The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования: Недоношенные дети, родившиеся при сроке гестации 22–37 недель. Женщины с преждевременными родами и их перинатальные исходы. Биологическая система «мать — недоношенный ребенок», включая иммунологические, биохимические, молекулярно-генетические маркеры, а также факторы, влияющие на преждевременные роды и их последствия. Врожденные пороки сердца (ВПС) у новорожденных, включая коморбидные состояния и их влияние на периоперационный период. Факторы риска неонатальной заболеваемости и смертности, включая состояние микробиоты кишечника и оси «кишечник-иммунная система-головной мозг».

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері: Гестациялық мерзімі 22–37 апта болған шала туған нәрестелер. Ерте босану тәжірибесі бар әйелдер және олардың перинаталдық көрсеткіштері. «Ана — шала туған бала» биологиялық жүйесі, соның ішінде иммунологиялық, биохимиялық, молекулалық-генетикалық маркерлер және ерте босану мен оның салдарына әсер ететін факторлар. Жаңа туған нәрестелердегі туа біткен жүрек ақаулары (ТБЖА), коморбидті жағдайлар және олардың периоперациялық кезеңге әсері. Шала туған балалардағы неонаталдық аурушаңдық пен өлім-жітім қауіп-қатерлері, соның ішінде ішек микробиотасы мен «ішек-иммундық жүйе-ми» осінің жағдайы.

Aim of work (in Russian) : Разработка и научное обоснование программы улучшения перинатальных исходов, направленной на снижение частоты преждевременных родов, заболеваемости и смертности недоношенных детей, путем изучения причинно-следственных взаимосвязей в системе «мать — недоношенный ребенок» и внедрения новых методов прогнозирования, профилактики и выхаживания.

Aim of work (in Kazakh) : Перинаталдық нәтижелерді жақсарту бағдарламасын әзірлеу және ғылыми негіздеу, ерте босану жиілігін, шала туған нәрестелердің аурушаңдығы мен өлім-жітімін азайтуға бағытталған, «ана — шала туған бала» жүйесіндегі себеп-салдар байланыстарын зерттеу және болжау, алдын алу және күтудің жаңа әдістерін енгізу арқылы.

Методы исследования (на русском) : В рамках исследования будут применены ретроспективные и проспективные подходы. Ретроспективный анализ медицинских карт будет проведен для изучения факторов риска преждевременных родов и их влияния на перинатальные исходы. Проспективные клинико-лабораторные и инструментальные исследования включают использование молекулярно-биологических, иммунологических и биохимических методов для изучения биомаркеров в системе «мать — шала родившийся ребенок». Анализ данных будет включать регрессионный анализ для выявления прогностических факторов и взаимосвязей, а также современные методы машинного обучения для повышения точности прогнозирования. Состояние микробиоты кишечника и нервной системы будет исследовано с использованием электрохемилюминесцентного анализа, электроэнцефалографии (ЭЭГ) и анализа биоматериала. Статистическая обработка данных будет проводиться с использованием программ SPSS и Excel для проведения описательной и сравнительной статистики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу аясында ретроспективті және проспективті тәсілдер қолданылатын болады. Преждевременные босанудың қауіп-қатер факторларын және олардың перинаталдық көрсеткіштерге әсерін зерттеу үшін медициналық карталарға ретроспективті талдау жүргізіледі. Клиникалық-лабораториялық және аспаптық проспективті зерттеулер «ана — шала туған бала» жүйесіндегі биомаркерлерді зерттеуге арналған молекулалық-биологиялық, иммунологиялық және биохимиялық әдістерді қамтиды. Деректерді талдау прогностикалық факторларды және өзара байланыстарды анықтау үшін регрессиялық талдауды, сондай-ақ болжау дәлдігін арттыру үшін машиналық оқыту әдістерін қамтиды. Ішек микробиотасының және жүйке жүйесінің жағдайы электрохемилюминесцентті талдау, электроэнцефалография (ЭЭГ) және биоматериалды талдау арқылы зерттеледі. Деректердің статистикалық өңдеуі сипаттамалық және салыстырмалы статистика жүргізу үшін SPSS және Excel бағдарламаларының көмегімен жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научная новизна: Впервые будет изучена система взаимосвязей «мать — шала родившийся ребенок» на уровне иммунологических, биохимических и молекулярно-биологических маркеров. Особое внимание будет уделено оси «кишечник-иммунная система-головной мозг» у недоношенных детей, а также влиянию микробиоты на нейрофизиологическое развитие. Будет разработана модель прогнозирования преждевременных родов, основанная на комбинации современных методов, включая эластографию и цервикометрию. Полученные результаты: Определены ключевые факторы риска преждевременных родов и их влияние на перинатальные исходы. Выявлены биомаркеры, значимо влияющие на течение неонатального периода, включая провоспалительные цитокины и уровень S100 белка. Разработаны прогностические критерии для ранней диагностики неонатальных осложнений. Создан алгоритм ведения и выхаживания недоношенных детей с учетом цитокинового статуса и состояния микробиоты. Выработаны рекомендации по снижению перинатальной смертности и заболеваемости, которые будут внедрены в клиническую практику.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми жаңашылдық: Алғаш рет «ана — шала туған бала» жүйесіндегі иммунологиялық, биохимиялық және молекулалық-биологиялық маркерлердің өзара байланысы зерттеледі. Ерекше назар ішек микробиотасының және оның нейрофизиологиялық дамуға әсерін зерттеуге аударылады. Сондай-ақ, эластография мен цервикометрияны қолдану арқылы ерте босануды болжаудың жаңа моделі әзірленеді. Алынған нәтижелер: Ерте босанудың негізгі қауіп-қатер факторлары және олардың перинаталдық нәтижелерге әсері анықталды. Неонаталдық кезеңге елеулі әсер ететін биомаркерлер, соның ішінде провоспалительные цитокиндер мен S100 ақуызының деңгейі анықталды. Неонаталдық асқынуларды ерте анықтауға арналған болжамдық критерийлер әзірленді. Цитокиндік статус пен микробиотаның жағдайын ескере отырып, шала туған нәрестелерді күтудің алгоритмі жасалды. Перинаталдық өлім-жітімді және аурушаңдықты азайту бойынша ұсыныстар жасалды және олар клиникалық тәжірибеге енгізілетін болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивные показатели: Разработана система прогнозирования преждевременных родов с использованием современных методов диагностики (эластография шейки матки, цервикометрия). Создан алгоритм ведения и выхаживания недоношенных детей в зависимости от их цитокинового статуса и состояния микробиоты кишечника. Разработан комплекс диагностических, лечебных и профилактических мероприятий для улучшения перинатальных исходов. Внедрена электронная база данных для сбора и анализа клинической информации, включающей биохимические, иммунологические и генетические показатели. Технико-экономические показатели: Снижение перинатальной смертности недоношенных детей на 15-20% за счет улучшения диагностики и ведения. Уменьшение частоты осложнений у недоношенных детей на 10-15% благодаря внедрению индивидуализированных алгоритмов лечения. Экономия бюджетных средств за счет сокращения затрат на интенсивную терапию и реанимационные мероприятия для недоношенных детей. Повышение эффективности клинической работы благодаря использованию автоматизированных систем обработки данных и современных диагностических технологий. Создание научной базы для дальнейшей разработки стандартов по уходу за недоношенными детьми.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Конструктивтік көрсеткіштер: Ерте босануды болжау жүйесі қазіргі заманғы диагностика әдістерін (жатыр мойнының эластографиясы, цервикометрия) қолдану арқылы әзірленді. Шала туған нәрестелерді олардың цитокиндік статусы мен ішек микробиотасының жағдайына байланысты күтудің және оңалтудың алгоритмі жасалды. Перинаталдық нәтижелерді жақсарту үшін диагностикалық, емдік және алдын алу шараларының кешені әзірленді. Биохимиялық, иммунологиялық және генетикалық көрсеткіштерді қамтитын клиникалық ақпаратты жинау және талдау үшін электрондық деректер базасы енгізілді. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер: Шала туған балалардың перинаталдық өлім-жітімін диагностиканы және күтуді жақсарту арқылы 15-20%-ға төмендету. Шала туған нәрестелердегі асқынулардың жиілігін жекелендірілген емдеу алгоритмдерін енгізу арқылы 10-15%-ға азайту. Шала туған балаларға арналған қарқынды терапия мен реанимациялық шараларға жұмсалатын шығындарды азайту арқылы бюджет қаражатын үнемдеу. Деректерді өңдеудің автоматтандырылған жүйелерін және заманауи диагностикалық технологияларды қолдану арқылы клиникалық жұмыстың тиімділігін арттыру. Шала туған нәрестелерді күтуге арналған стандарттарды әзірлеу үшін ғылыми база құру.

Level of implementation (in Russian) : Клиническое внедрение: Разработанные алгоритмы выхаживания недоношенных детей будут интегрированы в практику перинатальных центров и отделений неонатологии Республики Казахстан. Рекомендации по снижению перинатальной заболеваемости и смертности будут использованы для актуализации национальных клинических протоколов и стандартов. Образовательное внедрение: Результаты исследования включены в образовательные программы для подготовки и повышения квалификации специалистов неонатологии, педиатрии и акушерства. Созданные материалы будут использоваться в лекциях, семинарах и тренингах для медицинских работников. Научное внедрение: Полученные данные используются для создания новых научных публикаций, докладов и рекомендаций. Итоги исследования представлены на международных конференциях и включены в национальные научные проекты. Информационное внедрение: Электронная база данных станет инструментом для мониторинга, анализа и прогнозирования исходов в системе «мать — шала родившийся ребенок». Методические руководства и информационные материалы будут распространяться среди медицинских учреждений и специалистов.

Level of implementation (in Kazakh) : Клиникалық енгізу: Шала туған нәрестелерді күтуге арналған әзірленген алгоритмдер Қазақстан Республикасындағы перинаталдық орталықтар мен неонатология бөлімшелерінің практикасына енгізіледі. Перинаталдық аурушаңдық пен өлім-жітімді азайту бойынша ұсыныстар ұлттық клиникалық хаттамалар мен стандарттарды жаңарту үшін қолданылады. Білім беру саласында енгізу: Зерттеу нәтижелері неонатология, педиатрия және акушерлік саласындағы мамандарды даярлау және біліктілігін арттыру бағдарламаларына енгізіледі. Әзірленген материалдар медициналық қызметкерлерге арналған дәрістерде, семинарларда және тренингтерде қолданылады. Ғылыми енгізу: Алынған деректер жаңа ғылыми жарияланымдар, баяндамалар мен ұсыныстар жасау үшін қолданылады. Зерттеу нәтижелері халықаралық конференцияларда ұсынылып, ұлттық ғылыми жобаларға енгізіледі. Ақпараттық енгізу: Электрондық деректер базасы «ана — шала туған бала» жүйесіндегі нәтижелерді мониторингтеу, талдау және болжау құралына айналады. Әдістемелік нұсқаулар мен ақпараттық материалдар медициналық мекемелер мен мамандар арасында таратылады.

Efficiency (in Russian) : Внедрение разработанных подходов позволит снизить перинатальную смертность недоношенных детей на 15–20% и уменьшить частоту неонатальных осложнений на 10–15% за счет оптимизации диагностики, прогнозирования и выхаживания. Экономический эффект будет достигнут путем сокращения затрат на интенсивную терапию и реанимационные мероприятия, а также более рационального использования медицинских ресурсов благодаря точному прогнозированию и своевременному вмешательству. Социальная эффективность проявится в улучшении качества жизни недоношенных детей и их семей через снижение инвалидности и долгосрочных последствий, а также в укреплении общественного здравоохранения за счет общего снижения младенческой смертности. Научные результаты создадут базу для дальнейших исследований, разработки инновационных технологий и стандартов ухода за недоношенными детьми. Образовательная эффективность будет заключаться в повышении квалификации медицинских работников и расширении образовательных программ для специалистов в области неонатологии и перинатологии.

Efficiency (in Kazakh) : Әзірленген тәсілдерді енгізу шала туған нәрестелердің перинаталдық өлім-жітімін 15–20%-ға, ал неонаталдық асқынулардың жиілігін 10–15%-ға төмендетуге мүмкіндік береді. Экономикалық тиімділік дәл болжау мен уақытылы араласу арқылы қарқынды терапия мен реанимациялық шараларға жұмсалатын шығындарды қысқартудан және медициналық ресурстарды тиімді пайдаланудан көрініс табады. Әлеуметтік тиімділік мүгедектік пен ұзақ мерзімді салдарлар қаупін азайту арқылы шала туған нәрестелер мен олардың отбасыларының өмір сапасын жақсартудан, сондай-ақ нәресте өлім-жітімін жалпы азайту арқылы қоғамдық денсаулықты нығайтудан тұрады. Ғылыми нәтижелер шала туған нәрестелерге күтім жасау бойынша инновациялық технологияларды әзірлеу мен одан әрі зерттеулер үшін негіз қалыптастырады. Білім беру тиімділігі неонатология және перинатология саласындағы мамандарға арналған бағдарламаларды кеңейту және медициналық қызметкерлердің біліктілігін арттыру арқылы қамтамасыз етіледі.

Field of application (in Russian) : Результаты исследования найдут применение в следующих областях: Медицина и здравоохранение: Перинатология, неонатология, педиатрия, акушерство и гинекология. Улучшение стандартов диагностики, профилактики и ведения недоношенных детей. Клиническая практика: Перинатальные центры и отделения неонатологии для снижения перинатальной смертности и заболеваемости. Оптимизация маршрутизации и реабилитации недоношенных детей. Наука и образование: Включение полученных данных в образовательные программы для медицинских работников. Проведение научных исследований в области перинатологии, иммунологии и биохимии. Управление здравоохранением: Разработка стратегий и рекомендаций для национальных программ снижения младенческой смертности. Использование данных для формирования политики здравоохранения и обновления клинических протоколов. Информационные технологии: Автоматизация обработки данных с помощью разработанной базы для мониторинга и анализа исходов.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері келесі салаларда қолданылады: Медицина және денсаулық сақтау: Перинатология, неонатология, педиатрия, акушерлік және гинекология. Шала туған нәрестелерді диагностикалау, алдын алу және жүргізу стандарттарын жетілдіру. Клиникалық практика: Перинаталдық орталықтар мен неонатология бөлімшелерінде перинаталдық өлім-жітім мен аурушаңдықты азайту. Шала туған нәрестелерді оңалту және маршрутизацияны оңтайландыру. Ғылым және білім беру: Алынған деректерді медициналық қызметкерлерге арналған білім беру бағдарламаларына енгізу. Перинатология, иммунология және биохимия салаларындағы ғылыми зерттеулерді жүргізу. Денсаулық сақтауды басқару: Балалар өлім-жітімін азайту бойынша ұлттық бағдарламаларға арналған стратегиялар мен ұсыныстар әзірлеу. Денсаулық сақтау саясатын қалыптастыру және клиникалық хаттамаларды жаңарту үшін деректерді пайдалану. Ақпараттық технологиялар: Нәтижелерді бақылау және талдау үшін әзірленген деректер базасы арқылы деректерді өңдеуді автоматтандыру.