The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследований является крупный рогатый скот мясных и молочных пород

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны – етті-сүтті тұқымды ірі қара мал

Aim of work (in Russian) : использование алгоритмов машинного обучения на основе LiDAR технологий с искусственным интеллектом для оценки экстерьера крупного рогатого скота

Aim of work (in Kazakh) : ірі қара малдың сыртқы түрін бағалау үшін жасанды интеллектпен LiDAR технологияларына негізделген машиналық оқыту алгоритмдерін пайдалану

Методы исследования (на русском) : Измерение фактических показателей статей экстерьера КРС будет осуществлено в соответствии с Инструкцией по бонитировке крупного рогатого скота и использованием зоотехнических инструментов (мерной палки и циркуля). 3D изображение будет получено с применением современных камер глубины высокого разрешения на основе LiDAR технологий с искусственным интеллектом. Обработка 3D изображения будет производиться на лицензионных программных продуктах.

Методы исследования (на казахском) : Ірі қара малдың сыртқы келбетінің нақты көрсеткіштерін өлшеу ірі қара малды жіктеу және зоотехникалық құралдарды (өлшеу таяқшасы мен циркуль) пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі. 3D кескін жасанды интеллектімен LiDAR технологияларына негізделген заманауи жоғары ажыратымдылықтағы тереңдік камералары арқылы алынады. 3D кескінді өңдеу лицензияланған бағдарламалық өнімдерді қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено фактическое измерение показателей экстерьера 41 головы молочных коров и 663 головы герефордской породы. Проведен сравнительный анализ 6-ти показателей экстерьера коров молочного и мясного направлений продуктивности. Получены 3Д профили 41 головы голштинской породы в ТОО «АФ «Родина» и 1 головы казахской белоголовой породы в АО «РПЦЖ «Асыл Тұлік». Проведен анализ данных 3D изображений и получены физические показатели 6-ти статей экстерьера 41 головы молочных коров и одного быка-производителя казахской белоголовой породы. Отработаны распознавание и расположение показателей экстерьера на облаке точек 3Д-модели молочных коров и быка-производителя мясных пород. Реализация проекта позволит сократить время и усилия, затрачиваемые на селекцию крупного рогатого скота, а также повысить точность и достоверность получаемых данных. Это в свою очередь приведет к повышению эффективности процесса разведения скота и улучшению качества продукции. Подготовлена статья на тему «Progress in digital technologies for livestock exterior and fatness: a comprehensive international review», авторы Бисембаев А.Т., Утепов А.Т., Тлеуленов Ж.М. Статус статьи - находится в печати отечественного журнала Наука и образование в 4 номере 2024 года, г. Уральск, Республика Казахстан.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Нақты конформация өлшемдері 41 сауын сиырға және 663 герефорд сиырына жүргізілді. Сүтті және етті бағыттағы сиырлардың өнімділігінің 6 көрсеткішіне салыстырмалы талдау жасалды. «А.Ф.Родина» ЖШС-да 41 бас голштейн тұқымының және «РПЦГ Асыл түк» АҚ-да 1 бас қазақ ақбас тұқымының 3D профильдері алынды. 3D кескін деректеріне талдау жүргізіліп, 41 бас сауын сиырының және қазақтың ақбас тұқымының бір бұқасының 6 бас сыртқы келбетінің физикалық көрсеткіштері алынды. Сауын сиырлар мен етті бұқаның 3D моделінің нүктелік бұлттағы сыртқы көрсеткіштерінің тану және орналасуы пысықталды. Жобаны жүзеге асыру ірі қара малды іріктеуге жұмсалатын уақыт пен күш-жігерді қысқартуға, сондай-ақ алынған мәліметтердің дәлдігі мен сенімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде асыл тұқымды мал шаруашылығының тиімділігін арттыруға және өнім сапасының жақсаруына әкеледі. «Progress in digital technologies for livestock exterior and fatness: a comprehensive international review» тақырыбына мақала дайындалды, авторлар Бисембаев А.Т., Утепов А.Т., Тлеуленов Ж.М. Мақаланың жағдайы – Ғылым және білім ұлттық журналының 2024 жылғы 4 санында жарияланады, Орал қаласы, Қазақстан Республикасы.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отработаны две схемы расположения камер и датчиков 3Д сканирования, которые позволили получить данные для построения 3Д модели животного и провести расчет показателей промеров статей тела и оценки экстерьера мясных пород при сканировании одного животного и молочных пород при сканировании группы дойных коров.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Камералардың және 3D сканерлеу сенсорларының екі макеттері әзірленді, бұл жануардың 3D моделін құру үшін мәліметтер алуға және сканерлеу кезінде бір жануар мен сүтті тұқымды сканерлеу кезінде дене бөліктерін өлшеу және ет тұқымдарының сыртқы түрін бағалау үшін көрсеткіштерді есептеуге мүмкіндік берді. сауын сиырлар тобы.

Level of implementation (in Russian) : Проект находится на начальном этапе реализации

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба іске асырудың бастапқы кезеңінде

Efficiency (in Russian) : Физическое измерение показателей экстерьера и расчетные данные с 3Д-модели показали высокую взаимосвязь

Efficiency (in Kazakh) : Сыртқы көрсеткіштерді физикалық өлшеу және 3D моделінен есептелген деректер жоғары корреляцияны көрсетті

Field of application (in Russian) : Селекционно-племенная работа с крупным рогатым скотом

Field of application (in Kazakh) : Ірі қара малмен селекциялық-асылдандыру жұмыстары