The object of research, development or design (in Russian) : технологии искусственного интеллекта, компьютерная лингвистика, онтологические модели предметной области, смарт-учебники, казахский язык, математика, информатика

The object of research, development or design (in Kazakh) : жасанды интеллект технологиялары, компьютерлік лингвистика, пәндік салалардың онтологиялық моделдері, смарт-оқулықтар, қазақ тілі, математика, информатика

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии создания смарт-учебников, способных проводить интерактивное обучение, консультирование и оценку знаний обучающегося с индивидуальной траекторией обучения по предметам, изучаемым на казахском языке.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ тілінде берілген пәндер бойынша оқушыны жеке оқыту траекториясымен интерактивті оқытуға, оған консультация беруге және оның білімін бағалауға қабілетті смарт-оқулықтарды тудыру технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : - метод создания базы знаний, характеризующих свойства и связи понятий онтологии и тезауруса по данной дисциплине на казахском языке; - метод определения индивидуальной траектории обучения учащегося на базе знаний; - метод сравнения онтологии вопроса учащегося с онтологией ответа из базы знаний с помощью нечеткой логики; - метод сравнения онтологии вопроса, основанного на базе знаний, с онтологией ответа учащегося через нечеткую логику.

Методы исследования (на казахском) : - берілген пән бойынша онтология мен тезаурустағы ұғымдарының қасиеттері мен байланыстарын қазақ тілінде сипаттайтын білім базасын тудыру әдісі; - білім базасында оқушының жеке оқу траекториясын анықтау әдісі; - оқушы сұрағының онтологиясын білім базасынан алынған жауаптың онтологиясымен бұлдыр логика арқылы салыстыру әдісі; - білім базасына негізделген сұрақтың онтологиясын оқушы жауабының онтологиясымен бұлдыр логика арқылы салыстыру әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены исследования по формализации и обработке грамматики казахского языка с использованием продукционных правил и подготовлен грамматический процессор на их основе, созданы онтологии, тезаурусы и базы знаний по содержанию предметов среднего образования «Казахский язык», «Математика», «Информатика» и были рассмотрены отзывы и предложения экспертов на предмет правильности и качества их. Изучены формальные модели морфологических и синтаксических правил казахского языка и методы их обработки. Созданы онтология, тезаурус и база знаний по предмету «Казахский язык». Созданы онтология, тезаурус и база знаний по предмету «Математика». Созданы онтология, тезаурус и база знаний по предмету «Информатика». Не менее 1 (одной) статьи и (или) обзора опубликованы в рецензируемых научных изданиях, индексируемых в базе данных Science Citation Index Expanded базы данных Web of Science и (или) имеющих CiteScore не менее 35 (тридцатьпять) процентиль в базе данных Scopus.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақ тілінің грамматикасын продукциялық ережелер арқылы формалдау мен өңдеу туралы зерттеулер жасалды және оларға негізделген грамматикалық процессор даярланды, орта білімнің «Қазақ тілі», «Математика», «Информатика» пәндерінің мазмұндары бойынша онтологиялар, тезаурустар және білімдер базалары құрылды және олардың дұрыстығы мен сапалығы туралы мамандар берген сын-пікірлер мен ұсыныстар қарастырылды. Қазақ тілінің морфологиялық-синтаксистік ережелерінің формалды моделдері мен оларды өңдейтін әдістер зерттелді. «Қазақ тілі» пәнінің онтологиясы, тезаурусы мен білімдер базасы құрылды. «Математика» пәнінің онтологиясы, тезаурусы мен білімдер базасы құрылды. «Информатика» пәнінің онтологиясы, тезаурусы мен білімдер базасы құрылды. Web of Science базасының Science Citation Index Expanded базасында индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша 35 (отыз бес) кем емес процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдарда кемінде 1 (бір) мақала және (немесе) шолу жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Смарт-учебники можно использовать не только в сфере образования, но и в медицине, законодательстве, электронном правительстве и при разработке различных смарт-систем. В результате повышается производительность труда обучаемых и переподготовленных специалистов, что, в свою очередь, сказывается на снижении себестоимости продукции и технологий. Реализация результатов проекта поможет повысить качество и имидж казахстанского образования. Все это позволяет получить высокий технико-экономический результат.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Смарт-оқулықтарды тек білім беру саласында ғана емес, сонымен қатар, медицинада, заңнамада, электрондық үкіметте және т.б. смарт жүйелерді әзірлеуде қолдануға болады. Нәтижесінде оқытылатын және қайта даярланған мамандардың еңбек өнімділігі артады, бұл өз кезегінде өнім мен технологиялардың өзіндік құнының төмендеуіне әсер етеді. Жоба нәтижелерін іске асыру қазақстандық білім берудің сапасы мен имиджін арттыруға көмектеседі. Мұның бәрі жоғары техникалық-экономикалық нәтиже алуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Не требуется.

Level of implementation (in Kazakh) : Қажет етілмейді.

Efficiency (in Russian) : Реализация проекта не требует дополнительных средств, возможно использование в Интернете в зависимости от свободного времени.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру қосымша қаражатты қажет етпейді, Интернетте бос уақытқа байланысты қолдану мүмкіндігі бар.

Field of application (in Russian) : Образование, педагогика, казахский язык, математика, информатика, компьютерная лингвистика, искусственный интеллект.

Field of application (in Kazakh) : Білім беру, педагогика, қазақ тілі, математика, информатика, компьютерлік лингвистика, жасанды интеллект.