The object of research, development or design (in Russian) : сорта, гибриды и линии зерновых культур.

The object of research, development or design (in Kazakh) : сорттар, астық дақылдарының будандары мен линиялары

Aim of work (in Russian) : Повышение потенциала продуктивности, качества зерна, устойчивости к абиотическим и биотическим факторам среды зерновых культур посредством создания новых сортов и гибридов на основе достижений классической селекции и биотехнологии растений для различных почвенно-климатических зон Казахстана и организация их первичного семеноводства.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі топырақ-климаттық аймақтары үшін өсімдіктердің классикалық селекциясы мен биотехнологиясының жетістіктері негізінде жаңа сорттар мен будандарды құру арқылы дәнді дақылдар ортасының абиотикалық және биотикалық факторларына төзімділік, астық өнімділігінің әлеуетін арттыру және олардың бастапқы тұқым шаруашылығын ұйымдастыру.

Методы исследования (на русском) : селекционные, иммунологические, биохимические, биотехнологические, молекулярные.

Методы исследования (на казахском) : селекциялық, иммунологиялық, биохимиялық, биотехнологиялық, молекулалық.

Obtained results and novelty (in Russian) : Создан новый исходный материал с комплексом хозяйственно-ценных признаков – 2912 комбинаций скрещиваний. На всех этапах селекционного процесса в изучении находилось 180 487 образцов. Проведена комплексная оценка перспективных линий пшеницы, тритикале, ячменя, овса, риса, кукурузы по технологическим и биохимическим параметрам – 2454, иммунологическим параметрам – 4982 образцов. Проведена идентификация и отбор носителей ценных генов устойчивости к основным болезням пшеницы в старших селекционных питомниках с использованием ДНК-маркеров – 32 сортообразца. Создан ДНК-банк коллекций мягкой пшеницы (60 сортов и линий), твердой пшеницы (15), ячменя (15). Проведено фенотипирование за развитием растений зерновых культур в питомнике КСИ с использованием дистанционного мониторинга – 80 сортов и линий. Изучено влияние элементов агротехники на урожайность и качество 21 новых сортов зерновых культур.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шаруашылық құнды белгілер кешені бар жаңа бастапқы материал – 2912 будандастыру комбинациясы жасалды. Селекцияның барлық кезеңдерінде 180 487 үлгі зерттелді. Бидай, тритикале, арпа, сұлы, күріш, жүгері дақылдарының перспективті линияларына технологиялық және биохимиялық көрсеткіштері бойынша – 2454, иммунологиялық көрсеткіштері – 4982 сынама бойынша кешенді бағалау жүргізілді. Бидайдың негізгі ауруларына төзімділіктің бағалы гендерінің тасымалдаушыларын анықтау және іріктеу 32 сорттың ДНҚ маркерлерін қолдану арқылы аға тұқымдық питомниктерде жүргізілді. Жұмсақ бидайдың (60 сорт пен линия), қатты бидайдың (15) және арпаның (15) коллекцияларының ДНҚ банкі құрылды. Дәнді дақылдардың дамуын фенотиптеу конкурстық сорт сынау питомнигінде 80 сорт пен линияға қашықтан бақылау арқылы жүргізілді. Дәнді дақылдардың жаңа 21 сортының өнімі мен сапасына агротехнологиялық элементтердің әсері зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Произведено 7 480,0 тонн высококачественных, оригинальных и элитных семян сортов и перспективных линий зерновых культур и проведен биохимический контроль сортовой однородности и типичности в питомниках. По результатам селекции созданы и переданы в ГКССК новые 3 сорта яровой мягкой пшеницы. Поданы 3 заявки на получение патентов Республики Казахстан на селекционные достижения. Опубликованы 2 статьи в журналах рекомендованных КОКСНВО. Подготовлен квалифицированный кадр для науки и производства Казахстана. Оформлены 3 акта внедрения. Приняли участие в 2 научно-практических конференциях и 4 Днях Поля.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Дәнді дақылдардың 7 480,0 тонна жоғары сапалы, түпнұсқа және элиталық тұқымдары мен перспективті линиялары өндіріліп, питомниктерде сорттың біркелкілігі мен типтілігіне биохимиялық бақылау жүргізілді. Селекция нәтижесі бойынша жаздық жұмсақ бидайдың 3 жаңа сортты құрылды және Ауыл шаруашылығы дақылдарын сорттық сынау жөніндегі мемлекеттік комиссиясына берілді. Селекциялық жетістіктерге Қазақстан Республикасының патенттерін алуға 3 өтінім берілді. ҒЖБССҚЕК ұсынған журналдарда 2 мақала жарияланды. Қазақстанның ғылымы мен өндірісі үшін білікті кадрлар дайындалды. 3 енгізу актісі рәсімделді. 2 ғылыми-практикалық конференцияға және 4 Дала күніне қатыстық.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Экономический эффект проявляется через дополнительную прибыль, обусловленную повышенной продуктивностью новых сортов и гибридов по сравнению с предыдущими аналогами, не менее чем на 15-30%, при равных расходах на единицу площади. Производство семян, отвечающих требованиям ГОСТа, позволит товаропроизводителям получать высокий и стабильный урожай. Насыщение рынка семенами сортов и гибридами отечественной селекции снизит долю импортных семян.

Efficiency (in Kazakh) : Экономический эффект проявляется через дополнительную прибыль, обусловленную повышенной продуктивностью новых сортов и гибридов по сравнению с предыдущими аналогами, не менее чем на 15-30%, при равных расходах на единицу площади. Производство семян, отвечающих требованиям ГОСТа, позволит товаропроизводителям получать высокий и стабильный урожай. Насыщение рынка семенами сортов и гибридами отечественной селекции снизит долю импортных семян.

Field of application (in Russian) : селекция и семеноводство сельскохозяйственных культур

Field of application (in Kazakh) : селекция и семеноводство сельскохозяйственных культур