The object of research, development or design (in Russian) : Антропогенные выбросы метана на территории РК.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының аумағындағы антропогендік метан шығарындылары.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка системы космического мониторинга выбросов метана по спутниковым данным дистанционного зондирования Земли.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты Жерді қашықтықтан зондтау спутниктерінің деректері арқылы метан шығарындыларын ғарыштық мониторингтеу жүйесін әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Основным методом является использование спутниковых данных для наблюдения за выбросами метана, с применением информации в различных спектральных диапазонах для обнаружения метана в атмосфере, и использование ГИС для визуализации данных о выбросах метана и для анализа пространственных паттернов и зависимости от различных факторов.

Методы исследования (на казахском) : Негізгі әдіс - метан шығарындыларын бақылау үшін спутниктік деректерді қолдану. Атмосферадағы метанды анықтау үшін әртүрлі спектрлік диапазондағы ақпаратты пайдалану және метан шығарындылары туралы деректерді визуализациялау және кеңістіктік үлгілер мен әртүрлі факторларға тәуелділігін талдау үшін ГАЖ пайдалану.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформирована база данных эмиссий метана на территории РК по данным спутниковых снимков глобальных миссий Sentinel-5P, GOSAT за многолетний период. Проведен статистический анализ выбросов метана за наблюдаемый период, который выявил тенденцию к небольшому увеличению среднемесячных концентраций метана каждый год. Выявлены сезонные вариации концентраций метана, характеризующиеся снижением концентраций метана с января по май, и увеличением концентраций с июня по декабрь. Проведен геопространственный анализ концентраций метана с определением категорий и типов источников антропогенного и природного характера. Для получения данных высокого пространственного разрешения на локальный участок была подана заявка на портале Европейского Космического Агентства. Получен набор данных высокого пространственного разрешения на территорию месторождения Каратурун Южный со спутника GHGSat для дальнейшего анализа выбросов метана в результате крупного пожара в 2023 году.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының аумағында Sentinel-5P, GOSAT жаһандық миссияларының спутниктік суреттері негізінде көпжылдық кезең бойынша метан эмиссияларының дерекқоры жасалды. Бақыланған кезеңдегі метан шығарындыларына статистикалық талдау жүргізіліп, жыл сайын орташа айлық метан концентрацияларының шамалы өсу үрдісі анықталды. Метан концентрацияларының маусымдық ауытқулары анықталды, олар қаңтардан мамырға дейін метан концентрациясының төмендеуімен және маусымнан желтоқсанға дейін концентрацияның жоғарылауымен сипатталады. Метан концентрацияларының геокеңістіктік талдауы антропогендік және табиғи сипаттағы ластану көздерінің санаттары мен түрлерін анықтай отырып жүргізілді. Жергілікті аймаққа жоғары кеңістіктік рұқсат деректерін алу үшін Еуропалық ғарыш агенттігінің порталында өтінім берілді. 2023 жылы ірі өрттің нәтижесінде метан шығарындыларын одан әрі талдау үшін GHGSat спутнигінен Каратурун Оңтүстік кен орны аумағына жоғары кеңістіктік ажыратымдылығы бар деректер жинағы алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономический и научно-технический эффект заключается в получении разработанных методологических основ построения систем космического мониторинга эмиссий метана.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Экономикалық және ғылыми-техникалық әсері метан эмиссияларын ғарыштық мониторингтеу жүйелерін құрудың әзірленген әдістемелік негіздерін алу болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : На данном этапе работ внедрение не предусматривается.

Level of implementation (in Kazakh) : Осы кезеңде жұмысты енгізу қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Построение открытой информационной системы оценки выбросов метана будет способствовать развитию диалога добывающих компаний, государственного регулирования и общества. Реализация данного проекта может помочь обществу и правительству в разработке программ по снижению выбросов метана, а также для повышения осведомленности общественности о проблеме изменения климата. Такие инструменты мониторинга также окажут влияние на развитие космической, географической и экологической наук в Казахстане и интеграции ее в мировое научное сообщество через публикации в рецензируемых изданиях и участие в международных конференциях.

Efficiency (in Kazakh) : Метан шығарындыларын бағалаудың ашық ақпараттық жүйесін құру өндіруші компаниялар, мемлекеттік реттеу және қоғам арасындағы диалогты дамытуға ықпал етеді. Бұл жобаны жүзеге асыру қоғам мен үкіметке метан шығарындыларын азайту бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ климаттың өзгеруі мәселесі туралы қоғамның хабардарлығын арттыруға көмектеседі. Мұндай мониторинг құралдары Қазақстанда ғарыштық, географиялық және экологиялық ғылымдардың дамуына және оның рецензияланатын басылымдардағы жарияланымдар мен халықаралық конференцияларға қатысу арқылы әлемдік ғылыми қауымдастыққа интеграциялануына әсер етеді.

Field of application (in Russian) : Разработанная система мониторинга отслеживает и анализирует антропогенные выбросы метана, что способствует эффективному принятию решений, и снижает негативное влияние на окружающую среду.

Field of application (in Kazakh) : Құрастырылған мониторинг жүйесі антропогендік метан шығарындыларын қадағалайды және талдайды, бұл тиімді шешім қабылдауға көмектеседі және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтады.