The object of research, development or design (in Russian) : Объектом нашего исследовательского проекта являются научные проблемы изучения языка памятников письменности мамлюкских кыпчаков, в частности, в результате комплексного междисциплинарного изучения исторических рукописей в историко-лингвистическом, антропоязыковом, когнитивном и текстологическом аспектах будут предложены следующие основные гипотезы: - разработка теоретических и методологических основ изучения языка письменных памятников; - разработка теоретических и методологических основ изучения исторических текстов в лингвистическом аспекте путем определения семантики, структуры, способов создания каждой лексической единицы, представленной в исторических текстах; - лексическое, лексикографическое, морфологическое изучение материалов памятников Мамлюкской кыпчакской письменности, являющихся историческим периодом казахского языка, путем формирования теоретико-методологических основ; - определение языковых единиц (синонимических рядов отдельного слова, словосочетаний, фразеологизмов, пословиц и т.д.), использованных в исторических памятниках; - изучение исторических текстов

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу жобамыздың нысаны болып отырған Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тілін зерделеудің ғылыми мәселелері, атап айтқанда тарихи қолжазбаларды тарихи-лингвистикалық, антропоөзектік, когнитивтік және текстологиялық аспектілерде кешенді пәнаралық зерттеудің нәтижесінде мынадай негізгі гипотезалар ұсынылмақ: - жазба ескерткіштер тілін зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздерін әзірлеу; - тарихи мәтіндерде берілген әрбір лексикалық бірліктің семантикасын, құрылымын, жасалу жолдарын анықтау арқылы тарихи мәтіндерді лингвистикалық аспектіде зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздерін әзірлеу; - теориялық-әдіснамалық негіздерді қалыптастыру арқылы қазақ тілінің тарихи кезеңі болып табылатын Мәмлүк қыпшақ жазба ескерткіштері материалдарын лексикалық, лексикографиялы, морфологиялық тұрғыдан зерттеу; - тарихи ескерткіштерде қолданылған тілдік бірліктерді (жеке сөздің синонимдік қатары, сөз тіркестері, фразеологизмдер, мақал-мәтелдер т.б.) анықтау; - тарихи мәтіндерді зерттеу арқылы Мәмлүк қыпшақтары тілінің қазақ тілінің тарихындағы орнын анықтау; - алынған ғылыми нәтижелердің антропоөзектік зерттеу парадигмасы аясындағы текстологиялық, грамматикалық тигізетін оң әсерлерін ашу және т.б.

Aim of work (in Russian) : Изучение мамлюкского кыпчаковского языка, являющегося одним из исторических этапов нашего языка, наряду с исторической грамматикой, с точки зрения исторической лексикологии, изучение лексических единиц, их классификация на смысловые группы, демонстрация способов образования слов, обогащение языкового фонда с воспроизводством слов, попавших в настоящее время из слоя активов нашего языка.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – тіліміздің тарихи кезеңдерінің бірі болып табылатын Мәмлүк қыпшақтары тілін тарихи грамматикамен қатар тарихи лексикология тұрғысынан зерттеп, лексикалық бірліктерді зерттеу, оларды мағыналық топтарға жіктеу, сөздердің жасалу жолдарын көрсету, қазіргі таңда тіліміздің актив қабатынан түсіп қалған сөздерді қайта жаңғырта отырып, тілдік қорды байыту, төз сөздерді қайтадан пайдалану үдерісін қалыптастыру

Методы исследования (на русском) : В ходе реализации проекта приоритет отдается сравнительно-историческим, сравнительно-описательным, сопоставительно-типологическим методам научного исследования, применяются подходы лингвистического анализа к обобщению, систематизации, сортировке, межъязыковой эквивалентности, лингвостилистическому обозначению и др. Также будут приняты во внимание подходы к текстологическим, диахронным и синхронным исследованиям в рамках парадигмы антропогенного исследования. Учитывая междисциплинарно-методологическую преемственность, составляющую интегративную тюркологическую методологию в соответствии с целями и задачами проекта, рассматриваются все возможности эффективной и оптимальной реализации проекта.

Методы исследования (на казахском) : Жобаны жүзеге асыру барысында ғылыми зерттеудің салыстырмалы-тарихи, салыстырмалы-сипаттау, салғастырмалы-типологиялық әдістеріне басымдылық беріледі, лингвистикалық талдаудың жинақтау, жүйелеу, сұрыптау, тіларалық эквиваленттілік, лингвостилистикалық белгілеу және т.б. амал-тәсілдері қолданылады. Сондай-ақ, антропоөзектік зерттеу парадигмасы аясындағы текстологиялық, диахронды және синхронды зерттеу тәсілдері назарға алынады. Жобаның мақсат-міндеттеріне сәйкес интегративті түркологиялық әдіснаманы құрайтын пәнаралық-әдіснамалық сабақтастық ескеріліп, жобаны тиімді әрі оңтайлы жүзеге асырудың барлық мүмкіндіктері қарастырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе реализации целей и задач проекта ожидаются следующие результаты: научное осмысление вопроса всестороннего развития государственного языка, являющегося решающим фактором объединения народов Казахстана, изучение и изучение истории языка, его возрождение, определение ценностей и реализация проекта главы государства К. К. Токаева «конструктивный общественный диалог – основа стабильности и процветания Казахстана». Определяется на основе принципов обеспечения необходимости «усиления роли государственного языка и последующего превращения его в язык межнационального общения», закрепленных в послании;изучается в целом язык всех письменных памятников мамлюкского кыпчакского периода, являющийся одним из сокровищ нашей многовековой истории;

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба мақсат-міндеттерін жүзеге асыру барысында төмендегідей нәтижелер күтіледі: Қазақстан халықтарын біріктірудің шешуші факторы саналатын мемлекеттік тілді жан-жақты дамыту мәселесін ғылыми тұрғыдан жүргізу, тілдің тарихын зерттеу мен зерделеу, қайта жаңғырту, құндылықтарын анықтаудың және Мемлекет басшысы Қ.К.Тоқаевтың «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты халыққа Жолдауында міндеттеген «мемлекеттік тілдің рөлін күшейтіп, ары қарай оның ұлтаралық қатынас тіліне айналдыру» қажеттілігін қамтамасыз ету бағытындағы ұстанымдар негізінде айқындалады;сан ғасырлық тарихымыздың асыл қазыналарының бірі болып есептелетін Мәмлүк қыпшақ дәуіріне тән барлық жазба ескерткіштерінің тілі тұтастай алып зерттеледі;

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Почти нет полнокровных исследований памятников Мамлюкской кыпчакской письменности, уникальной из исторических эпох нашего языка. Кроме того, не исключено, что в языкознании отсутствуют произведения, изучающие язык, лексический фонд, Языково-грамматические особенности, характерные для данного периода. С этой точки зрения основным научным новшеством проекта является «тезаурусный словарь памятников письменности мамлюкских кыпчаков» с нашей научной монографией «язык памятников письменности мамлюкских кыпчаков» как новое исследование, не проводимое в казахском языкознании. Кроме того, работа над докторской научной диссертацией, посвященной истории казахского языка, является самостоятельным исследованием.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тіліміздің тарихи дәуірлерінің бірегейі болып табылатын Мәмлүк қыпшақ жазба ескерткіштері туралы толық қанды зерттеулер жоқтың қасы. Бұған қоса, осы кезеңге тән еңбектердің тілі, лексикалық қоры, тілдік-грамматикалық ерекшеліктерін тұтастай алып зерттеген еңбектер тіл білімізде жоқ десек артық айтқандық емес. Осы тұрғыдан алғанда зерттеуіміздің нақты өнімі болып табылмақ «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштері тілі» атты ғылыми монографиямызбен «Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерінің тезаурус сөздігі» қазақ тіл білімінде жүргізілмеген тың зерттеу ретінде, жобаның басты ғылыми жаңалығы болып табылады. Сонымен қатар, қазақ тілінің тарихына қатысты жазылар докторлық ғылыми диссертация жұмысы да өзіндік соны жаңалықтарға толы зерттеу болмақ.

Level of implementation (in Russian) : -

Level of implementation (in Kazakh) : -

Efficiency (in Russian) : -

Efficiency (in Kazakh) : -

Field of application (in Russian) : Мамлюкские кипчаки, являющиеся одним из важнейших периодов многовековой истории нашего языка, представляют собой памятники письменности, в частности «Китабу'л Идрак ли Лисани'л Етрак", "Китаб-ы Межму-и Тержуман-и турки ве Ажеми ве Мугали", "Ет-Тухфетю'з Зекийе фи'л Лугати' Т Турецкий», "Китабу Булгату’л Мултак фи'л Лугати’Т Турк ве'л Кифчак", Эль-Каваниню 'л Кульлие Ли-Забти 'лугат' ит Тюркие", "Ед-Дурретю' л Мудийе фи'л Лугати 'т Турция", "Иршадю'л Мүлүк ве'с Селатин", "Китаб-и Мукаддиме'и Ебі'л Лейси 'с Семерканди", "Китаб фи'л Фикх", "Китаб фи'л-Фикх би-Лисани'т турки", " Мукаддеметү'л Газневи фи'л Ибадат», Религиозные трактаты, такие как» шехру'л-Менар«,» Байтаратю'л Вазых«,» Мунйетю'л Гузат«,» Китабу'л-Хайль«,» Китаб фи'лми'н Нушшаб", а также литературные работы, связанные с снайперской деятельностью, такие как " Китаб Гулистан би'Т турки"и т.д. язык исторических артефактов в целом изучается.

Field of application (in Kazakh) : Тіліміздің сан ғасырлық тарихының ең маңызды кезеңдерінің бірі болып табылатын Мәмлүк қыпшақтары жазба ескерткіштерін, атап айтқанда «Китабу’л Идрак ли Лисани’л Етрак», «Китаб-ы Межму-и Тержуман-и Түрки ве Ажеми ве Мугали», «Ет-Тухфетү’з Зекийе фи’л Лугати’т Түркийе», «Китабу Булғату’л Мүштак фи’л Луғати’т Түрк ве’л Кыфчак», Ел-Каванинү’л Күллийе Ли-Забти’л Лүгат’ит Түркийе», «Ед-Дүрретү’л Мудийе фи’л Лугати’т Түркийе» сынды грамматика әрі сөздіктерден тұратын еңбектерді, «Иршадү’л Мүлүк ве’с Селатин», «Китаб-и Мукаддиме’и Ебү’л Лейси’с Семерканди», «Китаб фи’л фыкх», «Китаб фи’л-Фыкх би-Лисани’т Түрки», «Мукаддеметү’л Газневи фи’л Ибадат», «Шехрү’л-Менар» сынды діни трактаттар, «Байтаратү’л Вазых», «Мүнйетү’л Гузат», «Китабү’л-Хайл», «Китаб фи’лми’н Нүшшаб» сияқты атқа міну, мергендікке қатысты еңбектермен қатар әдеби еңбек «Китаб Гүлистан би’т Түрки» және т.б. тарихи жәдігерлердің тілін тұтастай алып зертеді.