Inventory number IRN Number of state registration
0324РК01356 AP19574645-KC-24 0123РК00645
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 12882814.17 AP19574645
Name of work
Типология и поэтика современного казахского айтыса
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Тлеубердина Гульден Токатовна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество «Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова»
Abbreviated name of the service recipient Кокшетауский университет имени Ш.Уалиханова
Abstract

Объектом исследования является современный казахский айтыс в период независимости Казахстана.

Зерттеу нысаны тәуелсіздік кезеңіндегі қазіргі қазақ айтысы болып табылады.

Рассмотрение типологии, поэтики современного айтыса, выявление фактов жизни, поэтической среды, преемственности традиций поэтов-ипровизаторов; систематическое обобщение качеств, присущих деятелям искусства в казахской поэзии; выявление поэтических качеств, методов и приемов, применяемых в творчестве, при системном поэтическом анализе; анализ жанровой, тематической специфики произведений, среды, в которой они выросли; поэтический анализ творческого наследия.

Қазіргі айтыстың типологиясын, поэтикасын қарастыру, айтыс ақындарының өмір деректерін, ақындық ортасы, дәстүр жалғастығын анықтау; қазақ поэзиясындағы өнер тұлғаларына тән қасиеттерін жүйелі жинақтау; ақындардың шығармашылығын жүйелі поэтикалық тұрғыдан талдау арқылы ақындық, даралықтарын, айтыстағы әдіс-тәсіл қолдану шеберліктерін анықтау; өскен ортасы, шығармаларының жанрлық, тақырыптық ерекшеліктерін сараптау; ақындық мұраларына поэтикалық тұрғыдан талдау

В ходе проекта были рассмотрены проблемы изучения специфических особенностей типологии и поэтики айтыса современных поэтов в интеграционном и междисциплинарном аспектах. В первую очередь в исследовании применялись информационно-библиографические, научно-фактические, сопоставительные, систематические, аналитические и аналитико-синтетические методы. В ходе научного проекта в целях определения актуальности темы проекта используются методы изучения жизнеописания современных поэтов айтыса, сбора и текстологического анализа творческого наследия, концептуальной классификации в зависимости от тематико-жанровых и художественно-стилевых особенностей, сопоставления, обобщения и систематизации

Жоба барысында қазіргі ақындар айтысының типологиясы мен поэтикасының өзіндік ерекшеліктерін зерттеу мәселесі интеграциялық және пәнаралық байланыста қарастырылады. Ең алдымен қарастырылып отырған мәселеге қатысты ақпараттық-библиографиялық, ғылыми факті, салыстыру, жүйелілік, талдау, анализ-синтез әдістері қолданылды. Ғылыми жобаны зерттеу барысында жоба тақырыбының өзектілігін айқындау мақсатында қазіргі айтыс ақындарының ғұмырнамасын зерттеп-зерделеу, айтыскерлік мұраларын жинап, оған текстологиялық талдау жасап, көркем мәтіндерді тақырыптық-жанрлық, көркемдік-стилдік ерекшеліктеріне қарай танымдық тұрғыдан концептуалды сұрыптау, салыстырмалы, қорыту, жинақтау әдістері қолданылады

За отчетный период 2024 года были систематизированы поэтические произведения, опубликованные на страницах печати и в социальных сетях, книжные издания и айтысы на аудиокассетах, поэтическое наследие, передаваемое устно, современных казахских поэтов:Б. Алимжанова, К. Мырзабекова, А. Бердалина, А. Сыздыкова, Ж. Шахмардановой, К.Абиль, А.Беркеновой, А. Калиева, Ж. Кутжановой, Р.Зайытова, А.Турсынбаевой, М.Косымбаева, М. Тазабека, С. Кажытайя, Б. Шойбекова, А. Калыбековой, Т. Абуовой, Б. Имашева, А. Альтаева. Собрана хрестоматия. Информация о промежуточных результатах проекта была представлена в средствах массовой информации, социальных сетях. На международных конференциях в рамках проекта опубликована 1 статья. В отчетном 2024 году в рамках проекта общественное и социальное значение современного айтыса был рассмотрен на основе изучения оригинальных текстов произведений айтысов в период независимости. Проводился анализ художественного выражения, авторского стиля айтыса каждого поэта. Результаты опубликованы в статьях. В рамках проекта проведено несколько научно-познавательных семинаров. Проведены встречи с современными айтыскерами такими как К. Мырзабеков, Б. Алимжанов, А. Алтаев, М. Тазабеков, А. Бердалин, А. Беркенова. Также была проведена международная научно-практическая конференция с участием современных айтысских поэтов.В рамках проекта опубликованы 2 статьи в журналах рекомендованных ККСНВО МНВОРК.

Есепті 2024 жылы кезеңде қазіргі айтыс ақындары Б. Әлімжанов, Қ.Мырзабеков, А. Бердалин, Ә. Сыздықов, Ж. Шахмарданқызы, Қ. Әбіл, Ә. Беркенова, А. Қалиев, Ж. Құтжанова, Р.Зайытов, А. Тұрсынбаева, М. Қосымбаев, М. Тазабек, С. Қажытай, Б. Шойбеков, Ә. Қалыбекова, Т. Әбуова, Б. Имашев, А. Әлтаевтардың баспасөз беттері мен әлеуметік желілерде жарияланған өлең - жырлары мен кітап болып жарық көрген шығармаларын және жекелеген үнтаспаға түскен айтыстары жүйеленіп, ел арасына ауызша тарап кеткен мұралары жинақталды. Хрестоматия жинақталды. Жобаның аралық нәтижелері туралы ақпарат бұқаралық ақпарат құралдарына, әлеуметтік желілерге ұсынылды. Халықаралық конференцияларда жоба аясында 1 мақала жарияланды. Есепті 2024 жылы жоба аясында қазіргі айтыстың қоғамдық және әлеуметтік мәні тәуелсіздік тұсындағы айтыскерлер туындыларының түпнұсқа мәтіндерін зерттеп-зерделеу негізінде қарастырылды. Әр ақын айтысының көркемдік өрнегіне, авторлық стиліне талдау жасалынды. Нәтижелері мақалаларда жарияланды. Жоба аясында ғылыми-танымдық бірнеше семинарлар өткізілді. Қазіргі айтыс ақындары Қ.Мырзабеков, Б.Әлімжанов, А.Алтаев, М.Тазабеков, А. Бердалин, Ә.Беркеновалармен кездесу өткізілді. Сонымен қатар қазіргі айтыс ақындарының қатысуымен халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізілді. ҚРҒжЖБССҚК ұсынған басылымда жоба аясында төмендегідей 2 мақала жарық жарияланды.

нет

жоқ

нет

жоқ

Результаты исследования будут особенно важны для подрастающего поколения, студентов, молодежи, поскольку произведения современных казахстанских поэтов айтыса – это не просто культурное явление, а ценные произведения искусства, формирующие историко-культурные, нравственные и гражданско-патриотические ориентиры, необходимые для формирования нового поколения казахстанцев. Любовь к своей Родине, к своей земле, уважение к прошлому и настоящему являются факторами успешного будущего нации.

Зерттеу нәтижелері жас ұрпақ, студенттер, жастар үшін ерекше маңызды болмақ, себебі қазақстандық қазіргі айтыс ақындарының шығармалары жай ғана мәдени құбылыс қана емес, қазақстандықтардың жаңа ұрпағын қалыптастыруға қажетті тарихи-мәдени, адамгершілік және азаматтық-патриоттық нұсқаулықтарды қалыптастыратын құнды өнер туындылары. Өз Отанына, өз жеріне деген сүйіспеншілік, өткенге және бүгінге деген құрмет ұлттың табысты болашағының факторлары болып табылады.

Материалы исследования будут использованы в качестве вспомогательного учебного пособия на курсах, семинарах и индивидуальных предметных занятиях по региональной литературе на филологических факультетах высших учебных заведений.

Жоғарғы оқу орындарының филология факультетінде аймақтық әдебиет курсы, семинарлары түрлеріне жеке пәндік сабақтар өткізуге бұл ізденісті көмекші оқу құралы етіп пайдаланады

UDC indices
82-1/-9
International classifier codes
17.00.00;
Key words in Russian
айтыс; типология; поэтика; акын; казах; современный;
Key words in Kazakh
айтыс; типология; поэтика; ақын; қазақ; қазіргі;
Head of the organization Сырлыбаев Марат Кадирулы кандидат экономических наук / Кандидат экономических наук
Head of work Тлеубердина Гульден Токатовна Кандидат филологических наук / ассоцированный профессор