The object of research, development or design (in Russian) : продукция животного и растительного происхождения, лабораторные и сельскохозяйственные животные, кровь, сыворотка крови, биологический материал, эпизоотические культуры и штаммы возбудителей болезней животных, культуры клеток, бактерии, вирусы, паразиты.

The object of research, development or design (in Kazakh) : жануарлар және өсімдік тектес өнімдер, зертханалық және ауылшаруашылық жануарлары, қан, қан сарысуы, биологиялық материал, жануарлардың ауруларын қоздырушы эпизоотиялық өсінділер мен штаммдар, жасуша өсінділері, бактериялар, вирустар, паразиттер.

Aim of work (in Russian) : разработать научно-обоснованную систему обеспечения ветеринарного благополучия по особо опасным заразным (ящур, нодулярный дерматит, чума мелких жвачных, лейкоз, бруцеллез, моракселлез, эхинококкоз, катаральная лихорадка овец, африканская чума свиней, губкообразная энцефалопатия КРС) и незаразным (кетоз, остеодистрофия КРС и суягных овец, бронхит, бронхопневмония, пневмоэнтериты телят, диспепсия, гастроэнтерит, нарушения воспроизводительных функций КРС, поражения конечностей КРС) болезням животных и контроля пищевой безопасности продукции и сырья животного и растительного происхождения.

Aim of work (in Kazakh) : жануарлардың аса қауіпті жұқпалы (аусыл, нодулярлы дерматит, ұсақ күйіс малдарының обасы, лейкоз, бруцеллез, моракселлез, эхинококкоз, қойлардың катаралды безгегі, шошқалардың африкалық обасы, ІҚМ кеуек тәріздес энцефалопатиясы) және жұқпалы емес (кетоз, ІҚМ мен төлдейтін қойлардың остеодистрофиясы, бронхит, бронхопневмония, бұзаулардың пневмоэнтериты, диспепсия, гастроэнтерит, ІҚМ өсіп-өну функцияларының аурулары, ІҚМ тұяқтарының зақымдануы) аурулары бойынша ветеринариялық саулықты қамтамасыз етудің және жануар мен өсімдік текті өнімдер мен шикізаттың тағамдық қауіпсіздігін бақылаудың ғылыми-негізделген жүйесін жасау.

Методы исследования (на русском) : мониторинг эпизоотической ситуации, бактериологические, вирусологические, паразитологические, молекулярные, генетические, биохимические, иммунологические.

Методы исследования (на казахском) : эпизоотиялық ахуалға мониторинг, бактериологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық, молекулярлық, генетикалық, биохимиялық, иммунологиялық.

Obtained results and novelty (in Russian) : разработан национальный план действий по борьбе с устойчивостью к противомикробным препаратам и рекомендации по рациональному использованию антибиотиков в животноводстве для получения безопасной продукции. Разработана и внедрена автоматизированная система визуализации по особо опасным болезням с точными географическими их координатами с применением ГИС-технологий. Проведен анализ эпизоотической ситуации по болезням животных на территории РК, включенных в Перечень, согласно разработанным критериям. Уточнение эпизоотической ситуации осуществляли в 1153 ЭЕ 14 областей РК. Проведено научное сопровождение 5 хозяйствующих субъектов животноводческого направления по вопросам создания компартментов со статусом благополучия по ящуру в зонах с вакцинацией и без вакцинации, НД КРС и бруцеллезу с-х. животных. Разработаны с привлечением экспертов МЭБ вет-сан меры по обеспечению эпизоотического благополучия по особо опасным болезням (лейкозу, бруцеллезу). Разработаны методы лечения и профилактики кетоза, остеодистрофии КРС и суягных овец; новые препараты для лечения и профилактики болезней органов дыхания и пищеварения. Разработан молекулярно-генетический метод оценки оплодотворяемости у высокопродуктивных коров и ПЦР диагностика половых инфекций, оптимальные схемы лечения, эффективные методы терапии болезней конечностей КРС. Проведены производственная апробация, государственная регистрация 2 препаратов. Согласованы в КВКН МСХ РК НТД на 2 разработанных препарата.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : микробтарқа қарсы препараттарға тұрақтылықтың пайда болуымен күрес әрекеттің ұлттық жоспары мен қауіпсіз өнімдер алу үшін мал шаруашылығында антибиотиктерді ұтымды пайдалану бойынша ұсыныстар дайындалды. ГАЖ технологиясын пайдалана отырып, географиялық координаттарымен аса қауіпті аурулар бойынша автоматтандырылған визуализация жүйесі әзірленді және енгізілді. Критерийлерге сәйкес Тізімге енгізілген, ҚР аумағындағы жануарлар аурулары бойынша эпизоотиялық жағдайға талдау жүргізілді. Эпизоотиялық ахуалды анықтау ҚР 14 облысының 1153 ЭБ-де жасалды. Малшаруашылығының 5 шаруашылық субъектісіне, вакцинациямен және вакцинациясыз аймақтарда аусылдан таза, ІҚМ НД-ті мен а-ш. жануарларының бруцеллезінен таза статусымен компартмент құру мәселелері бойынша ғылыми қолдау жүргізілді. ХЭБ сарапшыларын қатыстыра отырып, аса қауіпті аурулар (лейкоз, бруцеллез) бойынша ветеринариялық қолайлылықты қамтамасыз ету жөнінде вет-санитариялық шаралар әзірленді. ІҚМ және буаз саулықтардың остеодистрофиясын, кетозды емдеу және алдын-алу әдістері; тыныс алу мен ас қорыту ағзаларының ауруларын емдеуге және алдын алуға арналған жаңа препараттар дайындалды. Жоғары өнімді сиырлардың ұрықтануын бағалаудың молекулярлы-генетикалық әдісі және жыныс инфекцияларының ПТР диагностикасы, емдеудің қолайлы үлгісі, ІҚМ сирақ ауруларын емдеудің тиімді әдістері әзірленді. 2 препарат өндірістік сынақтан және мемлекеттік тіркеуден өтті. Әзірленген 2 препараттың НТҚ-тары ҚР АШМ ВБҚК-де келісілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : получено 2 регистрационных удостоверения на препараты, 9 охранных документов; согласовано 2 НТД; опубликовано 3 статьи в цитируемых межд. изданиях (база данных Web of Science).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : препараттарға 2 тіркеу куәлігі, 9 қорғау құжаттары алынды; 2 НТҚ келісілді; Web of Science халықаралық баспасының деректер базасына кіретін халықаралық баспаларда 3 мақала жарияланды.

Level of implementation (in Russian) : разработаны национальный план действий по борьбе с устойчивостью к противомикробным препаратам и рекомендации по рациональному использованию антибиотиков в животноводстве для получения безопасной продукции; разработана и внедрена автоматизированная система визуализации по особо опасным болезням с точными географическими их координатами с применением ГИС-технологий; получено 5 сертификатов МЭБ, подтверждающих статус благополучия территории 9 областей РК (5 зон) по ящуру без вакцинации; разработаны методы лечения и профилактики кетоза, остеодистрофии КРС и суягных овец; новые препараты для лечения и профилактики болезней органов дыхания и органов пищеварения молодняка с.-х. животных; разработаны молекулярно-генетический метод оценки оплодотворяемости у высокопродуктивных коров, ПЦР диагностика половых инфекций, оптимальные схемы лечения, эффективные методы терапии болезней конечностей КРС. Разработанные биопрепараты апробированы и внедрены в 18 хозяйствующих субъектах республики и Ветеринарном институте Таджикской академии с.-х. наук Республики Таджикистан.

Level of implementation (in Kazakh) : микробтарқа қарсы препараттарға тұрақтылықтың пайда болуымен күрес бойынша әрекеттің ұлттық жоспары және қауіпсіз өнімдер алу үшін, мал шаруашылығында антибиотиктерді ұтымды пайдалану бойынша ұсыныстар дайындалды; ГАЖ технологиясын пайдалана отырып, нақты географиялық координаттарымен, аса қауіпті аурулар бойынша автоматтандырылған визуализация жүйесі әзірленді және енгізілді;нодулярлы дерматит, моракселлез, аусыл, эхинококкоз бойынша және ХЭБ сарапшыларын қатыстыра отырып, лейкоз және бруцеллез бойынша ветеринариялық қолайлылықты қамтамасыз ету жөнінде ветеринариялық-санитариялық шаралар әзірленді; ҚР 9 облысы аумағының (5 аймақ) аусылдан вакцинациясыз таза статусын растайтын, ХЭБ 5 сертификаты алынды; ірі қара малдың және буаз саулықтардың остеодистрофиясының, кетоздың емдеу және алдын-алу әдістері; ауылшаруашылық малдары төлдерінің тыныс алу және ас қорыту ағзаларының ауруларын емдеуге және алдын алуға арналған жаңа препараттар дайындалды; жоғары өнімді сиырлардың ұрықтануын бағалаудың молекулярлы-генетикалық әдісі және жыныстық инфекциялардың ПТР диагностикасы, емдеудің қолайлы үлгісі, ірі қара малдардың тұяқ ауруларын емдеудің тиімді әдістері әзірленді. Әзірленген биопрепараттар республиканың 18 шаруашылық субъектілерінде және Тәжікстан Республикасының Тәжікстан ауылшаруашылық ғылымдары академиясының Ветеринарлық институтында сынақтан өткізіліп, енгізілді.

Efficiency (in Russian) : экономическая эффективность разработанных ветеринарно-санитарных мер по чуме мелких жвачных животных составит 8000 тенге на 1 затраченный тенге; по катаральной лихорадке овец - 57 тенге на 1 затраченный тенге. Разработанные ветеринарно-санитарные меры при своевременном их применении позволят снизить заболеваемость животных лейкозом, бруцеллезом, моракселлезом, эхинококкозом и сохранить эпизоотическое благополучие по нодулярному дерматиту, чуме мелких жвачных, ящуру, катаральной лихорадке овец, африканской чуме свиней, губкообразной энцефалопатии КРС.

Efficiency (in Kazakh) : ұсақ күйіс малдарының обасына қарсы жасалған ветеринариялық-санитариялық шаралардың экономикалық тиімділігі жұмсалған 1 теңге үшін 8000 теңгені; қойдың катаральды безгегі үшін - жұмсалған 1 теңге үшін 57 теңгені құрайды. Әзірленген ветеринариялық-санитариялық шараларды дер кезінде қолдану жануарлардың лейкоз, бруцеллез, моракселлез, эхинококкоз ауруларын төмендетуге және нодулярлы дерматит, ұсақ күйіс малдарының обасы, аусыл, қойдың катаральды безгегі, шошқаның африкалық обасы, ірі қара малдардың кеуек тәріздес энцефалопатиясы аурулары бойынша эпизоотиялық қолайлылықты сақтауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : ветеринария.

Field of application (in Kazakh) : ветеринария.