The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является загрязнение воздуха в г. Алматы и его потенциальное влияние на окружающие горные районы, включая ледники.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны Алматы қаласындағы ауаның ластануы және оның айналасындағы таулы аймақтарға, соның ішінде мұздықтарға ықтимал әсері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – улучшить наше понимание влияния метеорологических параметров на концентрацию PM2.5 в городе Алматы и влияние городского загрязнения на окружающие горные районы, включая ледники.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – Алматы қаласындағы PM2.5 концентрациясына метеорологиялық параметрлердің әсері және қаланың ластануының жақын маңдағы таулы аймақтарға, соның ішінде мұздықтарға әсері туралы түсінікті жақсарту.

Методы исследования (на русском) : В этом проекте будут использоваться следующие методы: статистический анализ (корреляционный анализ и методы анализа главных компонент) и численное моделирование. В этом исследовании будут проведены важные эксперименты с использованием модели WRF-CHIMERE для улучшения прогнозирующих возможностей модели, такие как анализ чувствительности, который включает систематическое изменение параметров для понимания отзывчивости модели (метеорологические параметры и PM2.5). Проект также включает эксперименты по переносу химических веществ (исследование рассеивания загрязняющих веществ во времени) и определение источников (количественное определение вклада источников в концентрации PM2.5).

Методы исследования (на казахском) : Бұл жобада келесі әдістер қолданылады: статистикалық талдау (корреляциялық талдау және негізгі компоненттерді талдау әдістері) және сандық модельдеу. Бұл зерттеу модельдің жауаптылығын түсіну үшін параметрлерді жүйелі түрде өзгертуді қамтитын сезімталдықты талдау сияқты модельдің болжамды мүмкіндіктерін жақсарту үшін WRF-CHIMERE моделін қолдана отырып маңызды эксперименттер жүргізеді (метеорологиялық параметрлер және PM2.5). Жоба сонымен қатар химиялық заттарды тасымалдау эксперименттерін (ластаушы заттардың уақыт бойынша таралуын зерттеу) және көздерді анықтауды (PM2.5 концентрациясындағы көздердің үлесін сандық анықтау) қамтиды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проект фокусируется на изучении динамики качества воздуха в Алматы, крупнейшем городе Казахстана. Впервые интегрированная система моделирования WRF-CHIMERE будет использоваться для анализа эпизодов загрязнения PM2.5 и воздействия города на прилегающие горные районы, которые включают ледники, жизненно важный источник воды для г. Алматы. Ожидается, что результаты исследования улучшат наше понимание сложных взаимодействий между загрязнением городского воздуха, метеорологическими условиями и горной экосистемой. Более того, результаты также могут быть использованы для разработки стратегий управления качеством воздуха на местном и региональном уровнях.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба Қазақстанның ірі қаласы Алматыдағы ауа сапасының динамикасын зерттеуге бағытталған. Алғаш рет WRF-CHIMERA интеграцияланған модельдеу жүйесі PM2.5 ластану эпизодтарын және қаланың Алматы қаласы үшін маңызды су көзі болып табылатын мұздықтарды қамтитын іргелес таулы аймақтарға әсерін талдау үшін пайдаланылатын болады. Зерттеу нәтижелері қалалық ауаның ластануы, метеорологиялық жағдайлар және тау экожүйесі арасындағы күрделі өзара әрекеттесу туралы түсінігімізді жақсартады деп күтілуде. Сонымен қатар, нәтижелер жергілікті және аймақтық деңгейде ауа сапасын басқару стратегияларын әзірлеу үшін де пайдаланылуы мүмкін.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработка технико-экономической, конструктивной документации не планировалась

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Техникалық-экономикалық, сындарлы құжаттаманы әзірлеу жоспарланбаған

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта проявляется в его вкладе в улучшение качества воздуха и устойчивого управления горными экосистемами. Научная эффективность заключается в получении высокоточных данных о влиянии метеорологических факторов на концентрации загрязняющих веществ PM2.5, что позволяет улучшить точность климатических моделей и прогнозов загрязнения. Эти данные помогут органам управления качеством воздуха и местным властям разрабатывать более эффективные стратегии по снижению уровня загрязнения, что повышает экологическую и социальную эффективность.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі оның ауа сапасын жақсартуға және тау экожүйелерін тұрақты басқаруға қосқан үлесінен көрінеді. Ғылыми тиімділігі метеорологиялық факторлардың PM2.5 ластаушы заттардың концентрациясына әсері туралы жоғары дәлдіктегі деректерді алу болып табылады, бұл климаттық модельдер мен ластану болжамдарының дәлдігін жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл деректер ауа сапасын басқару органдарына және жергілікті билік органдарына экологиялық және әлеуметтік тиімділікті арттыратын ластану деңгейін төмендетудің тиімді стратегияларын әзірлеуге көмектеседі.

Field of application (in Russian) : Результаты, полученные в ходе этого проекта, вносят вклад в основную научную область науки об атмосфере, улучшая наше понимание динамики загрязнения городского воздуха, особенно в горных районах, таких как г. Алматы и потенциально могут быть использованы при разработке передового экологического мониторинга, способствуя устойчивому развитию городов и усилиям по сохранению окружающей среды.

Field of application (in Kazakh) : Осы жоба арқылы алынған нәтижелер қалалық ауаның, әсіресе Алматы қаласы сияқты таулы аймақтардағы ластану динамикасы туралы түсінігімізді жақсарта отырып, атмосфера ғылымының негізгі ғылыми саласына үлес қосады және қалалардың тұрақты дамуына, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі күш-жігерге ықпал ете отырып, озық экологиялық мониторингті әзірлеу кезінде пайдаланылуы мүмкін.