The object of research, development or design (in Russian) : : пастбища и редкие, исчезающие виды юго-востока Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : жайылымдар мен оңтүстік-шығыс Қазақстанның сирек, жойылып бара жатқан түрлері

Aim of work (in Russian) : оценка воздействия естественных и антропогенных факторов на степень деградации растительного и почвенного покрова пастбищных экосистем и динамику их функций в экологическом градиенте горных, предгорно-степных и пустынных поясов юго-Восточного Казахстана и разработка мер по рациональному использованию и сохранению пастбищных ресурсов.

Aim of work (in Kazakh) : жайылымдық экожүйелердің өсімдік және топырақ жамылғысының тозу дәрежесіне табиғи және антропогендік факторлардың әсерін және Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы таулы, тау етегіндегі дала және шөлейт белдеулерінің экологиялық градиентіндегі олардың функцияларының динамикасын бағалау және жайылым ресурстарын ұтымды пайдалану және сақтау шаралары.

Методы исследования (на русском) : молекулярно-генетические, биолого-морфологические, эколого-ценотические, геоботанические и лабораторно-полевые методы исследования.

Методы исследования (на казахском) : молекулалық-генетикалық, биологиялық-морфологиялық, экологиялық-ценоздық, геоботаникалық және зертханалық-далалық зерттеу әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены особенности флористического разнообразия горных пастбищ юго-востока Казахстана (Заилийского Алатау (плато Ассы) и хребта Кетпен), где основу травостоя горно-лугово-разнотравных пастбищ составляют мезофильные виды. Определена биомасса травостоя и урожайность пастбищ. Метагеномный анализ показал, что на деградированных пастбищах наблюдается снижение уровня разнообразия микробиоты. Молекулярно-генетический анализ с использованием ISSR и IRAP маркеров для 12 образцов дикорастущих видов показал генетическое разнообразия и дифференциации ценопопуляций отобранных образцов листьев редких видов. Научная новизна данного исследования заключается в том, что впервые комплексно проведены исследования по изучению влияния выпаса скота как на функцию, так и на структуру почвенных микроорганизмов, а также выявления причин степени деградации пастбищ при перевыпасе.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы таулы жайылымдардың (Іле Алатауы (Асы үстірті) және Кетпен жотасы) флористикалық алуан түрлілігінің ерекшеліктері зерттелді, мұнда таулы-шалғынды-сабырлы жайылымдардың шөбінің негізін мезофильді түрлер құрайды. Шөп алқабының биомассасы мен жайылымның өнімділігі анықталды. Метагеномикалық талдау тозған жайылымдарда микробиотаның әртүрлілігі деңгейінің төмендегенін көрсетті. Жабайы түрлердің 12 үлгісі үшін ISSR және IRAP маркерлерінің көмегімен молекулалық-генетикалық талдау сирек түрлердің таңдалған жапырақ үлгілерінің ценопопуляциясының генетикалық әртүрлілігін және дифференциациясын көрсетті. Бұл зерттеудің ғылыми жаңалығы алғаш рет мал жаюының топырақ микроорганизмдерінің қызметіне де, құрылымына да әсерін зерттеуге, сондай-ақ ауру дәрежесінің себептерін анықтауға бағытталған кешенді зерттеулер жүргізілді. жайылымдардың шамадан тыс жайылуына байланысты деградация.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные показатели для пастбищ – травостой и его продуктивность. Снижение урожая в результате деградации и перевыпаса пастбищ. Технико- экономические показатели для пастбищного использования являются: объем производство животноводческой продукции в стоимостном выражении и затраты на инфраструктуру в животноводческом хозяйстве.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жайылымдардың негізгі жобалық көрсеткіштері шөп шабу және оның өнімділігі болып табылады. Жайылымдық жерлердің тозуы мен шамадан тыс жайылуы нәтижесінде өнімділіктің төмендеуі. Жайылымдарды пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері мыналар болып табылады: құндық мәндегі мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемі және мал шаруашылығындағы инфрақұрылымның шығындары.

Level of implementation (in Russian) : Существующий на сегодняшний день бессистемный перевыпас пастбищ исследуемой территории привел к деградации травостоя пастбищ и снижение урожайности до 25%. Наша задача определить способы выпаса которые смогут остановить деградацию травостоя и повысить продуктивность пастбищ на исследуемой территории, где в дальнейшем мы сможем рекомендовать соблюдение норм нагрузки выпаса скота.

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттелетін аумақтағы жайылымдардың қазіргі уақытта жүйесіз шамадан тыс жайылуы жайылым шөбінің деградациясына және өнімділіктің 25%-ға дейін төмендеуіне әкелді. Біздің міндетіміз – зерттелетін аумақтағы жайылымдардың өнімділігін арттырып, шөптің тозуын тоқтататын жайылым әдістерін анықтау, бұл жерде алдағы уақытта жайылымдық жүктеме нормаларын сақтауды ұсынуға болады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность данного исследования заключается в том, что предотвращение деградации, соблюдение технологии выпаса скота приведет к восстановлению продуктивности пастбищ на 10-15%, что повысит выход животноводческой продукции на 5-10%.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл зерттеудің тиімділігі мынада: деградацияның алдын алу және мал жаю технологиясын сақтау жайылым өнімділігін 10-15%-ға қалпына келтіруге әкеледі, бұл мал шаруашылығы өнімдерінің өнімділігін 5-10%-ға арттырады.

Field of application (in Russian) : Область применения: сельское хозяйство - пастбищное животноводство. Результаты исследований могут быть использованы проектными и хозяйственными организациями, для фитомелиорации по улучшению и повышению продуктивности горных пастбищ. создания продуктивного фитоценоза на горных почвах с очагами дефлированных почв.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аясы: ауыл шаруашылығы – жайылымдық мал шаруашылығы. Зерттеу нәтижелерін жобалық-шаруашылық ұйымдары таулы жайылымдарды жақсарту және өнімділігін арттыру мақсатында фитомелиорацияға пайдалана алады. қалталары дефляцияланған тау топырағында өнімді фитоценоз жасау.