The object of research, development or design (in Russian) : Знаковая система и тамги казахов Алтая

The object of research, development or design (in Kazakh) : Алтай қазақтарының белгі жүйесі мен таңбалары

Aim of work (in Russian) : Исследование и систематизация ранних и современных тамг казахов, живущих на территориях Казахского, Российского, Монгольского и Китайского Алтая, включая некоторые роды, которые переселились в Анатолию, а также их документирование и внедрение в научный оборот

Aim of work (in Kazakh) : Ресей, Моңғолия Қытай Алтайындағы және Анадолыға жер ауған жекелеген руларды қоса алғандағы Алтай қазақтарының бұрынғы және қолданыстағы таңба-белгілерін анықтау, құжаттау, зерттеу және ғылыми айналымға енгізу

Методы исследования (на русском) : В процессе реализации проекта использовались традиционные методы этноархеологии: фиксация предметов (фотографирование, составление чертежей, планиграфия находок), описание предметов материальной культуры, их инвентаризация и систематизация по материалу и функциям, а также использование метода этнографических параллелей

Методы исследования (на казахском) : Жобаны жүзеге асыру барысында этноархеологияның дәстүрлі әдістері қолданылды: анықталған нәрселерді тіркеу (фотосуретке түсіру, сызбалар жасау, табылған заттардың планиграфиясы), материалдық мәдениет бұйымдарын сипаттау, оларды түгендеу және материалы мен қызметі бойынша жүйелеу, сондай-ақ этнографиялық параллельдер әдісін қолдану

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе реализации проекта поставленные задачи были успешно выполнены. Опубликована одна статья в журнале «Археология Казахстана», который включен в список научных изданий, рекомендованных КОКСНВО МНВО РК, а также в базу данных «Скопус». Была сформирована первоначальная база данных по памятникам с тамгами и знаками, принадлежащими казахам Алтая. Были собраны необходимые источники из областного историко-краеведческого музея Восточно-Казахстанской области в Усть-Каменогорске. Данные о тамгах и знаках казахов Алтая извлечены из научных отчетов, находящихся в архивах Института археологии имени А.Х. Маргулана и Института истории и этнологии имени Ш.Ш. Валиханова. В полевом сезоне были проведены этноархеологические исследования в Уланском, Тарбагатайском, Катон-Карагайском и Курчумском районах Восточного Казахстана. Это стало значительным вкладом в изучение культурного наследия региона. Обеспечена высокая точность и детализация данных; созданы цифровые копии тамг и знаков

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба аясында атқарылған жұмыстар барысында барлық қойылған міндеттер шешілді. ҚР ҒЖБМ ҒЖБССҚК ұсынатын ғылыми басылымдар тізіміне, сондай-ақ «Scopus» базасына да кіретін «Қазақстан Археологиясы» журналында бір мақала жарық көрді. Алтай қазақтарына тиесілі таңба белгілер мен нышандар салынған ескерткіштер бойынша бастапқы деректер базасы қалыптастырылды. Өскемендегі Шығыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейінен қажетті деректер жинақталды. А.Х. Марғұлан атындағы Археология институты және Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты мұрағаттарында сақтаулы ғылыми есептерден Алтай қазақтарының таңба-белгілеріне қатысты деректер сұрыпталып алынды. Далалық маусымда Шығыс Қазақтанның Ұлан, Тарбағатай, Катонқарағай, Күршім аудандарында этноархеологиялық барлау-зерттеу жұмыстары жүргізілді. Бұл өлкенің мәдени мұрасын зерттеп, сақтауға қосқан қомақты үлес болды. Деректердің дәлдігі мен егжей-тегжейлілігі қамтамасыз етілді; таңба-белгілердің сапалы сандық көшірмелері жасалды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проект продемонстрировал высокую эффективность в выполнении поставленных научных задач, что подтвердилось успешной публикацией одной статьи в журнале «Археология Казахстана», включенном в базу данных «Scopus». Это свидетельствует о значимости полученных результатов и их соответствия международным научным стандартам. Тамги и знаки, выявленные в ходе этноархеологических исследований, проведенных в Уланском, Тарбагатайском, Катон-Карагайском и Курчумском районах Восточно-Казахстанской области, были сопоставлены с тамгами и знаками из научных отчетов и литературы. В результате были идентифицированы и введены в научный оборот знаки и символы 12 делений рода Керей, 9 делений рода Найман, двух делений рода Аргын, а также родов Уак и Керей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба өзінің ғылыми міндеттерін орындаудағы жоғары тиімділігін көрсетті, бұл Scopus деректер базасына енгізілген «Қазақстан археологиясы» журналында бір мақаланың сәтті жариялануымен расталды. Бұл алынған нәтижелердің маңыздылығын және олардың халықаралық ғылыми стандарттарға сәйкестігін көрсетеді. Шығыс Қазақстан обылысының Ұлан, Тарбағатай, Қатонқарағай және Күршім аудандарында жүргізілген этноархеологиялық зерттеулер барысында анықталған таңба-белгілер ғылыми есептер мен әдебиеттердегі таңба-белгілерге сәйкестендірілді. Нәтижесінде Керей руының 12 бөлімінің, Найман руының 9 бөлімінің, Арғын руының екі бөлімінің және Уақ, Керей руларының таңба-белгілері анықталып ғылыми айналымға енгізілді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : В процессе реализации проекта проделаны работы по решению актуальных проблем изучения тамг и знаков казахов Алтая. Результаты, полученные в ходе реализации проекта, помимо научной деятельности, используются в музейно-выставочных услугах, что способствовало расширению знаний о казахском культурном наследии. Социально-экономический эффект: в регионе появились новые рабочие места; средний и малый бизнес получил доходы за счет аренды автомобиля, приобретения необходимых материалов и оборудования

Efficiency (in Kazakh) : Атқарылып отырған жоба барысында Алтай қазақтарының ен-таңбаларын зерттеудің өзекті мәселелерін шешу жұмыстары жасалды. Жобаны жүзеге асырудан алынған нәтижелер ғылыми қажеттіліктен бөлек, музей және көрме қызметтеріне пайдаланылып, қазақ мәдени мұрасына қатысты таным-түсініктер кеңейе түсті. Әлеуметтік-экономикалық әсері: өңірде жаңа жұмыс орындары пайда болды; автокөлікті жалға алу, қажетті материалдарды және құрал-жабдықтарды сатып алу арқылы орта және кіші бизнес өкілдеріне кіріс кірді.

Field of application (in Russian) : Целевым потребителем полученных результатов является научное сообщество, а косвенным потребителем – сфера образования, музейного дела и туризма. Распространение результатов работы среди потенциальных пользователей, научного сообщества и широкой общественности осуществляется через средства массовой информации, в том числе во всемирной паутине, а также традиционными методами, путем публикации статей и оформления рукописей научных работ.

Field of application (in Kazakh) : Мақсатты тұтынушылары – ғылыми қауымдастық, жанама тұтынушысы – білім беру, музей ісі және туризм саласы. Жұмыс нәтижелері әлеуетті пайдаланушылар, ғылыми қауымдастық және қалың жұртшылық арасында таратылуда, БАҚ, соның ішінде Бүкіләлемдік Интернет арқылы, сондай-ақ дәстүрлі әдістермен, мақалалар жариялау және ғылыми еңбектің қолжазбасын әзірлеу арқылы жүзеге асырылуда.