The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются древнетюркские топонимы, которые легли в основу территории Средней Азии и Казахстана в Китае и других восточных источниках.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қытай және өзге де шығыс дереккөздеріндегі Орта Азия мен Қазақстан жерін негіз еткен көне түркі топонимдері.

Aim of work (in Russian) : Заложить геополитическую основу для развития интеграции современных тюркоязычных стран путем изучения историко-географических, лингвистических основ топонимов тюркской земли, положивших начало Центральной Азии и Казахстану, вошедшим в письмо в истории Китая и других стран Востока

Aim of work (in Kazakh) : Қытай және өзге де Шығыс елдерінің тарихында хатқа түскен Орта Азия мен Қазақстанды негіз еткен түркі жерінің топонимдерінің тарихи-географиялық, лингвистикалық негіздерін зерттеу арқылы, қазіргі түркі тілдес елдер интеграциясының дамуына геосаяси тұрғыда негіз қалау

Методы исследования (на русском) : Историко-географическое, лингвистическое изучение тюркских топонимов Средней Азии и Казахстана в древнеазиатском наследии Китая и других восточных стран требует комплексных методов на стыке истории, географии, этнографии, языкознания, литературоведения. В исследовании использовались виды лингвистического анализа, географического исследования, картографии, антропологического подхода.

Методы исследования (на казахском) : Қытай және өзге де Шығыс елдерінің көнежазба мұраларындағы Орта Азия мен Қазақстандағы түркі топонимдерін тарихи-географиялық, лингвистикалық тұрғыда зерттеу тарих, география, этнография, тіл білімі, әдебиеттану ғылымдарының қиылысындағы кешенді әдістерді талап етеді. Зерттеуде лингвистикалық талдау, географиялық зерттеу, картография, антропологиялық тәсіл түрлері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Изучены особенности древнетюркских топонимов, зафиксированных в китайских источниках, а также проблемы их перевода, реконструкции и стандартизации на тюркские языки, особенно на казахский язык. - Составлен перечень топонимов, записанных китайскими иероглифами на тюркском и маньчжурском языках, включая названия, переданные через смысловой перевод, измененные или сокращенные наименования населенных пунктов, районов и городов; - Создан алфавитный каталог древнетюркских топонимов, включающий 100 наименований с пояснениями.; - Определены особенности терминов, используемых арабскими и персидскими географами в отношении тюркских топонимов. - Организована полевая экспедиция в регионы с тюркскими топонимами на трансграничной территории Казахстана и Китая. Проведены видео- и фотосъемка, а также опубликована информация о работе экспедиции в социальных сетях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - - Қытай дерекккөздеріндегі көне түркі топонимдеріне тән ерекшеліктер мен оларды түркі тілдеріне, әсіресе, қазақ тіліне аудару, реконструкциялау, стандарттау мәселелері қарастырылды; - Түркі және маньчжур тілдерінде қытай иероглифтерімен хатқа түскен топонимдердің, мағыналық аударма арқылы жазылған, аты өзгерген немесе қысқартылған елдімекен, аудан-қала атауларының тізбесі құрастырылды; - Көне түркі топонимдерінің 100 атауды қамтитын алфавиттік каталогы жасалып, түсіндірмелері берілді; - Араб, парсы географтарының түркі топонимдеріне қатысты қолданылған терминдерінің ерекшеліктері анықталды; - Қазақстан мен Қытай трансшекарасындағы түркі топонимдері орналасқан аймақтарға далалық экспедиция ұйымдастырылды, видео, фото фиксация жасалды, экспедиция жұмысы туралы әлеуметтік желілірге ақпараттар жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Научные результаты, полученные в ходе реализации программы, будут положительно способствовать развитию отечественных социальных и гуманитарных наук; Реализация данного проекта и публикация его результатов окажут положительное влияние на процессы сотрудничества в сфере образования, научных исследований и международного образования, помимо сферы науки, и позволят обмениваться новой информацией. В результате исследований отечественные музейные фонды и научно-исследовательские институты пополнятся необходимыми фондами и переводами, а также оригинальной литературой; В то же время это даст импульс обновлению исторического сознания казахского и среднеазиатского народов и приведет к развитию интеграции тюркоязычных стран.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны орындау барысында алынған ғылыми нәтижелер отандық әлеуметтік және гуманитарлық ғылым саласының дамуына оң ықпал ететін болады; Осы жобаны жүзеге асыру мен оның нәтижелерін жариялау – ғылым саласынан басқа, білім беру, ғылыми зерттеу, халықаралық білім саласы бойынша ынтымақтастық үдерістеріне игі әсер етіп, жаңа мәліметтер алмасуға мүмкіндік береді; Зерттеулер нәтижесінде отандық музей қорлары мен зерттеу институтары қажетті қорлар мен аудармаларға және кейбір түпнұсқа әдебиеттерге толығатын болады; Сонымен қатар, бұл қазақ және Орталық Азия халықтарының тарихи сана-сезімін жаңартуға серпін беріп, түркі тілдес елдер интеграциясының дамуына себепші болады.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования могут быть применены в изучении дисциплин истории языка, истории Казахстана, философии, культурологии для специальности филология, тюркология, история и этнография, Научные результаты проекта послужит теоретической основой будущих монографий, кандидатских и докторских диссертаций в этой области.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеудің теориялық нәтижелерін филология, түркітану, тарих және этнография мамандықтарында тіл тарихы, Қазақстан тарихы, философия, мәдениеттану т.б. пәндерді оқытуда қолдануға болады. Жобаның ғылыми нәтижелері осы сала бойынша таяу болашақта жүргізілетін монографиялық зерттемелерге, магистрлік және докторлық диссертацияларға негіз болады.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования вносят эффективный вклад в реализацию основных направлений важнейших стратегических и программных документов в стране, в частности: 1. Закон Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года № 407-IV «О науке». Статья 27, пункт 1 «Программно-целевое финансирование выделяется на проведение стратегических научных исследований в целях решения стратегически важных государственных задач». 2. Закон Республики Казахстан от 26 декабря 2019 года № 288-VІ «Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия». 3. «О языке в Республике Казахстан» Закон Республики Казахстан от 11 июля 1997 года № 151: статья 19. Порядок использования топонимических имен 4. Стратегия развития Республики Казахстан «Казахстан-2050», 6-й долгосрочный приоритет: последовательная и предсказуемая внешняя политика – продвижение национальных интересов и укрепление региональной и глобальной безопасности 5. Закон Республики Казахстан от 21 декабря 2022 года № 166-VII ЗРК «О геодезии, картографии и пространственных данных»: Статья 6. Направления геодезической и картографической деятельности, пункт 13 «Стандартизация, учет и упорядочение использования географических названий, создание и ведение базы данных географических названий Республики Казахстан».

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері еліміздегі аса маңызды Стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың негізгі бағыттарын жүзеге асыруға тиімді үлес қосады, атап айтқанда: 1. Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы N 407-IV "Ғылым туралы" заңы. 27-бап, 1-тармақ: «Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру стратегиялық маңызды мемлекеттік міндеттерді шешу мақсатында стратегиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге бөлінеді». 2. Қазақстан Республикасының "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" 2019 жылғы 26 желтоқсандағы N 288-VІ Заңы. 3. «Қазақстан Республикасындағы тiл туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шiлдедегі N 151 Заңы: 19-бап. Топонимикалық атауларды пайдалану тәртiбi 4. Қазақстан Республикасының «Қазақстан-2050» даму Стратегиясы, 6-шы ұзақ мерзімді басымдық: Дәйекті және болжамды сыртқы саясат – ұлттық мүдделерді ілгерілету мен аймақтық және жаһандық қауіпсіздікті нығайту 5. Қазақстан Республикасының «Геодезия, картография және кеңістіктік деректер туралы» 2022 жылғы 21 желтоқсандағы № 166-VII ҚРЗ Заңы: 6-бап. Геодезиялық және картографиялық қызметтің бағыттары, 13-тармағы «Географиялық атауларды стандарттау, есепке алу және қолданылуын ретке келтіру, Қазақстан Республикасы географиялық атауларының дерекқорын жасау және жүргізу».

Field of application (in Russian) : филология, история, география, этнография

Field of application (in Kazakh) : филология, тарих, география, этнография