The object of research, development or design (in Russian) : Подростки, молодые люди

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жасөспірімдер, жастар

Aim of work (in Russian) : Выявление глубинных механизмов суицидального поведения и выработка мер профилактики суицида среди населения РК

Aim of work (in Kazakh) : Суицидтік мінез-құлықтың терең тетіктерін анықтау және ҚР халқы арасында суицидтің алдын алу шараларын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Все методы исследований будут применяться в соответствии с этическими принципами научной практики. Разрешение локально-этической комиссии от 26.04.2024 года протокол № 4 организации-заявителя Западно-Казахстанского университета имени Марата Оспанова получено. В основном исследовании планируется иметь до 2 тыс. опрошенных - представителей целевой популяции. Это лица с 16 до 40 лет (старшие подростки 16-18 лет, совершеннолетняя молодежь - до 29 лет и молодые взрослые до 40 лет). Статистическая погрешность выборки упомянутой величины составляет 2,2 % (α=0,05; метод VARIMAX).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің барлық әдістері Ғылыми практиканың этикалық принциптеріне сәйкес қолданылатын болады. Жергілікті-этикалық комиссияның 26.04.2024 жылғы рұқсаты Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан университетінің өтініш беруші ұйымының № 4 хаттамасы алынды. Негізгі зерттеуде 2 мыңға дейін сауалнамаға қатысқан - мақсатты халықтың өкілдері болуы жоспарлануда. Бұл 16 жастан 40 жасқа дейінгі адамдар (16-18 жас аралығындағы үлкен жасөспірімдер, 29 жасқа дейінгі кәмелетке толған жастар және 40 жасқа дейінгі жас ересектер). Аталған шаманы іріктеудің статистикалық қателігі 2,2 % құрайды (α=0,05; varimax әдісі).

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны опросники для 3-х целевых популяций (школьники, студенты, работающие), на казахском и русском языках (Приложение А). Разработана инструкция по проведению социологического опроса. Проведена международная конференция 18.10.24 «Жаhандық тенденциялар: ғылым, экономика және әлеуметтану», с секцией «Научные исследования для изучения суицидального поведения и улучшения профилактики самоубийств» (материал выступления и видеозапись конференции в приложении 2 и на google диске https://drive.google.com/drive/folders/1nHC_4tun5KtEBnTOET4H2A3RUARvCpen). Проведен тренинг по методологии проведения социологического исследования для членов команды «Методология и процесс социологического исследования факторов риска суицидального поведения» (8 часов), который был проведен с 31.10.24 по 01.11.24 годы. Проводится социологический опрос в 7 регионах Казахстана: гг. Алматы, Астана, Абайской, Актюбинской, Атырауской, Восточно-Казахстанской, Жетысуской, Западно-Казахстанской, Павлодарской областях (до конца 2024 года). Создана база в Excel для последующего ввода данных. Обзор литературы Для систематического обзора и мета-анализа к настоящему времени отобрано 14 статей из просмотренных 40 (Приложение 2). Был проведен литературный обзор на тему «Использование информационных технологии для выявления суицидального поведения у онлайн пользователей. Возможности, риски и пути развития».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 3 мақсатты популяцияға (оқушылар, жұмыс істейтін студенттер), қазақ және орыс тілдерінде (А Қосымшасы) сауалнамалар әзірленді. Әлеуметтік сауалнама жүргізу бойынша нұсқаулық әзірленді. 18.10.24 "Жаһандық тенденциялар: ғылым, экономика және әлеуметтану" атты халықаралық конференция, "суицидтік мінез-құлықты зерттеу және суицидтің алдын алуды жақсарту үшін ғылыми зерттеулер" секциясы өткізілді (конференцияның 2-қосымшадағы және google дискідегі баяндамасы мен бейнежазбасы https://drive.google.com/drive/folders/1nHC_4tun5KtEBnTOET4H2A3RUARvCpen). 31.10.24-01.11.24 жылдар аралығында өткізілген "суицидтік мінез-құлық қауіп факторларын әлеуметтанулық зерттеу әдіснамасы және процесі" (8 сағат) командасының мүшелері үшін әлеуметтанулық зерттеу жүргізу әдіснамасы бойынша тренинг өткізілді. Қазақстанның 7 өңірінде: Алматы, Астана, Абай, Ақтөбе, Атырау, Шығыс Қазақстан, Жетісу, Батыс Қазақстан, Павлодар облыстарында (2024 жылдың соңына дейін) әлеуметтік сауалнама жүргізіледі. Деректерді кейінірек енгізу үшін Excel-де мәліметтер базасы құрылды. Әдебиетке шолу Жүйелі шолу және мета-талдау үшін осы уақытқа дейін қаралған 40-тан 14 мақала таңдалды (2-қосымша). "Онлайн пайдаланушыларда суицидтік мінез-құлықты анықтау үшін ақпараттық технологияларды қолдану" тақырыбында әдеби шолу жүргізілді. Мүмкіндіктер, тәуекелдер және даму жолдары".

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Подготовлены опросники, которые будут выявлять детерминанты суицидального поведения для последующей разработки корректирующих мероприятий в популяциях молодых людей. Проведен предварительный анализ мировой литературы с целью поиска лучших практик по снижению пресуицидальных установок.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жастар популяцияларында түзету шараларын кейіннен әзірлеу үшін суицидтік мінез-құлықтың детерминанттарын анықтайтын сауалнамалар дайындалды. Суицидтік көзқарастарды төмендету бойынша үздік тәжірибелерді іздеу мақсатында әлемдік әдебиеттерге алдын ала талдау жүргізілді.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования позволят обосновать научную целесообразность предложенных методов и определить практическую значимость программы инновационных, научно-обоснованных интервенций. Предполагается, что участники интервенционной программы продемонстрируют снижение уровня суицидальных настроений, повышение самооценки и развитие эмоционального интеллекта. В перспективе исследования можно рассмотреть возможности применения разработанной программы для различных возрастных и культурных групп, а также адаптацию для профилактики суицидальных настроений у подростков и взрослых.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері ұсынылған әдістердің ғылыми орындылығын негіздеуге және инновациялық, ғылыми негізделген интервенциялар бағдарламасының практикалық маңыздылығын анықтауға мүмкіндік береді. Интервенциялық бағдарламаға қатысушылар суицидтік көңіл-күй деңгейінің төмендеуін, өзін-өзі бағалаудың жоғарылауын және эмоционалды интеллекттің дамуын көрсетеді деп болжануда. Зерттеу перспективасында әртүрлі жас және мәдени топтарға арналған әзірленген бағдарламаны қолдану мүмкіндіктерін, сондай-ақ жасөспірімдер мен ересектердегі суицидтік көңіл-күйдің алдын алуға бейімделуді қарастыруға болады.

Field of application (in Russian) : Организации и предприятия, занятые в области охраны психического здоровья населения, научно-исследовательские организации, высшие учебные заведения, а также ученые, реализующие свою деятельность в медицине и здравоохранении, врачи психиатры, психотерапевты, психологи и др.

Field of application (in Kazakh) : Халықтың психикалық денсаулығын сақтау саласындағы ұйымдар мен кәсіпорындар, ғылыми-зерттеу ұйымдары, жоғары оқу орындары орындары, сондай-ақ медицина мен денсаулық сақтауда өз қызметін жүзеге асыратын ғалымдар, психиатр, психотерапевт дәрігерлер, психологтар және т.б.