The object of research, development or design (in Russian) : Мировая коллекция нута, состоящая из 238 сортов и линий

The object of research, development or design (in Kazakh) : 238 сорт пен линиядан тұратын ноқаттың әлемдік коллекциясы

Aim of work (in Russian) : Осуществить поиск локусов количественных признаков, определяющих продуктивность и качество семян, на основе изучения мировой коллекции нута и использования методологии полногеномного анализа ассоциаций.

Aim of work (in Kazakh) : Дүниежүзілік ноқат коллекциясын зерттеу және ассоциацияларды толық геномдық талдау әдістемесін қолдану негізінде өнімділік пен дән сапасын анықтайтын сандық белгі локустарын іздеуді жүзеге асыру.

Методы исследования (на русском) : Выделение тотальной ДНК, электрофорез в 1,5 % агарозном геле. Полевые опыты, структурный анализ урожайности. Скрининг образцов мировой коллекции нута с использованием микросателлитных маркеров, статистическая обработка данных с использованием программ SPSS Statistics, GAPIT, GenAlex.

Методы исследования (на казахском) : ДНҚ және РНҚ бөлу, 1,5 % агарозды гельдегі электрофорез. Далалық тәжірибелер, өнімділікті құрылымдық талдау. Микросателлиттық маркерлерді пайдалана отырып, әлемдік ноқат коллекцияларын скринингі, SPSS Statistics, GAPIT, GenAlex бағдарламаларының көмегімен статистикалық мәліметтерді өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проводилась оценка фенотипической вариабельности мировой коллекции нута, состоящей из 238 образцов, на юго-востоке Казахстана в условиях богары. Образцы были проанализированы по морфологическим признакам и компонентам продуктивности. Выделены образцы с наиболее высокими и оптимальными показателями по высоте растения (7 образцов), высоте прикрепления нижнего боба (5 образцов), среднему количеству боковых ветвей (5 образцов), количеству бобов на растение (7 образцов), массе 1000 семян (7 образцов), и массе семян с растения (10 образцов). Проведены генетические исследования с использованием SSR и SNP-маркеров: 28 образцов были генотипированы с использованием 14 SSR-маркеров, выявлено 12 полиморфных маркеров. Идентифицирован 41 локус количественных признаков, связанных с урожайностью и адаптивностью на основе анализа SNP-маркеров. Содержание белка в коллекции варьировалось от 13,5% до 37,9%, при этом 35% образцов имели высокое содержание белка (30–38%).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысында тәлімдік жер жағдайында 238 үлгіден тұратын ноқаттың әлемдік коллекциясының фенотиптік өзгергіштігіне баға берілді. Үлгілер морфологиялық белгілерге және өнімділік компоненттеріне талдау жасалды. Өсімдік биіктігі бойынша ең жоғары және оңтайлы көрсеткіштері бар іріктелген үлгілер (7 үлгі), төменгі бұршақтың бекітілу биіктігі (5 үлгі), бүйірлік бұтақтардың орташа саны (5 үлгі), бір өсімдіктегі ноқат саны (7 үлгі), 1000 дән салмағы (7 үлгі), және бір өсімдіктегі дәндердің салмағы (10 үлгі). Генетикалық зерттеулер SSR және SNP маркерлерін қолдану арқылы жүргізілді: 28 үлгі 14 SSR маркерлерімен генотиптелді, 12 полиморфты маркерлер анықталды. SNP маркерлерін талдау негізінде өнімділік пен бейімделгіштікпен байланысты 41сандық белгі локустары анықталды. Коллекциядағы ақуыз мөлшері 13,5%-дан 37,9%-ға дейін ауытқиды, үлгілердің 35%-ында ақуыз мөлшері жоғары (30-38%).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Коллекция нута, состоящая из 238 сортов и линий, оцененная по времени вегетации, морфологическим признакам и компонентам продуктивности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Вегетация уақыты, морфологиялық белгілері және өнімділік компоненттері бойынша бағаланған 238 сорт пен линиядан тұратын ноқат коллекциясы.

Level of implementation (in Russian) : Высокий отложенный эффект.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоғары кейінге қалдырылған әсер.

Efficiency (in Russian) : SNP-маркеры, идентифицированные на основе ПГАА мировой коллекции нута, могут быть использованы в селекционных программах, направленных на повышение продуктивности и качества семян нута.

Efficiency (in Kazakh) : Дүниежүзілік ноқат коллекциясының АТГТ негізінде анықталған SNP-маркерлері ноқат өнімділігі мен дән сапасын арттыруға бағытталған селекциялық бағдарламаларда қолданылуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : генетика, селекция и семеноводство нута

Field of application (in Kazakh) : ноқаттың генетикасы, селекциясы және тұқым шаруашылығы