The object of research, development or design (in Russian) : сельскохозяйственные культуры, природные агроэкосистемы (агроландшафты) Казахстана: южные и обыкновенные черноземы, каштановые, сероземные почвы, водные ресурсы.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ауылшаруашылығы дақылдары, Қазақстанның табиғи агроэкожүйелері (агроландшафттар): оңтүстік және кәдімгі қара топырақтар, қоңыр, сұр топырақтар, су ресурстары.

Aim of work (in Russian) : Устойчивое производство сельскохозяйственной продукции на основе эффективного использования природных ресурсов, агроклиматического потенциала, интенсификации систем земледелия, водосберегающих технологий, средств цифровизации для рентабельного, экономического развития и экологической безопасности для различных почвенно-климатических зон Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі топырақ-климаттық аймақтары үшін табиғи ресурстарды, агроклиматтық әлеуетті тиімді пайдалану, егіншілік жүйелерін, су үнемдеу технологияларын, рентабельді, экономикалық даму және экологиялық қауіпсіздік үшін цифрландыру құралдарын интенсификациялау негізінде ауыл шаруашылығы өнімдерінің тұрақты өндірісі.

Методы исследования (на русском) : теоретический, лабораторные и полевые эксперименты на основе сравнительного анализа.

Методы исследования (на казахском) : салыстырмалы талдау негізіндегі теоретикалық, зертханалық және танаптық тәжірибелік әдістер

Obtained results and novelty (in Russian) : Установлено, что изменение климата влияет на экологические и производственные системы, устойчивость производства сельскохозяйственной продукции. Установлено, что длительное применение почво-, ресурсосберегающих систем об-работки почвы и посева, агробиоразнообразие улучшают качество почвы, снижают влияние засухи и жары, повышают экологическую устойчивость. Совершенствование структуры использования пашни направлено на рациональное размещение сельскохозяйственных культур на территории землепользования для эффективного использования агроклиматического потенциала агроландшафтов, биологического потенциала растений, интенсификацию плодосменных севооборотов на основе адаптации востребованных на рынке рентабельных сельскохозяйственных культур. Результаты первого года исследований показывают, что климаториентированная почво-, ресурсосберегающая система обработки почвы и посева на основе эффективного использования климатических ресурсов, сокращенной обработки почвы, прямого посева, интенсификации питания растений, дифференцированного контроля развития болезней, вредителей и болезней с использованием летательных аппаратов позволяет смягчить от-рицательное действие климата, повышает производительность пашни на 26,8-47,2%, снижает себестоимость единицы продукции на 14,3-15,4%, обеспечивает высокое каче-ство зерна.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Климаттың өзгеруі экологиялық және өндірістік жүйелерге, ауылшаруашылығы өнімдерін өндірудің тұрақтылығына әсер ететіні анықталды. Себу және топырақ өңдеудің топырақ, қорүнемдегіш жүйелерін ұзақ уақыт қолдану, агробиоалуантүрлілік топырақтың сапасын жақсартады, құрғақшылық пен ыстықтың әсерін төмендетеді, экологиялық тұрақтылықты арттырады. Егістікті пайдалану құрылымын жетілдіру нарықта сұранысқа ие рентабельді ауыл шаруашылығы дақылдарын бейімдеу негізінде агроклиматтық әлеуетті, өсімдіктердің биологиялық әлеуетін тиімді пайдалану үшін ауыл шаруашылығы дақылдарын жер пайдалану аумағында ұтымды орналастыруға, жемісалмаспалы ауыспалы егістерін қарқындатуға бағытталған. Зерттеудің бірінші жылының нәтижелеріне сәйкес климаттық ресурстарды тиімді пайдалану, топырақты өңдеуді қысқарту, тікелей себу, өсімдіктердің қоректенуін интенсификациялау, ұшу аппараттарын пайдалана отырып аурулардың, зиянкестер мен арамшөптердің дамуын сараланған бақылау негізінде топырақ өңдеудің және себудің климатқа бағдарланған топырақ, қорүнемдегіш жүйесі климаттың теріс әсерін болдырмауға мүмкіндік береді, егістік өнімділігін 26,8-47,2%-ға арттырады, өнімнің өзіндік құнын 14,3-15,4% төмендетеді, астықтың жоғары сапасын қамтамасыз етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Климаториентированная почво-, ресурсосберегающая система обработки почвы и посева на основе эффективного использования климатических ресурсов, сокращенной обработки почвы, прямого посева, интенсификации питания растений, дифференцированного кон-троля развития болезней, вредителей и болезней с использованием летательных аппара-тов позволяет смягчить отрицательное действие климата, повышает производительность пашни на 26,8-47,2%, снижает себестоимость единицы продукции на 14,3-15,4%, обеспечивает высокое качество зерна. Разработаны цифровые карты проявления эрозионных процессов на территории землепользования. Предварительные результаты показывают, что экономически выгодными в рентабельном выражении являются плодосменные севообороты с набором зерновых, масличных, бобовых культур. Плодосменный севооборот подсолнечник-пшеница-горох-пшеница обеспечивает наибольший чистый доход на 1 гектар севооборотной площади -45000.00 тенге (примерно 90,0 долларов США).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Климаттық ресурстарды тиімді пайдалану, топырақты өңдеуді қысқарту, тікелей себу, өсімдіктердің қоректенуін интенсификациялау, ұшу аппараттарын пайдалана отырып аурулардың, зиянкестер мен арамшөптердің дамуын сараланған бақылау негізінде топырақ өңдеудің және себудің климатқа бағдарланған топырақ, қорүнемдегіш жүйесі климаттың теріс әсерін болдырмауға мүмкіндік береді, егістік өнімділігін 26,8-47,2% - ға арттырады, өнімнің өзіндік құнын 14,3-15,4% төмендетеді, астықтың жоғары сапасын қамтамасыз етеді. Жер пайдалану аумағындағы эрозиялық процестердің көріністерінің цифрлық карталары әзірленді. Алдын ала алынған нәтижелер дәнді, майлы, бұршақ дақылдарының жиынтығы бар жемісалмаспалы ауыспалы егісі экономикалық тұрғыдан тиімді екенін көрсетеді. Күнбағыс-бидай-асбұршақ-бидай жемісалмаспалы ауыспалы егіс алқабының 1 гектары - 45000.00 теңге (шамамен 90,0 АҚШ доллары) ең көп таза пайданы қамтамасыз етеді.

Level of implementation (in Russian) : Разработаны в структуре пашни различные севообороты на основе зерновых, масличных, зернобобобовых (рентабельных) культур. Внедрены различные предшественники для яровой пшеницы в севообороте в условиях Восточно-казахстанской области на площади 6258 га.

Level of implementation (in Kazakh) : Егістік алқаптарының құрылымында дәнді, майлы, бұршақ (рентабельді) дақылдарға негізделген әртүрлі ауыспалы егістер дамыған. Шығыс Қазақстан облысының жағдайында 6258 гектар алқапта ауыспалы егіске жаздық бидайдың әртүрлі предшественниктері енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Разрабатываемые принципы климат - ориентированных, почво-, ресурсосберега-ющих систем выращивания сельскохозяйственных культур являются основой дальнейшего совершенствования устойчивых, климат оптимизированных систем выращивания. Приоритетными являются разработки устойчивых, климат - ориентированных систем земледелия, с низкой себестоимостью выращивания, применение элементов информационных технологий, современных сельскохозяйственных машин и приборного инструментария, экологизация интенсификации.

Efficiency (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің климатқа бағдарланған, топырақ, қорүнемдегіш жүйелерінің әзірленіп жатқан қағидаттары тұрақты, климатты оңтайландырылған өсіру жүйелерін одан әрі жетілдірудің негізі болып табылады. Өсірудің өзіндік құны төмен тұрақты, климатқа бағдарланған егіншілік жүйелерін әзірлеу, ақпараттық технологиялар элементтерін, заманауи ауылшаруашылық машиналары мен аспаптық құралдарды қолдану, интенсификацияны экологияландыру басым бағыты болып келеді.

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство, земледельческая отрасль, водная отрасль

Field of application (in Kazakh) : ауыл шаруашылығы, егіншілік саласы, су саласы