The object of research, development or design (in Russian) : Поголовье адайской и кустанайской породы лошадей.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Адай және Қостанай жылқы тұқымдары

Aim of work (in Russian) : Сохранение генофонда кустанайской породы и совершенствование существующих приёмов управления генетическими ресурсами адайских и кустанайских лошадей

Aim of work (in Kazakh) : Қостанай тұқымының тектік қорын сақтау және адай мен қостанай жылқыларының генетикалық ресурстарын басқарудың қолданыстағы әдістерін жетілдіру

Методы исследования (на русском) : Применялись общие зоотехнические методы и частные методики по направлениям популяционной генетики, селекции и разведения.

Методы исследования (на казахском) : Популяциялық генетика, мал өсіру және селекция салаларындағы жалпы зоотехникалық әдістер мен арнайы әдістер қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Отобраны лошади адайской и кустанайской популяции, отвечающих желательному типу в базовых хозяйствах, с изучением фенотипических и селекционно-генетических показателей; проведён выбор и обоснование критериев статистических групп для поголовья лошадей на основе записи родословной для последующего анализа в BLUP; разработана база данных формализованного описания фенотипов кустанайской и адайской пород для машинного анализа; разработана программа отбора животных по фенотипическим признакам. В результате экспедиционного обследования отобраны животные для формирования новых линий. проведены распределения SNP в геноме лошадей породы Адай и Кустанай. Проанализированы значения частот минорных аллелей в пределах различных категорий у лошадей кустанайской и адайской пород. Новизна исследований: Разработка новых элементов эффективного управления генетическими ресурсами адайских и кустанайских лошадей с сохранением кустанайской породы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қажетті типке сәйкес келетін фенотиптік және селекциялық-генетикалық көрсеткіштерді зерделей отырып, базалық шаруашылықтардағы жылқылардың ішінен адай және қостанай популяциясы іріктеліп алынды; BLUP арқылы тұқымдық топтарды талдау негізінде жылқы популяциясының статистикалық топтары үшін критерийлерді таңдау және негіздеу жасалды. Машиналық талдау үшін Қостанай және Адай тұқымдарының фенотиптерінің сырт сипаттамасы жасалды. Жануарларды фенотиптік белгілері бойынша іріктеу бағдарламасы әзірленді. Экспедициялық зерттеу нәтижесінде жаңа аталық із қалыптастыру мақсатында міністі және өнімді бағыттағы озық жылқылары іріктеліп алынды. Адай және Қостанай жылқыларының геномына SNP жіктелуі жүргізілді; қостанай және адай жылқыларының әртүрлі санаттар шегінде минорлы аллельдер жиіліктерінің мәндері талданды; Бағдарламаның жаңалығы: қостанай жылқы тұқымын сақтай отырып, адай және қостанай жылқыларының генетикалық ресурстарын тиімді басқарудың жаңа қырларын әзірлеу болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Анализ ожидаемых результатов позволит более широко развивать цифровые технологии в животноводческом секторе страны, что в десятки раз облегчит труд специалистов и в разы повысит производительность труда. Кроме этого, ожидаемые результаты внедрения селекционно-технологических разработок позволят более широко планировать и развивать в разрезе пород, научные исследования, связанные с технологией содержания и кормления, классической зоотехнии, молекулярной генетики, а также производством органической продукции коневодства. По результатам реализации программы, будут выведены новые селекционные достижения лошадей верхового направления, обеспечивающие их вывод на международную арену, тем самым увеличится спрос на племенную продукцию лошадей среди отечественных и зарубежных конезаводчиков. Таким образом, обеспечивается добавленная стоимость на племенных верховых лошадей отечественных пород, что является дополнительным доходом для сельхозтоваропроизводителей, занимающихся разведением адайской и кустанайской лошадей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Күтілетін нәтижелерді талдау еліміздің мал шаруашылығы саласында цифрлық технологияларды кеңінен дамытуға мүмкіндік береді, бұл мамандардың жұмысын ондаған есе жеңілдетеді және еңбек өнімділігін айтарлықтай арттырады. Сонымен қатар, селекциялық және технологиялық әзірлемелерді енгізудің күтілетін нәтижелері тұқымдар бойынша қоректендіру және азықтандыру технологиясымен, классикалық зоотехниямен, молекулалық генетикамен, сондай-ақ мал шаруашылығымен байланысты ғылыми зерттеулерді кеңінен жоспарлауға және органикалық жылқы шаруашылығы өнімдерін дамытуға мүмкіндік береді. Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде жылқы шаруашылығының жаңа селекциялық жетістіктері әзірленіп, олардың халықаралық аренаға шығуын қамтамасыз етеді, сол арқылы отандық және шетелдік жылқы бапкерлері арасында жылқы шаруашылығы өніміне (төліне) сұраныс артады. Осылайша, Адай және Қостанай міністі бағыттағы жылқыларын өсірумен айналысатын ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін қосымша табыс болып табылатын отандық асыл тұқымды жылқыларға қосымша құн салығы қарастырылады.

Level of implementation (in Russian) : будет определена после завершения работ

Level of implementation (in Kazakh) : жұмыстар аяқталғаннан кейін айқындалатын болады

Efficiency (in Russian) : По результатам реализации программы, будут выведены новые селекционные достижения лошадей верхового направления.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарламаны iске асыру нәтижелерi бойынша жылқыларды халықаралық аренаға шығаруды қамтамасыз ететiн мініс бағытындағы жаңа селекциялық жетiстiктер шығарылады.

Field of application (in Russian) : В животноводческих хозяйствах, научных центрах и частных коневладельцев.

Field of application (in Kazakh) : Мал шаруашылықтары, ғылыми орталықтар, жылқы иелері жеке шаруалар.