The object of research, development or design (in Russian) : Нефтедобывающие предприятия - АО «Мангистаумунайгаз» месторождение «Айрантакыр», «Жетыбай», «Каламкас» и АО «Каражанбасмунай» месторождение «Каражанбас», АО "Озенмунайгаз" месторождение "Узень" и "Карамандыбас"

The object of research, development or design (in Kazakh) : Мұнай өндіруші кәсіпорындар - "Айрантақыр", "Жетібай" және "Қаламқас" кен орындары "Маңғыстаумұнайгаз" АҚ және "Қаражанбас" кен орны "Қаражанбасмұнай"АҚ, "Узень" және "Қарамандыбас" кен орындары "Өзенмұнайгаз" АҚ

Aim of work (in Russian) : Обеспечение радиационной безопасности работников нефтегазодобывающих предприятий в пределах допустимых дозовых значений и производственных уровней радиационных факторов

Aim of work (in Kazakh) : Рұқсат етілген дозалық мәндер мен радиациялық факторлардың өндірістік деңгейлері шегінде мұнай-газ өндіруші кәсіпорындар қызметкерлерінің радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Методы исследования (на русском) : Автомобильная рекогносцировочная гамма-съемка, радиометрический, радиоспектрометрический, радиохимический, дозиметрический.

Методы исследования (на казахском) : Автомобильді гамма түсірілім, радиометриялық, радиоспектрометриялық, радиохимиялық, дозиметриялық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые проведено комплексное радиоэкологическое исследование территории нефтедобывающих предприятий Мангистауской области, в ходе которого были получены следующие результаты: выявлены 12 радиоактивно-загрязнённых участков, где мощность амбиента эквивалентной дозы (МАЭД) гамма-излучения превышает предельную мощность дозы 2,5 мкЗв/час. Удельная активность 226Ra, 232Th в пробах производственных отходов (нефтешлам, окалина), отобранных на территории месторождений превышает значения эффективной удельной активности трансурановых элементов 1,5 кБк/кг, что свидетельствует о необходимости дальнейшего проведения радиационного контроля на данных и других месторождениях. Впервые проведенные измерения индивидуальной эквивалентной дозы кисти руки персонала группы А показали, что за один квартал данный показатель для персонала составляет до 2,7 мЗв/год, измерения эффективной дозы на все тело для персонала группы «А» за год показали, что дозовая нагрузка варьирует от 1,05 до 4,54 мЗв/год, при нормативном значении 5 мЗв/год.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Гамма-сәулеленудің амбиенттік эквиваленттік доза қуатының шектік көрсеткіші 2,5 мкЗв/сағаттан асатын 12 радиоактивті ластанған учаске анықталды. Өндірістік қалдықтардан (мұнай шламы, тат) алынған сынамалардағы 226Ra және 232Th үлестік белсенділігінің мөлшері трансурандық элементтердің тиімді үлестік белсенділік көрсеткішінен (1,5 кБк/кг) жоғары екені анықталды, бұл зерттелген және басқада кен орындарында радиациялық бақылауды жалғастыру қажеттігін көрсетеді. «А» санатындағы персоналдың төрт тоқсан ішінде бүкіл денеге түсетін тиімді доза мөлшері 1,05 мЗв/жылдан 4,54 мЗв/жылға дейін өзгергені анықталды. Бұл көрсеткіш 5 мЗв/жыл нормативінен аспайды. Алғаш рет қолға түсетін жеке эквиваленттік дозаны өлшеу нәтижесінде, «А» санатындағы персоналдың алған дозасы 2,7 мЗв/жылға жететіні анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В 2023-2024 году сотрудниками Института для оценки радиационной ситуации нефтегазовых месторождений Мангистауской области были организованы 4 экспедиционных выезда. На территории месторождения «Жетыбай» проведены пешеходная гамма- съемка в 236 точках, автомобильная гамма-съемка в 1349 точках, отобраны 11 проб производственных отходов, розданы и измерены дозиметры в количестве 58 штук. На территории месторождения «Айрантакыр» проведены пешеходная гамма-съемка в 24 точках, рекогносцировочная автомобильная гамма-съемка в 209 точках, отобраны пробы производственных отходов. На территории месторождения «Каламкас» проведены пешеходная гамма- съемка в 282 точках, отобраны 12 проб производственных отходов, розданы и измерены дозиметры в количестве 12 штук. На территории месторождения «Каражанбас» проведены пешеходная гамма-съемка в 28 точках, автомобильная гамма-съемка в 1132 точках, отобраны образцы производственных отходов, розданы и измерены дозиметры в количестве 50 штук. На территории нефтегазодобывающего управления-1 месторождения «Узень» проведена пешеходная гамма съемка в 97 точках, автомобильная гамма-съемка в 198 точках, отобраны образцы производственных отходов. На территории месторождения «Карамандыбас» проведены пешеходная гамма съемка в 236 точках, автомобильная гамма-съемка в 126 точках, отобраны 7 проб производственных отходов. Персоналу АО «Озенмунайгаз» розданы дозиметры в количестве 119 штук на два квартала и проведен индивидуальный дозиметрический контроль.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2023-2024 жылдары институт қызметкерлері Маңғыстау облысындағы мұнай және газ кен орындарының радиациялық жағдайын бағалау үшін 4 экспедиция ұйымдастырды. Жетібай кен орны аумағында 236 пунктте жаяу жүргіншілер гамма-түсіру жұмыстары, 1349 пунктте барлау машинасының гамма-түсіру жұмыстары жүргізіліп, өндірістік қалдықтардан 11 сынама алынып, 58 жеке дозиметрлер таратылып, өлшенген. Айрантақыр кен орны аумағында 24 пунктте жаяу жүргіншілер гамма-суреті, 209 пунктте барлау машинасының гамма-түсіру жұмыстары жүргізіліп, өндірістік қалдықтардың сынамалары алынды. Қаламқас кен орны аумағында 282 пунктте жаяу жүргіншілер гамма-түсінігі жүргізіліп, өндірістік қалдықтардан 12 сынама алынып, 12 жеке дозиметрлер таратылып, өлшенген. Қаражанбас кен орны аумағында 28 пунктте жаяу жүргіншілер гамма-суреті, 1132 пунктте барлау машинасының гамма-түсіру жұмыстары жүргізіліп, өндірістік қалдықтардың сынамалары алынып, 50 жеке дозиметрлер таратылып, өлшенген. Өзен кен орнының-1 мұнай-газ өндіру басқармасы аумағында 97 нүктеде жаяу жүргіншілер гамма-түсіру, 198 нүктеде барлау машинасының гамма-түсіру жұмыстары жүргізілді, өндірістік қалдықтардың үлгілері алынды. жиналған. Қарамандыбас кен орны аумағында 236 пунктте жаяу жүргіншілер гамма-түсіру жұмыстары, 126 пунктте барлау көлігімен гамма түсіру жұмыстары жүргізіліп, өндірістік қалдықтардың 7 сынамасы алынды. Екі тоқсанда «Өзенмұнайгаз» АҚ ұжымына 119 дана жеке дозиметрлер таратылып, жеке дозиметрлік бақылау жүргізілді.

Level of implementation (in Russian) : Опубликован 1 тезис в сборнике конференции. Получено авторское свидетельство на объекты интеллектуальной собственности.

Level of implementation (in Kazakh) : Конференциялар жинағында 1 тезис жарияланды. Интеллектуалдық меншік объектілеріне авторлық куәліктер алынды.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследований были получены в четком соответствии с календарным планом работы, задачи и цель проекта достигнуты полностью. Результаты исследования позволили выявить слабые стороны обеспечения радиационной безопасности работников и разработать рекомендации по проведению производственного радиационного контроля, способствующие снижению радиационного риска работников нефтедобывающих предприятии.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері жұмыс жоспарына сәйкес нақты орындалды, жоба мақсаты мен міндеттері толық орындалды. Зерттеу нәтижелері радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің әлсіз жақтарын анықтауға және мұнай өндіру кәсіпорындарының қызметкерлерінің радиациялық тәуекелдерін азайтуға ықпал ететін өндірістік радиациялық бақылау жүргізу бойынша ұсыныстар әзірлеуге мүмкіндік берді.

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями полученных результатов являются ответственные сотрудники АО НАК «Казмунайгаз», КСЭК МЗ РК, сообщества научных работников и других специалистов, работающих нефтедобывающих предприятиях. Полученные результаты будут использованы для разработки системы мероприятий по снижению риска облучения персонала и оценки и прогнозирования состояния окружающей среды вблизи нефтедобывающих предприятий страны.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы-алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары "ҚазМұнайГаз" ҰАК АҚ, ҚР ДСМ СЭБК, ғылыми қызметкерлер қоғамдастығының және мұнай өндіруші кәсіпорындарда жұмыс істейтін басқа да мамандардың жауапты қызметкерлері болып табылады. Алынған нәтижелер персоналдың сәулелену қаупін азайту және елдің мұнай өндіруші кәсіпорындарының маңындағы қоршаған ортаның жай-күйін бағалау және болжау жөніндегі іс-шаралар жүйесін әзірлеу үшін пайдаланылатын болады.