортына өту арқылы алынды. Lutescens-тің әртүрлілігі. Пісіп-жетілудің орташа орта түрі, вегетациялық кезең 90-нан 95 күнге дейін және орташа 93 күнге дейін өзгереді. Әртүрлілігі құрғақшылыққа төзімді, тұруға төзімді. Үш жылдық сынақ мерзімінде CSI-де жоғары өнімді сорт орташа есеппен 28,0 ц / га бу фонында құрылды, бұл Ақмола стандартынан 2,6 ц / га жоғары. Жаңа сорт ақуыз, глютен және салмағы 1000 құрайды. дәндер нормадан асады, ал басқа индикаторларда оның деңгейі: табиғаты - 821 г / л; шыны - 50%, ақуыз мөлшері - 16,2%, глютен - 35,2%, ұнның беріктігі - 282; пісірудің жалпы бағасы - 4,6 балл; Ақмола 2 сортты: 822 г / л; 52; 15.6; 34,2%; 309; Сәйкесінше 4,7 балл.

Level of implementation (in Russian) : Новые сорта яровой пшеницы внедрены в Северо-Казахстанской и Акмолинской областях на площади 105 га.

Level of implementation (in Kazakh) : Солтүстік Қазақстан және Ақмола облыстарында 105 гектар алқапқа бидайдың жаңа сорттары енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность при внедрении нового сорта составит 11100 тг/га.

Efficiency (in Kazakh) : Жаңа сортты енгізу кезінде экономикалық тиімділік 11100 тг / га құрайды.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы