The object of research, development or design (in Russian) : Получение новых знаний и приоритетных научных результатов о роли высокоэнергичных проникающих излучений в образовании и развитии молниевых разрядов в грозовой атмосфере; Непрерывный мониторинг всех видов ионизирующих излучений, выявление аномалий потоков космической радиации в периоды солнечной и грозовой активности и прогнозирование космической погоды; Поглощение нейтронов космического излучения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Білім берудегі жоғары энергиялық ену сәулеленуінің рөлі және жай түсуін найзағайлы атмосферада дамыту туралы жаңа білім мен басым ғылыми нәтижелерді алу; Иондаушы сәулеленудің барлық түрлерін үздіксіз бақылау, күн сәулелерінің және күн күркіреуі кезінде ғарыштық сәулелену ағындарының ауытқуларын анықтау және ғарыштық ауа райы болжау; Ғарыштық сәулелену нейтрондарының абсорбциясы.

Aim of work (in Russian) : Изучение генерации оптического, гамма излучения, высокоэнергичных электронов и позитронов, а также нейтронов, в том числе тепловых в атмосферном грозовом разряде. Разработать и создать аппаратно-программный комплекс и провести мониторинг высотных грозовых разрядов. Является исследование влияния солнечной активности на магнитосферу и атмосферу Земли. Регистрация и определение энергетического спектра и характеристик проникающей компоненты космических лучей (КЛ).

Aim of work (in Kazakh) : Оптикалық, гамма-сәулелену, жоғары энергетикалық электрондар мен позитрондар, сонымен қатар нейтрондардың, соның ішінде атмосфералық найзағай күркіреуіндегі жылулық нейтрондарды зерттеу. Аппараттық-бағдарламалық кешенді әзірлеп жасау және жоғары биіктікте найзағай төгінділере бақылау жүргізу. Зерттеу күн белсенділігінің магнитосфераға және Жер атмосферасына әсер етуі болып табылады. Ғарыштық сәулелердің (ҒС) ену компоненттерінің энергетикалық спектрін және сипаттамаларын тіркеу және анықтау.

Методы исследования (на русском) : Теоретические, экспериментальные, компьютерные.

Методы исследования (на казахском) : Теориялық, эксперименттік, компьютерлік.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена разработка методики регистрации и измерения физических параметров высотных атмосферных разрядов и разработка конструкции аппаратуры для исследования. Разработана принципиальная электрическая схема и создана электроника макета толчковой установки для регистрации ионизационных детекторов. Рассмотрены дираковские звезды, заполненные только спинорным полем, а также спинорным, Максвелловским или Прока полями. Были получены спектры нейтронов для различных счетчиков при разных уставках. Были сформированы разделы компьютерной базы данных в числовом формате для подготовки и сбора данных, полученных регистрационной аппаратурой

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Биіктік атмосфералық разрядтардың физикалық параметрлерін тіркеу және өлшеу әдістемесін әзірлеу және зерттеу үшін аппаратураның құрылымын әзірлеу жүргізілді. Қажетті электр схемасы әзірленді және ионизациялық детекторларды тіркеу үшін жұлқыма қондырғы макетінің электроникасы жасалды. Бірінші реттік ақпараттық қорда жұлқыма қондырғысының деректерін жазу алгоритмі мен бағдарламасы әзірленді. Спинор өрісімен, сондай-ақ спинор, Максвелл немесе Прок өрістерімен толтырылған дирак жұлдыздары қарастырылды. Әртүрлі тағайындама бойынша түрлі есептеуіштер үшін нейтрондардың спектрлері алынды. Тіркеу аппаратурасынан алынған деректерді дайындау және жинау үшін сандық форматтағы компьютерлік деректер базасының бөлімдері қалыптастырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : нет

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Целевые потребители полученных результатов: ученые и специалисты в сфере в физике высоких и сверхвысоких энергий, физики земных, околоземных и атмосферных процессов с практическим применением полученных научных результатов.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді мақсатты тұтынушылар: алынған ғылыми нәтижелерді іс жүзінде қолдану арқылы жоғары және аса жоғары энергиялар физикасы, жердегі, жер төңірегіндегі және атмосфералық физика саласындағы ғалымдар мен мамандар.