The object of research, development or design (in Russian) : - молоко сырое верблюжье, национальные продукты переработки верблюжьего молока (шубат, курт и пр.); - исследуемые образцы геномной ДНК, выделенной из полученных культур микроорганизмов; - штаммы лактобактерий Lactobacillus, выделенные из национальных продуктов переработки верблюжьего молока; - пребиотики; - исследуемые образцы комплексного биологически активного компонента в виде комбинации штаммов лактобактерий Lactobacillus и пребиотиков; - исследуемые образцы инкапсулированных форм комплексного биологически активного компонента; - исследуемые образцы кисломолочного продукта с использованием разработанного комплексного биологически активного компонента; - коммерческие заквасочные культуры для йогурта.

The object of research, development or design (in Kazakh) : - шикі түйе сүті, қайта өңделген ұлттық түйе сүті өнімдері (шұбат, құрт және т. б.); - микроорганизмдердің дақылдарынан оқшауланған геномдық ДНҚ-ның зерттелетін үлгілері; - түйе сүтін қайта өңделген ұлттық түйе сүті өнімдерінен оқшауланған Lactobacillus лактобактерияларының штаммдары; - пребиотиктер; - лактобактериялар штаммдарының комбинациясы түріндегі кешенді биологиялық белсенді компоненттің зерттелетін үлгілері Lactobacillus және пребиотиктер; - кешенді биологиялық белсенді компоненттің инкапсуляцияланған формалардың зерттелетін үлгілері; - әзірленген кешенді биологиялық белсенді компонентті пайдалана отырып, ашытылған сүт өнімінің зерттелетін үлгілері; - йогуртқа арналған коммерциялық ашытқы дақылдары.

Aim of work (in Russian) : Данный проект посвящен разработке состава и технологии получения комплексного биологически активного компонента с симбиотическими свойствами на основе пробиотических штаммов лактобактерий Lactobacillus, выделенных из национальных продуктов переработки верблюжьего молока, и пребиотиков, а также разработка кисломолочного продукта функционального назначения использованием комплексного биологически активного компонента.

Aim of work (in Kazakh) : Жоба Lactobacillus лактобактерияларының пробиотикалық штамдары негізінде симбиотикалық қасиеттері бар кешенді биологиялық белсенді компоненттің құрамы мен технологиясын жасау мақсатында түйе сүтінен жасалған ұлттық өнімдерден оқшауланған биологиялық белсенді компонентті, сондай-ақ пребиотиктерді, пайдалана отырып, функционалдық мақсаттағы қышқыл сүт өнімін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Качество молока оценивали сравнительном анализе двух видов молока по органолептическим и физико-химическим показателям. Для экстракции нуклеиновых кислот использовался коммерческий набор «PureLink Genomic DNA Mini Kit» (Invitrogen, США). Проведена амплификация фрагмента гена 16S рРНК с использованием универсальных олигонуклеотидов (357F - TACGGGAGGCAGCAG, 790R - CTACCAGGGTATCTAAT). Продукты ПЦР проанализированы методом электрофореза в агарозном геле. Изоляты изучены на пробиотические свойства такие как активность кислотообразования, антагонистических, адгезивных свойств, а также устойчивость к агрессивным средам.

Методы исследования (на казахском) : Сүттің сапасы органолептикалық және физика-химиялық көрсеткіштер бойынша сүттің екі үлгісі салыстырмалы талдау арқылы бағаланды. Нуклеин қышқылдарын алу үшін «PureLink Genomic DNA Mini Kit» (Invitrogen, АҚШ) коммерциялық жиынтығы пайдаланылды. Әмбебап олигонуклеотидтерді (357F - TACGGGAGGCAGCAG, 790R - CTACCAGGGTATCTAAT) пайдалана отырып, 16S РНҚ генінің фрагментін күшейту жүргізілді. ПТР өнімдері агарозды гельдегі электрофорез әдісімен талданды. Лактобактериялардың изоляттары қышқыл түзу белсенділігі, антагонистік, адгезиялық қасиеттері, сондай-ақ агрессивті орталарға төзімділігіне зерттелінді.

Obtained results and novelty (in Russian) : По результатам исследований физико-химическим показателей в молоке верблюдов полученном от дромедаров содержится больше жиров и белковых веществ, чем в молоке бактриан. В данных продуктах не обнаружено тяжелых металлов, показатели кадмия и мышьяка были меньше ПДК. Содержание радионуклидов: стронций-90 и цезий-137 в образцах соответствуют требованиям. При исследованиях в образцах верблюжьего молока содержания антибиотиков не обнаружено. Было определено качество и концентрация ДНК-материала, средний показатель соотношения A260/A280 составил 1,73, средняя концентрация – 22,61 нг/мкл. Анализ методом электрофореза в агарозном геле показал, что во всех случаях был один четкий «бэнд», что свидетельствует о чистоте полученных штаммов. Изучение влияния желчи, хлористого натрия и рН среды показало, что исследуемые штаммы проявили устойчивость к химически агрессивным факторам. Более высокая желчеустойчивость установлена у изолятов Sh-08L, Sh-02L, Sh-07, Sh-10L, Sh-14L, Sh-21L, Sh-28L. Выделенные изоляты оказались достаточно солеустойчивыми. Исследованные штаммы проявляли высокую антагонистическую активность по отношению к условно-патогенным и патогенным бактериям. По результатам исследований был доклад на тему: «Unique microflora of camel milk and ways of its utilization in biotechnology» на Международном Съезде ФИТОФАРМ 2024 (Санкт-Петербург), а также полученные данные вошли в публикацию «Шұбат құрамындағы сүтқышқылды бактериялар мен ашытқыларды идентификациялау».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Физика-химиялық көрсеткіштерді зерттеу нәтижелері бойынша дромедарлардан алынған түйе сүтінде бактриан сүтіне қарағанда майлар мен ақуыздық заттар көп болды. Бұл өнімдерге ауыр металдар табылған жок, кадмий мен мышьяк ШРК аз болды. Радионуклидтердің мөлшері: үлгілердегі стронций-90 және цезий-137 талаптарға сәйкес келеді. Түйе сүтінің үлгілерін зерттеу кезінде антибиотиктер табылған жоқ. ДНҚ материалының сапасы мен концентрациясы анықталды, A260/A280 орташа қатынасы 1,73, орташа концентрациясы 22,61 нг / мкл болды. Агарозды гельдегі электрофорез әдісін талдау барлық жағдайларда алынған штамдардың тазалығын көрсететін бір айқын «бэнд» бар екенін көрсетті. Өт, натрий хлориді және рН ортасына әсерін зерттегенде химиялық агрессивті сыртқы орта факторларына төзімділігін көрсетті. Жоғары өт төзімділігі Sh-08L, Sh-02L, Sh-07, Sh-10L, Sh-14L, Sh-21L, Sh-28L изоляттарында анықталды. Изоляттар тұзға айтарлықтай төзімділік көрсетті. Антагонистік қасиеттерін зерттеу барысында зерттелген штамдар шартты-патогенді және патогенді бактерияларға қатысты жоғары антагонистік белсенділік көрсетті. Зерттеу нәтижелері бойынша ФИТОФАРМ 2024 (Санкт-Петербург) халықаралық съезінде «Unique microflora of camel milk and ways of its utilization in biotechnology» тақырыбында баяндама жасалды, сондай-ақ, алынған мәліметтер «Шұбат құрамындағы сүтқышқылды бактериялар мен ашытқыларды идентификациялау» басылымына енгізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Задел, полученный в рамках данного проекта, станет основой для будущих исследований научной группы на базе НАО «Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир Хана» под руководством молодого ученого.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Осы жоба аясында алынған бастама жас ғалым жетекшілігімен «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КЕАҚ базасында ғылыми топтың болашақ зерттеулері үшін негіз болады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Внедрение отечественных разработок в биотехнологические и пищевые производства РК создаст новые рабочие места на предприятиях отрасли.

Efficiency (in Kazakh) : ҚР биотехнологиялық және тағам өндірісіне отандық әзірлемелерді енгізу сала кәсіпорындарында жаңа жұмыс орындарын ашады

Field of application (in Russian) : Комплексный биологически активный компонент на основе пробиотических штаммов лактобактерий из верблюжьего молока предназначен для использования в агропромышленном и пищевом секторах, в производстве функциональных продуктов питания и кормов, а также в фармацевтической отрасли.

Field of application (in Kazakh) : Түйе сүтінен жасалған лактобактериялардың пробиотикалық штаммдарына негізделген кешенді биологиялық белсенді компонент агроөнеркәсіптік және азық-түлік секторларында, функционалды азық-түлік және құрама жем өндірісінде, сондай-ақ фармацевтика саласында пайдалануға арналған.