The object of research, development or design (in Russian) : Активная зона импульсного реактора

The object of research, development or design (in Kazakh) : Импульстік реактордың белсенді аймағы.

Aim of work (in Russian) : Расчетно-экспериментальное обоснование и выбор нейтронно-физических и теплофизических параметров графитового исследовательского импульсного реактора с центральным экспериментальным каналом увеличенного объема, удовлетворяющего требованиям испытаний в нем экспериментальных устройств с тепловыделяющими сборками энергетических реакторов типа PWR с натурными поперечными размерами.

Aim of work (in Kazakh) : Көлемді орталық эксперименттік арнасы бар графитті зерттеу импульстік реакторының есептеу-эксперименттік негіздемесі және нейтронды-физикалық және жылуфизикалық параметрлерін таңдау, онда табиғи көлденең өлшемдері бар PWR типті энергетикалық реакторлардың жылу бөлгіш құрастырмалары бар эксперименттік құрылғылардың сынақ талаптарын қанағаттандырады.

Методы исследования (на русском) : Основным методом исследования является компьютерное моделирование активной зоны реактора. Для этого использованы следующие методы: (1) анализ научно-методической литературы с целью сбора данных по теме проекта; (2) метод Монте-Карло, реализованный в программе MCNP и применяемой для решения широкого спектра задач, связанных с расчетом характеристик ядерных реакторов, в том числе и параметров облучения объектов испытаний, расчета распределения мощности по объему активной зоны и прочее.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің негізгі әдісі реактордың белсенді аймағын компьютерлік модельдеу болып табылады. Бұл үшін келесі әдістер пайдаланылды: (1) жобаның тақырыбы бойынша деректер жинау мақсатында ғылыми-әдістемелік әдебиетті талдау; (2) MCNP бағдарламасында іске асырылған және ядролық реакторлардың сипаттамаларын, оның ішінде сынақ объектілерінің сәулелену параметрлерін, қуаттың белсенді аймақтың көлемі бойынша бөлінуін есептеумен байланысты міндеттердің кең спектрін шешу үшін қолданылатын Монте-Карло әдісі және басқалар.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана принципиальная конструкция активной зоны и компьютерная модель активной зоны графитового импульсного реактора для проведения нейтронно-физических расчетов. В принципиальной конструкции активной зоны обосновано: содержание ядерного топлива в активной зоне, позиции органов регулирования, содержание поглотителя в органах регулирования, геометрические параметры экспериментального канала и габариты активной зоны с отражателем. Новизна заключается в том, что: предложенная конструкция активной зоны импульсного графитового реактора позволяет проводить эксперименты по импульсному разогреву полноразмерных ТВС энергетических реакторов типа PWR. При этом проектирование такого реактора и его эксплуатация может быть основана на технологиях действующего импульсного графитового реактора ИГР.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Нейтронды-физикалық есептеулер жүргізу үшін белсенді аймақтың принципті конструкциясы және графитті импульсті реактордың белсенді аймағының компьютерлік моделі әзірленді. Белсенді аймақтың принципті құрылымында мыналар негізделген: белсенді аймақтағы ядролық отынның құрамы, реттеу органдарының позициясы, реттеу органдарындағы жұтқыштың құрамы, эксперименттік каналдың геометриялық параметрлері және шағылыстырғышы бар белсенді аймақтың габариттері. Жаңалық мынада: импульстік графиттік реактордың белсенді аймағының ұсынылған конструкциясы PWR типті энергетикалық реакторлардың толық өлшемді ЖБЖ импульстік қыздыру бойынша эксперименттер жүргізуге мүмкіндік береді. Бұл ретте мұндай реакторды жобалау және оны пайдалану қолданыстағы ИГР импульстік графиттік реакторының технологияларына негізделуі мүмкін.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработаны нейтронно-физическая модель реактора. Выполнено описание активной зоны реактора. Согласно плану закуплен сервер по специальной конфигурации для проведения нейтронных и тепловых расчетов реактора. За счет экономии средств бюджета приобретены материалы и оборудование для повышения вычислительной мощности лаборатории, что благоприятно повлияет на успешную реализацию проекта.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Реактордың нейтрондық-физикалық моделі әзірленді. Реактордың белсенді аймағының сипаттамасы орындалды. Жоспарға сәйкес реактордың нейтрондық және жылу есептеулерін жүргізу үшін арнайы конфигурация бойынша сервер сатып алынды. Бюджет қаражатын үнемдеу есебінен зертхананың есептеу қуатын арттыру үшін материалдар мен жабдықтар сатып алынды, бұл жобаның табысты іске асырылуына оң ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Ендірілмеген

Efficiency (in Russian) : Результаты проведенных работ подтверждают возможность создания большого импульсного реактора на основе имеющихся технологий. Характеристики по производству нейтронов такого реактора превышают характеристики действующего реактора ИГР.

Efficiency (in Kazakh) : Жүргізілген жұмыстардың нәтижелері қолда бар технологиялар негізінде үлкен импульстік реактор құру мүмкіндігін растайды. Мұндай реактордың нейтрондарын өндіру жөніндегі сипаттамалар қолданыстағы ИГР реакторының сипаттамаларынан асып түседі.

Field of application (in Russian) : Атомная энергетика. Полученные результаты будут использоваться для дальнейшего исследования активной зоны большого импульсного графитового реактора.

Field of application (in Kazakh) : Атом энергетикасы. Алынған нәтижелер үлкен импульсті графиттік реактордың белсенді аймағын одан әрі зерттеу үшін пайдаланылатын болады.