The object of research, development or design (in Russian) : Стеклотоходы и стеклобой образующихся в результате детальности предприятии и организации по обработке стекла а также объектов общественного питания и торговли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шыны өңдеу кәсіпорындары мен ұйымдарын, сондай-ақ қоғамдық тамақтандыру және сауда объектілерін бөлшектеу нәтижесінде түзілетін шыны қалдықтары мен кесектері.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – Разработка рациональной технологии переработки стеклобоя с целью использования их в технологии производства строительного кирпича с улучшенными физико-механическими и теплофизическими свойствами

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты - физикалық, механикалық және термофизикалық қасиеттері жақсартылған құрылыс кірпіштерін өндіру технологиясында пайдалану мақсатында куллеттерді өңдеудің ұтымды технологиясын жасау.

Методы исследования (на русском) : Определение обьемов стеклотходов и стеклобоя проводились методом мониторинга с конкретным посещением предприятий и организации по обработке стекла, полигона по хранению твердых бытовых отходов (ТБО), а также объектов общественного питания и торговли. Дробление стеклоотходов (тарного и оконного) проводились с помощью промышленной молотковой дробилки, предназначенного для дробление твердых горных пород. Разделение первично дробленного стеклобоя проводились с помощью набора стандартных сит. Прессование и автоклавирование образцов производились на действующем заводе по производству силикатного кирпича АО « Западно – Казахстанская корпорация строительных материалов». Испытание физико-механических свойств исследуемых образцов производились на базе аккредитованной лаборатории АО « Западно – Казахстанская корпорация строительных материалов».

Методы исследования (на казахском) : Шыны қалдықтары мен қалдықтарының көлемін анықтау шыны өңдеуші кәсіпорындар мен ұйымдарға, тұрмыстық қатты қалдықтарды (ТҚҚ) сақтауға арналған полигонға, сондай-ақ қоғамдық тамақтандыру және сауда объектілеріне нақты бару арқылы мониторинг әдісімен жүзеге асырылды. Шыны қалдықтарын (ыдыс пен терезе) ұсақтау қатты тау жыныстарын ұсақтауға арналған өнеркәсіптік балғалы ұсатқыштың көмегімен жүзеге асырылды. Бастапқы ұнтақталған кесектерді бөлу стандартты елеуіштер жиынтығын қолдану арқылы жүзеге асырылды. Сынамаларды престеу және автоклавтау «Батыс Қазақстан құрылыс материалдары корпорациясы» АҚ құм-әк кірпіш өндіру бойынша жұмыс істеп тұрған зауытында жүргізілді. Зерттелетін үлгілердің физика-механикалық қасиеттерін сынау «Батыс Қазақстан құрылыс материалдары корпорациясы» АҚ аккредиттелген зертханасы негізінде жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлено, что стекло является распространенным материалом, который можно перерабатывать бесконечно для производства различных строительных материалов. Однако большое количество стеклянных отходов отправляется на свалку. Установлено, что если стекло измельчить до тонкого порошка, происходит положительная пуццолановая реакция, которая укрепляет бетон, одновременно истощая щелочь. В литературе показано, что отходы стекла дают неблагоприятные результаты при использовании в качестве замены сырья при производстве клинкера, но как частичная замена клинкера они оказывают положительное влияние на механические свойства из-за происходящей пуццолановой реакции. Многие исследования показывают, что 20% цемента можно заменить отходами стекла без ухудшения механических свойств. Установлено о потенциальном использовании отходов стекла в качестве сырья с акцентом на керамические изделия для гражданского строительства, такие как строительные кирпичи, предполагая скрытую возможность использования отходов стекла в качестве частичной или полной замены обычного сырья. Указывается что, при традиционной обработке керамики во время стадии обжига, в зависимости от того, насколько высока температура, отходы стекла образуют вязкую или жидкую фазу, отдавая предпочтение аморфной фазе конечного продукта, в зависимости от того, насколько ниже температура.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шыны әртүрлі құрылыс материалдарын шығару үшін шексіз қайта өңдеуге болатын қарапайым материал екені анықталды. Дегенмен, көп мөлшерде шыны қалдықтары полигонға түседі. Егер шыны ұсақ ұнтақ күйінде ұнтақталған болса, оң пуццоландық реакция пайда болады, ол сілтіні сарқып, бетонды нығайтады. Әдебиеттер шыны қалдықтарын клинкер өндірісінде шикізатты алмастыру ретінде пайдаланған кезде қолайсыз нәтижелер беретінін көрсетеді, бірақ клинкерді ішінара алмастыру ретінде ол пайда болатын пуццоландық реакцияға байланысты механикалық қасиеттерге оң әсер етеді. Көптеген зерттеулер цементтің 20% механикалық қасиеттерін бұзбай шыны қалдықтарымен алмастыруға болатынын көрсетеді. Шыны қалдықтарын шикізат ретінде әлеуетті пайдалану анықталған, құрылыс кірпіштері сияқты құрылыстық құрылысқа арналған керамикалық бұйымдарға назар аудара отырып, шыны қалдықтарын кәдімгі шикізатты ішінара немесе толық ауыстыру ретінде пайдаланудың жасырын мүмкіндігін ұсынады. Дәстүрлі керамикалық өңдеуде күйдіру сатысында температураның қаншалықты жоғары болуына байланысты шыны қалдығы тұтқыр немесе сұйық фазаны түзеді, бұл температураның қаншалықты төмен болуына байланысты түпкілікті өнімнің аморфты фазасын қолайлы етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : фракции стеклобоя (тарного и оконного) первичного дробления 1,25 – 10 мм. Размеры фракции после разделения с помощью набора стандартных сит: 0,63 - 1,25 мм, фракции 0,063 - 0,63 мм, фракции менее 0,063 мм. Средняя и истинная плотность стеклобоя по фракциям: фракции после первичного дробления, 10,0 - 0,063 мм, средняя плотность, кг/м3 – 1325, истинная плотность, кг/м3 – 2680. После разделения по фракциям, 0,063 - 0,63 мм, средняя плотность, кг/м3 – 1210, истинная плотность, кг/м3 – 2710. После разделения по фракциям, 0,63 - 1,25 мм, средняя плотность, кг/м3 1205 2705 После разделения по фракциям, 1,25 - 5,0 мм, средняя плотность, кг/м3 – 1150, истинная плотность, кг/м3 – 2700. После разделения по фракциям, менее 0,063 мм, средняя плотность, кг/м3 – 1015, истинная плотность, кг/м3 - 2730.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 1,25 – 10 мм біріншілік ұсақтағыштың (контейнер мен терезе) фракциялары. Стандартты елеуіштер жиынтығын пайдаланып бөлгеннен кейінгі фракциялардың өлшемдері: 0,63 - 1,25 мм, фракциялар 0,063 - 0,63 мм, фракциялар 0,063 мм-ден аз. Клетканың фракциялар бойынша орташа және шынайы тығыздығы: алғашқы ұсақтаудан кейінгі фракциялар, 10,0 - 0,063 мм, орташа тығыздық, кг/м3 - 1325, шынайы тығыздық, кг/м3 - 2680. Бөлшектерге бөлінгеннен кейін, 0,063 - 0,63 мм, орташа тығыздық. кг/м3 – 1210, шынайы тығыздық, кг/м3 – 2710. Бөлшектерге бөлгеннен кейін, 0,63 - 1,25 мм, орташа тығыздық, кг/м3 1205, шынайы тығыздық, кг/м3 2705. Бөлшектерге бөлгеннен кейін, 1,25 - 5,0 мм, орташа тығыздық, кг /м3 – 1150, шынайы, кг/м3 – 2700. Бөлшектерге бөлгеннен кейін, аз 0,063 мм, орташа тығыздық, кг/м3 – 1015, шынайы тығыздық, кг/м3 – 2730.

Level of implementation (in Russian) : Проект находится на стадии выполнения работ за 2024 год. Согласно календарному плану работ опытно – промышленное внедрение планируется в 2026 году на базе АО « Западно – Казахстанской корпорации строительных материалов »

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба 2024 жылға дейін аяқталу сатысында. Жұмыс кестесіне сәйкес «Батыс Қазақстан құрылыс материалдары корпорациясы» АҚ базасында 2026 жылға пилоттық өнеркәсіптік енгізу жоспарланған.

Efficiency (in Russian) : Стекольный бой – это, прежде всего, ценное сырье. Частичная замена шихты стеклобоем позволяет ощутимо сократить расход сырьевых материалов, часть из которых (например, кальцинированная сода) дефицитна и дорогостоящая. По данным расчетов, утилизация 1 миллиона бутылок позволяет сохранить 300 тн кварцевого стекольного песка и 100 тн .кальцинированной соды. На каждые 100 кг вводимого стеклобоя экономится 126 кг. первичного сырья. Введение стеклобоя в состав шихты перспективно в целях снижения энергетических затрат и экономии топлива, поскольку процессы силикато- и стеклообразования в расплаве протекают при более низких температурах. Так для стекла, полученного путем плавления шихты, энергетические затраты составляют около 109 Дж/тн, а для стекла, полученного путем переплавки лишь стеклобоя, эти затраты не превышают 1,5. 109 Дж/тн.

Efficiency (in Kazakh) : Шыны сынықтары, ең алдымен, бағалы шикізат болып табылады. Шихтаның жартылай ауыстырылуы шикізатты тұтынуды айтарлықтай азайтуға мүмкіндік береді, олардың кейбіреулері (мысалы, сода күлі) тапшы және қымбат. Есептеулер бойынша, 1 миллион бөтелкені қайта өңдеу 300 тонна кварц шыны құмын және 100 тонна сода күлін үнемдеуге мүмкіндік береді. Енгізілген әрбір 100 кг кулет үшін 126 кг үнемделеді. бастапқы шикізат. Энергия шығындарын азайту және отынды үнемдеу мақсатында қоспаға куллет енгізу перспективалы болып табылады, өйткені балқымадағы силикат пен шыны түзілу процестері төмен температурада жүреді. Осылайша, шихтаны балқыту арқылы алынған шыны үшін энергия шығындары шамамен 109 Дж/т құрайды, ал тек куллет балқыту арқылы алынған шыны үшін бұл шығындар 1,5-тен аспайды. 109 Дж/т.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта применима для производства строительного кирпича, бетона, керамических материалов с целью снижения природных ресурсов и энергетических затрат, а также улучшения физико-механических свойств готового продукта.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері табиғи ресурстар мен энергия шығындарын азайту, сондай-ақ дайын өнімнің физикалық-механикалық қасиеттерін жақсарту мақсатында құрылыс кірпіштерін, бетонды және керамикалық материалдарды өндіруге жарамды.