The object of research, development or design (in Russian) : манипулятивные медиатексты на казахском и русском языках

The object of research, development or design (in Kazakh) : қазақ және орыс тілдеріндегі манипуляциялық медиатекстері

Aim of work (in Russian) : теоретическое обоснование и практическая реализация методики распознавания манипулятивного дискурса. Предлагаемая методика направлена на определение языковых механизмов медиаманипулирования в казахском и русском языках для продвижения медиаграмотности населения Казахстана в условиях современного информационного пространства

Aim of work (in Kazakh) : манипуляциялық дискурсты тану әдістемесін теориялық негіздеу және практикалық іске асыру. Ұсынылған әдістеме қазіргі ақпараттық кеңістік жағдайында халқының медиа сауаттылығын ілгерілету үшін қазақ және орыс тілдеріндегі медиаманипуляцияның тілдік тетіктерін айқындауға бағытталған

Методы исследования (на русском) : методы корпусной лингвистики, методы описательной лингвистики, методы когнитивно-дискурсивного анализа языка, методы компьютерной лингвистики

Методы исследования (на казахском) : корпустық лингвистика әдістері, сипаттамалық лингвистика әдістері, тілді когнитивті-дискурсивті талдау әдістері, компьютерлік лингвистика әдістері

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные нами результаты исследования вносят существенный вклад в развитие таких новых научных направлений, как медиаобразование, медиалингвистика, корпусная лингвистика, компьютерная лингвистика. 1. На основе корпуса казахстанских медиатекстов нами определены параметры по распознаванию казахскоязычных и русскоязычных манипулятивных медиатекстов. 2. Разработан инструментарий по распознаванию казахскоязычных и русскоязычных казахстанских медиатекстов с применением цифровых технологий. 3. Определены содержание и компоненты развития медиаграмотности по распознаванию манипулятивного медиатекста. 4. Разработана программа курса по повышению медиаграмотности. Данная программа станет основой программы онлайн-курса для студентов, учителей и обучающихся старших классов. 5. Проведена международная научно-практическая конференция «Язык и дискурс современных массмедиа: теоретические и практические аспекты». 6. Проведен Круглый стол «Имплементация медиаграмотности в содержание образования». 7. Опубликовано 6 (шесть) статей, из них 2 (две) статьи в журналах, индексируемых в базах Scopus (процентиль 80) Web of Scienct (Q2), 2 статьи в журналах, рекомендованных КОКНВО.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Біз алған зерттеу нәтижелері медиа білім беру, медиалингвистика, Корпустық лингвистика, компьютерлік лингвистика сияқты жаңа ғылыми бағыттарды дамытуға айтарлықтай кеңейтілді. 1.қазақстандық медиатекстер корпусының негізінде біз қазақ және орыс тілді манипуляциялық медиатекстерді тану параметрлерін анықтадық. 2.Цифрлық технологияларды қолдана отырып, қазақстандық және орыс тілді қазақстандық медиатекстерді тарату жөніндегі құралдарды әзірлеу. 3.манипуляциялық медиатексті ашу бойынша медиаграммалардың мазмұны мен даму компоненттерін анықтау. 4.Медиа-бағдарламалауды арттыру курсының бағдарламасы жасалды. Бұл бағдарлама студенттерге, мұғалімдерге және жоғары сынып оқушыларына арналған онлайн-курстың негізгі бағдарламасы болады. 5. «Қазіргі заманғы бұқаралық ақпарат құралдарының тілі мен дискурсы: теориялық және практикалық аспектілері» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізілді. 6. «Білім мазмұнындағы медиаграммалықты имплементациялау» дөңгелек үстелін өткізілді. 7.6 (алты) мақала жарияланды, оның 2 (екі) мақаласы Scopus (процентиль 80) webofscienct (Q2) базаларында индекстелген журналдарда, ҒЖБССҚК ұсынған журналдардағы 2 мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-экономические показатели: - разработка методики, использующей корпусную и компьютерную лингвистику, а также когнитивно-дискурсивный анализ для распознавания манипулятивных медиатекстов на казахском и русском языках. - создание инструментария для анализа медиатекстов и выявления манипулятивных элементов. - разработка онлайн-курса по медиаграмотности, включающего интерактивные модули и практические задания для студентов, преподавателей и старшеклассников. - использование технологии машинного обучения и анализа текста для автоматизированного выявления манипулятивных признаков в медиатекстах.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сындарлы және техникалық-экономикалық көрсеткіштер: -қазақ және орыс тілдерінде манипуляциялық медиатекстерді тарату үшін корпустық және компьютерлік лингвистиканы, сондай-ақ когнитивтік-дискурсивтік талдауды пайдаланатын әдістемелерді әзірлеу; - медиа мәтіндерді талдауға және манипуляциялық элементтерді құруға арналған құралдар жинағын құру. -студенттерге, оқытушыларға және жоғары сынып оқушыларына арналған интерактивті модульдер мен практикалық тапсырмаларды қамтитын медиа сауаттылық бойынша онлайн-курсты әзірлеу; - медиа мәтіндердегі манипуляциялық сигналдарды автоматтандырылған шығару үшін машиналық оқыту және мәтінді талдау технологиясын қолдану.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения (на русском) Результаты грантового исследования получили реализацию в следующих формах: - материалы и данные исследования внедрены в учебный процесс (имеются акты внедрения) - проведена международная научно-практическая конференция «Язык и дискурс современных массмедиа: теоретические и практические аспекты» (программа конференции, подготовлен сборник материалов конференции) - в рамках конференции проведен круглый стол «Имплементация медиаграмотности в содержание образования» (программа конференции)

Level of implementation (in Kazakh) : Гранттық зерттеу нәтижелері мынадай нысандарда іске асырылды: - зерттеу материалдары мен деректері оқу процесіне енгізілді (енгізу актілері бар) – «Қазіргі заманғы бұқаралық ақпарат құралдарының тілі мен дискурсы: теориялық және практикалық аспектілері» атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференция өткізілді (конференция материалдарының жинағы дайындалды) - конференция аясында «Білім мазмұнына медиаграмманы имплементациялау» тақырыбында дөңгелек үстел өткізілді (конференция бағдарламасы)

Efficiency (in Russian) : Предлагаемый научный проект имеет высокую степень социально-экономической и практической значимости и является актуальным, необходимым для казахстанской науки и системы образования, так как предлагаемый методологический инструментарий по распознаванию манипулятивного текста и разработанный на его основе онлайн-курс станут драйверами продвижения медиаграмотности населения, в первую очередь, для педагогов высших и средних учебных заведений, студентов и школьников. Казахстанцы, имеющие сформированные медианавыки, будут информационно и эмоционально устойчивыми к различного рода манипуляциям, разовьют навыки осознанного реагирования на большой поток манипулятивных текстов, что будет в целом способствовать информационной стабильности общества в условиях глобализации, цифровой революции, различных мировых катаклизмов и военных конфликтов.

Efficiency (in Kazakh) : Ұсынылып отырған ғылыми жоба әлеуметтік-экономикалық және практикалық маңыздылығының жоғары дәрежесіне ие және қазақстандық ғылым мен білім беру жүйесі үшін өзекті және қажетті болып табылады, өйткені манипуляциялық мәтінді тану бойынша ұсынылып отырған әдістемелік құрал және оның негізінде әзірленген онлайн-курс халықтың, бірінші кезекте жоғары және орта мектеп педагогтарының, сондай-ақ студенттер мен оқушылардың медиа сауаттылығын ілгерілетудің драйвері болады . Қалыптасқан медианалық дағдылары бар қазақстандықтар әртүрлі манипуляцияларға ақпараттық және эмоционалды түрде төзімді болады, манипуляциялық мәтіндердің үлкен ағымына мән бермейді, сол арқылы жаһандану, цифрлық революция, пандемия және әлемдік катаклизмдер мен әскери қақтығыстар жағдайында қоғамның ақпараттық тұрақтылығына ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Общей областью применения ожидаемых результатов научного проекта является система среднего и высшего образования Республики Казахстан. Целевыми потребителями могут выступить ППС и учителя, школьники и студенты, представители СМИ.

Field of application (in Kazakh) : Ғылыми жобаның күтілетін нәтижелерін қолданудың жалпы саласы Қазақстанның орта және жоғары білім беру жүйесі болып табылады.Онлайн-курстың, оқу-әдістемелік құралдың, монографияның мақсатты тұтынушылары ПОҚ және мұғалімдер, оқушылар мен студенттер, лингвистер мен БАҚ өкілдері бола алады.