The object of research, development or design (in Russian) : Монокристаллы бинарных оксидов (Al2O3, TiO2) и шпинели MgAl2O4

The object of research, development or design (in Kazakh) : Екілік оксидтердің монокристалдары (Al2O3, TiO2) және шпинельдер MgAl2O4

Aim of work (in Russian) : Детальный анализ дефектной структуры в оксидах и шпинели, сформированной быстрыми тяжелыми ионами в широком диапазоне температуры облучения.

Aim of work (in Kazakh) : Сәулелену температурасының кең диапазонында жылдам ауыр иондармен түзілген оксидтер мен шпинельдердегі ақаулық құрылымдарды егжей-тегжейлі талдау.

Методы исследования (на русском) : Оптическая абсорбционная спектроскопия, фотолюминесценция, облучение образцов на циклотроне ДЦ-60, просвечивающая электронная микроскопия высокого разрешения

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық абсорбциялық спектроскопия, фотолюминесценция, ДЦ-60 циклотронында үлгілерді сәулелендіру, жоғары ажыратымдылықтағы трансмиссиялық электронды микроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Облучение образцов с-Al2O3 на циклотроне ДЦ-60 ионами ксенона с энергией 230 МэВ при температурах 80К, 300К и 900 К до флюенсов 1011 см-2 и 1013 см-2. 2. Облучение образцов с-Al2O3 на циклотроне ДЦ-60 ионами Ne с энергией 38,5 МэВ при уровне удельных ионизационных потерь энергии меньшей порога образования латентных треков. 3. Проведена аттестация необлученных образцов с-Al2O3, методами оптической абсорбционной спектроскопии и фотолюминесценции. 4 Установлено, что спектральный состав ФЛ монокристаллов с-Al2O3, облученных при азотной и комнатной температурах практически не отличается. 5. Воздействие ионов ксенона с энергией 230 МэВ при Т=900К приводит не только к общему снижению выхода люминесценции, но и к смещению максимума полосы в длинноволновую сторон. 6. Методом ПЭМ ВР установлено, что при всех температурах облучения треки сохраняют кристаллическую структуру (не наблюдается переход из кристаллической в аморфную фазу). 7. Сделан анализ современного состояния исследований по модификации полупроводниковых структур треками тяжелых ионов

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. 80 К, 300 К және 900 К температурада энергиясы 230 МэВ ксенон иондары бар DC-60 циклотронында Al2O3 үлгілерін 1011 см-2 и 1013 см-2 флюстерге сәулелендіру. 2. Al2O3 үлгілерін ДЦ-60 циклотронында энергиясы 38,5 МэВ болатын Ne иондарымен Al2O3үлгілерін сәулелендіру, жасырын жолдардың түзілу шегінен төмен меншікті иондану энергиясының шығыны деңгейінде. 3. Сәулеленбеген Al2O3 үлгілерін сертификаттау оптикалық абсорбциялық спектроскопия және фотолюминесценция әдістерін қолдану арқылы жүргізілді. 4 Азот пен бөлме температурасында сәулеленетін Al2O3 монокристалдарының спектрлік құрамы іс жүзінде бірдей екені анықталды. 5. Т=900К кезінде энергиясы 230 МэВ ксенон иондарының әсері люминесценция шығымының жалпы төмендеуіне ғана емес, сонымен қатар жолақ максимумының толқын ұзындықтарына ығысуына әкеледі. 6. УА ТЭМ әдісін қолдана отырып, барлық сәулелену температураларында жолдар өздерінің кристалдық құрылымын сақтайтыны анықталды (кристалдық фазадан аморфты фазаға өту байқалмайды). 7. Ауыр иондардың ізімен жартылай өткізгіш құрылымдарды модификациялау бойынша зерттеулердің қазіргі жағдайына талдау жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сравнение с экспериментальными и теоретическими данными показали хорошую точность примененных методов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Эксперименттік және теориялық мәліметтермен салыстыру қолданылған әдістердің жақсы дәлдігін көрсетті.

Level of implementation (in Russian) : Полученные в ходе выполнения Проекта результаты внедряются при чтении спецкурсов у докторантов, таких как Ионно-лучевая модификация материалов, Электронные возбуждения в нано- и макроскопических кристаллах

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаны жүзеге асыру барысында алынған нәтижелер докторанттарға материалдарды Ионды-сәулелік модификациялау, Нано- және макроскопиялық кристалдардағы электронды қозулар сияқты арнайы курстарды оқыту кезінде жүзеге асырылады.

Efficiency (in Russian) : Полученные в ходе выполнения проекта результаты будут востребованы при прогнозировании поведения материалов в полях жесткой радиации и высоких температур.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба барысында алынған нәтижелер қатты сәулелену және жоғары температура өрістеріндегі материалдардың әрекетін болжау кезінде сұранысқа ие болады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты позволят прогнозировать радиационную стойкость материалов, работающих в экстремальных радиационных условиях.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер экстремалды радиация жағдайында жұмыс істейтін материалдардың радиацияға төзімділігін болжауға мүмкіндік береді.