The object of research, development or design (in Russian) : Ономастические наименование РК

The object of research, development or design (in Kazakh) : ҚР ономастикалық атаулары

Aim of work (in Russian) : разработать эффективные стратегии перевода и унифицировать (стандартизировать) английский перевод ономастических наименований для адекватной передачи на английский язык значения, культурной и исторической ценности казахских онимов через систематизацию казахской ономастики

Aim of work (in Kazakh) : қазақ ономастикасын жүйелендіру арқылы қазақ онимдерінің мағынасын, мәдени және тарихи құндылығын ағылшын тіліне барабар жеткізу үшін тиімді аударма стратегияларын жасақтау және ономастикалық атаулардың ағылшын тіліндегі аудармасын біріздендіру (стандарттау)

Методы исследования (на русском) : Основные методы этапов проведения проектной работы: комплексный метод исследования, статистический метод, переводческий метод и др. Комплексный метод исследования. В связи с междисциплинарным характером области ономастики в первую очередь руководствуется комплексным методом исследования. В частности, история происхождения онимов, мотивы номинирования/реноминации, время происхождения, пространство распространения, причины различного именительного характера, информативность, относящаяся к этнографии, изучаются комплексно, когда ее содержание принимается к объекту исследования. Статистический метод. Он делится на две части: первая – лингвистическая статистика (лингвистика). Этот метод создает общий набор онимов, список лексических элементов в словаре. Второй, географическая статистика (геостатистика), используется для создания реестра имен. Переводческий метод. Достижение последовательности в межъязыковой передаче казахских онимов, т. е. в поиске положительного решения проблемы ее стандартизации, руководствуется оптимальными методами и подходами переводоведческой науки. Язык-при переводе онимов в языке отбираются транскрипция, транслитерация, калькуляция, семантические методы, определяются приоритетные приемы принципа стандартизации.

Методы исследования (на казахском) : Жоба жұмысының жүргізілу кезеңдерінің басты әдістері: кешенді зерттеу әдісі, статистикалық әдіс, аудармашылық әдіс, т.б. алынады. Кешенді зерттеу әдісі. Ономастика саласының пәнаралық сипатына байланысты ең бірінші кезекте кешенді зерттеу әдісі басшылыққа алынады. Атап айтқанда, онимдердің шығу тарихы, номинациялану/реноминациялану уәжі, шыққан уақыты, таралған кеңістігі, әртүрлі атаулық сипатының себептері, этнографияға қатысты ақпараттық сипаты зерттеу нысанына алынғанда оның мазмұны кешенді түрде зерттеледі. Статистикалық әдіс. Ол екіге бөлінеді: біріншісі – лингвистикалық статистика (лингвистика). Бұл әдіс онимдердің жалпы жиынтығын, сөздік құрамындағы лексикалық элементтердің тізімін жасайды. Екіншісі, географиялық статистика (геостатистика), атаулардың тізілімі құру үшін қолданылады. Аудармашылық әдіс. Қазақ онимдерін тіларалық беруде бірізділікке жету, яғни оны стандарттау мәселесінің оң шешім табуында аудартану ғылымының оңтайлы әдіс-тәсілдері басшылыққа алынады. Тіл-тілдегі онимдерді аударуда жұмсалатын транскрипция, транслитерация, калькалау, семантикалық әдістер іріктеліп, стандарттау принципінің басым амалдары анықталады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках проекта планируется: 1. Анализ существующих методов перевода и транслитерации онимов с казахского на английский язык, построение методической модели перевода казахских онимов на английский язык. 2. Обобщение эмпирического материала, определение качественных и количественных показателей источников, утверждение и дифференциация списка источников онимов. Для этого будет проведена работа с научными журналами и изданиями из области ономастики, а также с научными библиотеками, в которых хранятся известные и редкие труды со всего мира. 3. Публикация: - Не менее 2 (двух) статей в рецензируемом научном издании, имеющем 35 (тридцать пять) процентилей по SSCI или AHCI базы Web of Science и (или) CiteScore базы Scopus. - Не менее 4 (четырех) статей в издании, рекомендованном КОКСОН. Также планируется представить и обсудить на зарубежных и отечественных конференциях и симпозиумах. 4. Издание 1 (одного) словаря "Казахско-английский ономастический словарь" (Қазақ-ағылшын ономастикалық сөздігі). 5. Издание 1 (одной) коллективной монографии "Межъязыковая передача казахских ономастических наименований" (Қазақ ономастикалық атаулардың тіларалық берілуі). 6. Разработана веб-страница/сайт с трехъязычным (казахский, английский, русский) контентом о проекте. Также перевод выявленных онимов на английский будет распространен соответствующим государственным органам и представлен на утверждение в виде официальных наименований.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба нәтижесінде: 1. Онимдерді қазақ тілінен ағылшын тіліне аудару және транслитерациялаудың қолданыстағы әдістері талданып, қазақ онимдерді ағылшынға аударудың әдістемелік моделі құрылады. 2. Эмпирикалық материалдар жинақталады, дереккөздердің сапалы, сандық көрсеткіштері анықталады, онимдердің дереккөздер тізімі бекітіліп, сараланады. Ономастика саласына қатысты ғылыми журналдар мен басылымдармен, сондай-ақ әлемнің танымал және сирек кездесетін еңбектері сақталған ғылыми кітапханаларымен жұмыс жүргізіледі. 3. Мақалалар жарияланады: - Web of Science базасының SSCI немесе AHCI және (немесе) Scopus базасындағы CiteScore бойынша 35 (отыз бес) процентильге ие рецензияланатын ғылыми басылымда кемінде 2 (екі) мақала. - ҒЖБССҚК ұсынған басылымда кемінде 4 (төрт) мақала басылымға шығады. Сондай-ақ шетелдік және отандық конференциялар мен симпозиумдарда ұсынылып, талқылау жоспарланып отыр. 4. «Қазақ-ағылшын ономастикалық сөздігі» баспаға шығады. 5. «Қазақ ономастикалық атаулардың тіларалық берілуі» атты 1 (бір) ұжымдық монография баспаға шығарылады. 6. Үш тілді (қазақ, ағылшын, орыс) контенті бар веб-парақша/сайт әзірленеді, онда жоба туралы және жобаның нәтижелері туралы толық ақпарат баяндалады. Сондай-ақ, анықталған қазақ ономастикалық атаулардың ағылшын тіліне аудармасы тиісті мемлекеттік органдарға таратылып, мемлекет тарапынан ресми атаулар түрінде бекітуге ұсынылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Результаты исследования будут способствовать удовлетворению потребностей широкой общественности, включая данные о стране рождения, месте рождения, национальном языке, национальной истории; - Проводится Историко-этимологический анализ ономастических имен, выявляются пути происхождения онимов, словообразовательные пути, выявляются лингвистические и экстралингвистические факторы, послужившие основой для формирования онимов; выводится статистика Национальной топосистемы.Результаты, полученные в ходе исследования, могут быть использованы в гуманитарных междисциплинарных областях. Перевод выявленных казахских ономастических наименований на английский язык представляется на утверждение государством в виде официальных наименований, распространяется на соответствующие государственные органы комитета языковой политики Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, управления по развитию языков и архивного дела города Астаны, научно-исследовательских институтов и вузов и др. Результаты исследования вносят свой вклад в различные слои общества. Например, результаты проекта могут быть переданы лингвистам, переводчикам, языковедам и экспертам, государственным органам (Министерство науки и высшего образования РК, Министерство иностранных дел, Министерство культуры и информации и др.), областным и местным представительным и исполнительным органам, а также родственным областям истории, этнографии, географии и др. будет полезно специалистам.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Зерттеу нәтижелері туған ел, туған жер, ұлттық тіл, ұлттық тарих туралы деректерді қамти отырып, қалың көпшіліктің қажеттілігін өтеуге ықпалдасады; - Ономастикалық атауларға тарихи-этимологиялық талдау жасалады, онимдердің шығу жолдары, сөзжасамдық жолдары анықталады, онимдердің қалыптасуына негіз болған лингвистикалық және экстралингвистикалық факторлар анықталады; ұлттық топожүйенің статистикасы шығарылады. Зерттеу барысында алынатын нәтижелерді гуманитарлық пәнаралық салаларда қолдануға болады. Анықталған қазақ ономастикалық атаулардың ағылшын тіліне аудармасы мемлекет тарапынан ресми атаулар түрінде бекітуге ұсынылады, Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Тіл саясаты комитетіне, Астана қаласының Тілдерді дамыту және архив ісі басқармасына, ғылыми-зерттеу институттары мен ЖОО-ларға және т.б. тиісті мемлекеттік органдарға таратылады. Зерттеу нәтижелері қоғамның әр түрлі салаларына үлесін қосады. Мысалы, жоба нәтижелері лингвисттерге, аудармашыларға, тіл мамандары мен сарапшыларға, мемлекеттік органдарға (ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі, Сыртқы істер министрлігі, Мәдениет және ақпарат министрлігі, т.б.), облыстық және жергілікті өкілді және атқарушы органдарға, сондай-ақ тарих, этнография, география т.б. туыс салаларының мамандарына пайдалы болады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : переводоведение, лингвистика, история, география, этнография

Field of application (in Kazakh) : аударматану, тіл білімі, тарих, география, этнография