The object of research, development or design (in Russian) : Рабочие органы почвообрабатывающих инструментов до и после электрофрикционной обработки

The object of research, development or design (in Kazakh) : Электрфрикциялық өңдеуге дейін және одан кейінгі топырақ өңдеу құралдарының жұмыс бөлшектері

Aim of work (in Russian) : Разработка ресурсосберегающей технологии упрочнения лезвия рабочих органов почвообрабатывающих машин способом электрофрикционной обработки

Aim of work (in Kazakh) : Электрфрикциялық өңдеу тәсілімен топырақ өңдеу машиналарының жұмыс органдарының жүздерін қатайтудың ресурс үнемдеуші технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Рентгенофазовый анализ, сканирующая электронная микроскопия, измерение твердости по Виккерсу, метод испытания материалов на износостойкость при трении о нежестко закрепленные абразивные частицы, трибологическое испытаниеобразцов на сухое трение скольжения по схеме «шар-диск», полевой метод исследования, 3D сканерирования.

Методы исследования (на казахском) : Рентгендік фазалық талдау, сканерлеуші электронды микроскопия, Виккерс бойынша қаттылықты өлшеу, қатты бекітілмеген абразивті бөлшектерге үйкелу арқылы материалдарды тозуға төзімділікке сынау әдісі, құрғақ сырғанау үйкелісіне үлгілерді "шар-диск" схемасы бойынша трибологиялық сынау, далалық зерттеу әдісі, 3D сканерлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : На базе научно-исследовательского центра «Инженерия поверхности и трибология» ВКУ имени Сарсена Аманжолова создан опытный участок по упрочнению лезвий рабочих органов почвообрабатывающих машин. «Tribo-Tech». Участок «Tribo-tech» предназначен для разработки и испытания технологий упрочнения стальных изделий, а также для предоставления услуг сельскохозяйственным предприятиям по упрочнению рабочих органов почвообрабатывающих машин, таких как стрельчатые лапы культиваторов, лемехи плугов и другие. Проведено полевое испытание рабочих органов почвообрабатывающих инструментов в ТОО «Восточно-Казахстанская сельскохозяйственная опытная станция» (ВКО, Глубоковский район, село Опытное поле). Результаты полевого эксперимента показали, что электрофрикционная обработка увеличивает износостойкость серийного лемеха на 12-14 %. На основе проведенных исследований и испытаний предложены практические рекомендации по повышению эксплуатационного ресурса лезвий рабочих органов почвообрабатывающих инструментов электрофрикционной обработкой. Электрофрикционную обработку можно использовать для упрочнения изделий из сплавов на основе железа с содержанием углерода 0,35-1,00 %, т.е. из среднеуглеродистых и высокоуглеродистых сталей. Способ электрофрикционной обработки можно применять в качестве последующей обработки лемеха плуга с наплавкой (Сормайт-1). Разработан технологический процесс электрофрикционного упрочнения лемеха плуга.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сәрсен Аманжолов атындағы ШҚУ "Беттік Инженерия және трибология" ғылыми-зерттеу орталығының базасында топырақ өңдеу машиналарының жұмыс органдарының жүздерін беріктендіру бойынша. «Tribo-Tech» тәжірибелік аймағы құрылды. "Tribo-tech" аймағы болат бұйымдарын қатайту технологияларын әзірлеуге және сынауға, сондай-ақ жер қазатын қопсытқыштар, соқалар және т.б. сияқты топырақ өңдеу машиналарының жұмыс бөлшектерін қатайту бойынша ауылшаруашылық кәсіпорындарына қызмет көрсетуге арналған. "Шығыс Қазақстан ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясы" ЖШС-де (ШҚО, Глубокое ауданы, Опытное поле ауылы) топырақ өңдеу құралдарының жұмыс органдарына далалық сынақ жүргізілді. Далалық сынақтың нәтижелері бойынша электрфрикциялық өңдеу соқа түренінің тозуға төзімділігін 12-14 % - ға арттыратынын көрсетті. Жүргізілген зерттеулер мен сынақтар негізінде топырақ өңдеу құралдарының жұмыс бөлшек ерінің жүздерінің пайдалану ресурсын электрфрикциялық өңдеумен арттыру бойынша практикалық кеңестер ұсынылды. Электрофрикциялық өңдеуді құрамында 0,35-1,00% көміртегі бар темір негізіндегі қорытпалардан, яғни орташа көміртекті және жоғары көміртекті болаттардан жасалған бұйымдарды қатайту үшін пайдалануға болады. Электрофрикциялық өңдеу әдісін соқа түренін балқыма қаптамадан (сормайт-1) кейінгі өңдеу ретінде қолдануға болады. Соқа түренін электрфрикциялық беріктендірудің технологиялық процесі жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Изготовлена установка для электрофрикционной обработки стальных изделий

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Болат бұйымдарын электрфрикциялық өңдеуге арналған қондырғы жасалды

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : өндіріске енгізілмеді

Efficiency (in Russian) : Разработана электрофрикционная технология и установка для упрочнения лезвий рабочих органов почвообрабатывающих инструментов. Электрофрикционная технология упрочнения относится к ресурсосберегающим способам обработки материалов: требует минимум расходных материалов (чугун и вода), энергии и времени на выполнение процесса упрочнения. Электрофрикционная технология упрочнения по энергопотреблению близка к сварочным процессам и использует ток силой 100-300 А. Социальным эффектом от реализации результатов проекта является подготовка специалистов в области материаловедение В рамках реализации проекта подготовлена магистерская диссертация Бердімуратова Н.Е. на тему «Влияние электрофрикционной обработки на трибологические и коррозионные характеристики конструкционных сталей». В реализации проекта активно участвовали молодые ученые и магистранты.

Efficiency (in Kazakh) : Электрфрикциялық технология және топырақ өңдеу құралдарының жұмыс бқлшнетірінің жүздерін қатайтуға арналған қондырғы жасалды. Электрфрикциялық қатайту технологиясы материалдарды өңдеудің ресурс үнемдеу тәсіліне жатады: қатайту процесін орындау үшін материалдардың ең аз шығынын (шойын және су), энергия мен уақытты қажет етеді. Беріктендірудің электрофрикциялық технологиясы энергия қолдану жағынан дәнекерлеу процестеріне жақын және 100-300А токты қолданады. Жоба нәтижелерін іске асырудың әлеуметтік әсері материалтану саласындағы мамандарды даярлау болып табылады. Жобаны іске асыру барысында Н.Е. Бердімұратовтың «Құрылымдық болаттардың трибологиялық және коррозиялық сипаттамаларына электрфрикциялық өңдеудің әсері» тақырыбында магистрлік диссертациясы дайындалды. Жобаны іске асыруға жас ғалымдар мен магистранттар белсенді қатысты.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственное машиностроение

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығының машина жасау саласы