The object of research, development or design (in Russian) : Медоносные пчелы, продукты пчеловодства.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бал аралары, ара шаруашылығының өнімдері.

Aim of work (in Russian) : Разработка системы управления генофондом, охраной, воспроизводством и рациональным использованием пчёл в агробиоценозах Казахстана и стандартами по производству органической продукции пчеловодства.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның агробиоценоздарында аралардың генетикалық қорын басқару, қорғау, көбейту және ұтымды пайдалану жүйесін және ара шаруашылығы бойынша органикалық өнім өндіру стандарттарын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Общие зоотехнические, морфометрические, молекулярно-генетические, статистические, аналитические методы.

Методы исследования (на казахском) : Ара өсіру және селекция бағыттары бойынша жалпы зоотехникалық, морфометриялық, молекулалық-генетикалық, экономикалық, математикалық, статистикалық және аналитикалық әдістер мен тәсілдер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Произведен анализ структуры посевных площадей с выделением приоритетных энтомофильных культур с учётом средств защиты растений, на долю энтомофильных культур составила 60% от посевных площадей. Эффективность от опыления зависит от количества пчелиных семей при увеличении до 2 шт./га урожайность повышается в среднем на 16 %. По результатам анализа хозяйств и опроса пчеловодов (67 респондентов), сформированы базовые хозяйства по воспроизводству местных экотипов медоносных пчел. С целью выявления конкурентных показателей меда и его продвижения на мировой рынок, произведен анализ мировых требований 50 образцов меда с разных регионов Казахстана, на соответствие ГОСТ. При проведении генотипирования выявлены наиболее информативные локусы: A028, Ap55, B124, A113, AP043, A088. Генофонд пчел Казахстана представлен: A. m. сarnica (65%), A. m. сarpatica (24%), A. m. mellifera (1-2%), эндемичными пчелами (10%). Новизна исследований. Впервые в Казахстане установлен полиморфизм и проанализирована генетическая структура популяций пчёл. Выявлены аборигенные популяции. Впервые в селекционной работе с пчелами Казахстана использована методология BLUP AM.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Энтомофильді дақылдардың өсіру құрылымын және өсімдіктерді қорғау құралдарын ескере отырып, егістік алқаптарының құрылымына талдау жүргізілді. Энтомофильді дақылдар егістік алқаптарының 60% құрайды. Тозаңдандыру тиімділігі ара отбасыларының санына байланысты, 2 отбасына дейін/га көбейгенде, өнімділік орташа есеппен 16%-ға артады. Шаруашылықтарды талдау және 67 ара өсірушінің сауалнамасы нәтижесінде жергілікті экотиптерді көбейтудің базалық шаруашылықтары құрылды. Бәсекеге қабілетті бал көрсеткіштерін анықтау және оны әлемдік нарыққа шығару мақсатында, Қазақстанның әртүрлі аймақтарынан алынған 50 бал үлгісіне МЕСТ талаптарына сәйкестігі бойынша талдау жүргізілді. Генотиптеу кезінде ең ақпараттық локустар анықталды: A028, Ap55, B124, A113, AP043, A088. Қазақстандағы аралардың генетикалық қоры келесідей: A. m. carnica (65%), A. m. carpatica (24%), A. m. mellifera (1-2%), эндемикалық аралар (10%). Зерттеудің жаңалығы. Қазақстанда алғаш рет популяциялардың полиморфизмі анықталып, олардың генетикалық құрылымы талданды. Аборигенді популяциялар анықталды. Аралармен селекциялық жұмыс барысында алғаш рет BLUP AM әдістемесі қолданылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-экономические показатели будут представлены по завершению программы

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі жобалық және техникалық-экономикалық көрсеткіштер бағдарлама аяқталғаннан кейін ұсынылады

Level of implementation (in Russian) : С целью эффективности использования пчёл в агробиоцинозах Казахстана хозяйства, зарегистрированные в системе Apislab получат новые возможности по ведению учёта, использованию пчёл при опылении сельскохозяйственных культур.

Level of implementation (in Kazakh) : Apislab жүйесінде тіркелген шаруашылықтар араларды тозаңдандыру үшін тиімді қолдануға және есеп жүргізуге жаңа мүмкіндіктерге ие болады. Зерттеулер аралардың генетикалық қорын басқарудың бірыңғай жүйесін құруға және органикалық стандарттарға сай ара шаруашылығы өнімдерін қадағалауға бағытталған.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования по уровню урожайности показали очевидное преимущество вариантов опыта, доступных для дополнительного опыления пчелами адаптированных пород, перед вариантами с естественных опылением, в том числе на сафлоре на 11,9-16,0%, на подсолнечнике – на 16-20%. Продуктивность эспарцета и фацелии повысило продуктивность в среднем на 20 – 30%.

Efficiency (in Kazakh) : Өнімділік деңгейі бойынша зерттеу нәтижелері табиғи тозаңдану нұсқаларынан, соның ішінде мақсары 11,9-16,0%, күнбағыс 16-20% – ға дейін бейімделген тұқымды аралардың қосымша тозаңдануы үшін қол жетімді тәжірибе нұсқаларының айқын артықшылығын көрсетті. Эспарцет пен фацелияның өнімділігі орта есеппен 20-30% - ға арттырды.

Field of application (in Russian) : Пчеловодство

Field of application (in Kazakh) : Ара шаруашылығы саласы.