The object of research, development or design (in Russian) : туристские объекты карстового происхождения Мангистауской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Маңғыстау облысының шығу тегі карсттық туристік нысандары

Aim of work (in Russian) : дать комплексную оценку наиболее посещаемым туристским объектам карстового происхождения Мангистауской области с применением современных приборов и методов исследования для разработки рекомендаций и мероприятий по их сохранению и безопасному использованию

Aim of work (in Kazakh) : Маңғыстау облысындағы ең танымал шығу тегі карсттық туристік нысандарды сақтау және қауіпсіз пайдалану бойынша ұсыныстар мен шараларды әзірлеу үшін заманауи құралдар мен зерттеу әдістерін пайдалану арқылы оларды кешенді бағалау

Методы исследования (на русском) : Комплексные методы исследования: изучение фондовых материалов, дешифрирование космических снимков, полевые работы, отбор геологических пород на размываемость, сравнительный, описательный, аналитический, количественный, статистический и картографический методы, инструментальный метод с применением высокоточных приборов: наземный 3Д сканер RIEGL VZ-4000, БПЛА Autel robotics EVO 3, GNSS приемник SOUTH Galaxy G9 Trimble, подземный георадарный сканер GPR Mala ProEx System

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің кешенді әдістері: қор материалдарын талдау, ғарыштық суреттерді дешифрлеу, далалық жұмыстар жүргізу, тау жыныстарының эрозияға сынамаларын алу, салыстырмалық, сипаттау, аналитикалық, сандық және картографиялық әдістер, жоғары дәлдіктегі аспаптық өлшеу әдістері: RIEGL VZ-4000 жер бедерінің лазерлік 3D сканері (TLS), Autel robotics EVO 3 ұшқышсыз ұшу аппараты және GNSS қабылдағышы (GNSS) SOUTH Galaxy G9 Trimble көмегімен аэрофототүсірілім жасау, GPR Mala ProEx System жерасты георадары

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны методики оценки и картографирования туристских объектов карстового происхождения. Впервые в Республике Казахстан разрабатываются методики оценки туристских объектов карстового происхождения. Объекты исследования изучаются с применением таких современных приборов как, наземный лазерный сканер Riegl VZ-4000, GNSS-приемник, БПЛА (Autel Robotics EVO 3) и георадар Mala GPR ProEx System. Впервые проводится комплексная оценка и картографирование туристских объектов карстового происхождения на основе ДДЗ и ГИС-технологий. В стационарных условиях применяются методы ДЗЗ с использованием космических изображений среднего и высокого разрешения (Landsat-8, Sentinel-2, RapidEye и PlanetScope). Полуавтоматизированное обнаружение карстовых форм (воронок, впадин) с применением ГИС (ПО ArcGIS) и ЦМР имеет ряд преимуществ перед ручным дешифрированием, таких как быстрое выделение карстовых форм на большой площади, уменьшение числа ошибок, связанных с человеческим фактором, и практический сбор данных в труднодоступных местах (глубокие ущелья и т.д.), так же обнаружение мелкомасштабных изменений на поверхности. Картографические методы вносят значительный вклад в изучение эволюции карстовых ландшафтов. Временной анализ архивных карт с современными данными помогает понять долгосрочную динамику карстовых процессов и их реакцию на природные и антропогенные воздействия.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шығу тегі карсттық туристік нысандарды бағалау және картаға түсіру әдістері әзірленді. Қазақстан Республикасында алғаш рет шығу тегі карсттық туристік нысандарды бағалау әдістері әзірленуде. Зерттеу нысандары Riegl VZ-4000 жербеті лазерлік сканері, GNSS қабылдағыш, ұшқышсыз ұшу аппараты (Autel Robotics EVO 3) және GPR Mala ProEx System жерасты георадары сияқты заманауи құрылғылардың көмегімен зерттеледі. Алғаш рет қашықтықтан бажайлау және ГАЖ технологиялары негізінде шығу тегі карсттық туристік нысандарды кешенді бағалау және картаға түсіру жұмыстары жүргізілуде. Стационарлық жағдайда қашықтықтан бажайлау әдістері рұқсаттылығы орташа және жоғары (Landsat-8, Sentinel-2, RapidEye және PlanetScope) ғарыштық суреттерді қолдану арқылы жұргізіледі. ГАЖ (ArcGIS бағдарламасы) және DEM көмегімен карст пішіндері (шұңқырлар, ойпаңдар) үлкен аумақтарда жылдам анықтау, адами фактормен байланысты қателер санын азайту және қолжетімсіз жерлерде (терең шатқалдар және т.б.) практикалық мәліметтерді жинау, сонымен қатар жер бетіндегі кішігірім өзгерістерді интерпретациялау жартылай автоматтандырылған жолмен анықталады. Карсттық ландшафттардың эволюциясын зерттеуде картографиялық әдістер үлкен үлес қосады. Заманауи деректермен архивтік карталарды талдау карст процестерінің ұзақ мерзімді динамикасын және олардың табиғи және антропогендік әсерлерге реакциясын түсінуге көмектеседі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные данные представляют ценную информацию для научных исследований в области геологии, геоморфологии, гидрологии и экологии. Они могут быть полезны в понимании процессов формирования карста, динамики изменений в природных ландшафтах и экосистемах. Результаты проекта могут стать основой для разработки новых технологий в области оценки устойчивости горных пород и разработки систем мониторинга, которые могут быть применены в других регионах с карстовыми формациями. Для эффективного использования, результаты будут переданы Управлению природных ресурсов и регулирования природопользования Мангистауской области, Управлению туризма Мангистауской области.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер геология, геоморфология, гидрология және экология саласындағы ғылыми зерттеулер үшін құнды ақпаратты ұсынады. Олар карсттың қалыптасу процестерін, табиғи ландшафттар мен экожүйелердегі өзгерістер динамикасын түсінуде пайдалы болуы мүмкін. Жоба нәтижелері тау жыныстарының тұрақтылығын бағалаудың жаңа технологияларын әзірлеуге және карст түзілімдері бар басқа аймақтарда қолдануға болатын бақылау жүйелерін әзірлеуге негіз бола алады. Нәтижелер тиімді пайдалану үшін Маңғыстау облысының Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасына, Маңғыстау облысының туризм басқармасына берілетін болады.

Level of implementation (in Russian) : Не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность исследований заключается в получении научно-обоснованных оценочных и рекомендательных материалов для повышения эффективности планировочных работ по предотвращению экономического ущерба от опасных проявлений карста, повышению доходности от развития туризма Мангистауской области. Данная работа позволит выявить опасные проявления карста на территории туристских объектов карстового происхождения, а разработанные рекомендации и мероприятия будут способствовать предотвращению чрезвычайных ситуаций для человека и окружающей среды

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеулердің тиімділігі - ғылыми негізделген бағалау және ұсынымдық материалдар арқылы карсттың қауіпті көріністерінен экономикалық залалдың алдын алу, Маңғыстау облысының туризмін дамытудан табыстылықты арттыру бойынша жоспарлау жұмыстарында қолдану болып табылады. Бұл жұмыс шығу тегі карсттық туристік нысандар аумағында карсттың қауіпті көріністерін анықтауға мүмкіндік береді, ал әзірленген ұсынымдар мен іс-шаралар адам мен қоршаған орта үшін төтенше жағдайлардың алдын алуға ықпал ететін болады.

Field of application (in Russian) : Потребителями могут быть научно-образовательная среда и местные административно-исполнительные и планировочные органы, эксперты в области рекреационного природопользования, природоохранные и бизнес-организации, заинтересованные в решении природоохранных задач путем обеспечения управленческих структур специальной географической информацией.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін ғылыми-білім беру ортасы және жергілікті әкімшілік, атқарушы және жоспарлау органдары, рекреациялық табиғатты пайдалану саласындағы мамандар, басқару құрылымдарын арнайы географиялық ақпаратпен қамтамасыз ету арқылы экологиялық мәселелерді шешуге мүдделі табиғатты қорғау және кәсіпкерлік ұйымдар қолдана алады